اسدالله خسروی: مجلس شورای اسلامی اواسط هفته به درستی تصمیم گرفت که پیشنهادهایی مانند پرداخت 35 روزه یارانه نقدی یا تعیین سقف درآمدی برای حذف یارانه را تصویب نکند. این اقدام موجب خواهد شد همچنان عدالت در پرداخت یارانه نقدی برقرار باشد چراکه اقدام حذف افراد از یارانه نقدی قطعا با خطای فراوان صورت خواهد گرفت. دولت یازدهم از همان ابتدای روی کار آمدن به دنبال حذف یارانه نقدی بود و روحانی بارها و بارها اعلام کرد باید یارانه‌ها هدفمند پرداخت شود. وی حتی اعلام کرد مردم باید بدانند که پرداخت یارانه موقتی خواهد بود و ژنرال‌های اقتصادی همواره به دنبال سازوکاری برای شناسایی پردرآمدها و حذف بخشی از مردم بودند اما در 18 ماه اخیر نتوانستند برخلاف ادعای خود پردرآمدها را از نیازمندان تفکیک کنند. مسؤولان همیشه از شناسایی
10 میلیون پردرآمد خبر داده و حتی عنوان کردند که می‌دانند افراد چند بار سفر خارجی رفته‌اند اما در عمل دولت نشان داد که نتوانسته پردرآمدها را شناسایی کند و برخی خبرها مبنی بر شناسایی فقط یک سخن تبلیغاتی در زمان ثبت‌نام متقاضیان یارانه نقدی بوده تا مردم انصراف دهند. دولت در فروردین امسال حتی مردم را تهدید کرده بود. مثلا سخنگوی دولت در روزهایی که ثبت‌نام یارانه‌ای انجام می‌شد، گفته بود: به هر میزان که از دریافت یارانه انصراف داده شود، شیب افزایش قیمت حامل‌های انرژی در فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها کمتر می‌شود. براساس قانون، دولت ناچار به افزایش قیمت حامل‌های انرژی است اما در صورتی که منابع کافی از محل انصراف دریافت یارانه نقدی در اختیار داشته باشد افزایش قیمت‌ها نیز کمتر خواهد بود.» این سخن زمانی مطرح شد که هنوز نرخ جدید بنزین اعلام نشده بود. سخن آن زمان نوبخت بدان معنا بود که اگر مردم از دریافت یارانه انصراف ندهند یا تعداد انصراف‌دهندگان کمتر از تعداد مدنظر دولت باشد شیب افزایش قیمت حامل‌های انرژی بیشتر و نرخ‌ها گران‌تر از حد انتظار خواهد شد. این اظهارنظر تهدیدآمیز نوبخت در حالی مطرح می‌شود که مسؤولان این روزها سعی می‌کنند سخنان تبلیغاتی بسیاری برای ترغیب مردم به انصراف از دریافت یارانه نقدی بیان کنند. نوبخت با بیان اینکه از همه کسانی که یارانه نمی‌تواند تاثیر مهمی در زندگی آنها داشته باشد، خواستیم از دریافت یارانه نقدی انصراف دهند، بیان کرد: «بر این اساس هر مقدار منبعی که از طریق انصراف خانوارها ایجاد شود، مطمئن باشند این میزان موجب می‌شود افزایش قیمت حامل‌ها کمتر انجام شده و در اختیار مردم قرار گیرد. مردم مختارند از دریافت یارانه نقدی انصراف دهند و آن را در اختیار دولت قرار دهند تا به آنها خدمات ارائه کند یا اینکه در صورت نیاز نسبت به دریافت آن اقدام کنند». دولت در کنار تهدید، برنامه تطمیع را هم در دستور کار قرار داده بود. مثلا اعلام شد کسی که انصراف دهد کارت همیاری با تسهیلات فراوان خواهد گرفت. طبق اعلام دولت، انصراف‌دهندگان از دریافت یارانه از تسهیلاتی چون بیمه رایگان بهره می‌برند و به آنها کارت همیاری ملی اهدا می‌شود. طبق شنیده‌ها، دولت به دارندگان این کارت تسهیلات خوبی پرداخت خواهد کرد البته 10 ماه پس از ثبت‌نام‌ها هنوز این وعده‌ها عملی نشده و کسی تسهیلات انصراف‌کنندگان را ندیده است. بعد از اعلام آمار ثبت‌نام‌های یارانه‌ای و شکست دولت در ترغیب مردم به انصراف، لحن دولتی‌ها نیز تغییر کرد. ابتدا دولتی‌ها قرار شد مبلغ یارانه نقدی را تغییر دهند. مثلا سخنگوی دولت در شهریور ماه گفت: ما از ابتدا گفته‌ایم نسبت به پرداخت یارانه‌ها مقید هستیم که به همه یکسان یارانه ندهیم. ابتدا از خود مردم درخواست کردیم در این زمینه کسانی که می‌توانند یارانه نگیرند به ما اعلام کنند تا یارانه‌های موجود به مسائلی مانند بهداشت، درمان و تولید اختصاص داده شود که در این مسیر نیازمند مشارکت مردم هستیم. اقدام دیگر این بود که بتوانیم براساس اطلاعات شفاف و درست برخی افراد را به‌شکل قهری یا اجباری از دریافت یارانه حذف کنیم.در 90 روز اول کاری دولت تلاش شد مسائل مختلف در این زمینه به‌شکل شفاف شناسایی شود، اما احساس کردیم اگر این کار را با فرصت انجام دهیم به نتایج مناسب‌تری دست می‌یابیم، اما اگر قرار باشد به‌شکل سریع انجام شود ممکن است بیش از منابع مالی کسب‌شده آسیبی به مردم وارد شود که بسیار سنگین‌تر از آن منابع باشد. وقتی بحث حذف یارانه‌ها مطرح می‌شود، اولین افرادی که ابراز نگرانی و ترس می‌کنند افراد کم‌درآمد جامعه هستند. ما این بحث را خیلی در رسانه‌ها مطرح نکردیم و بیشتر تلاش کردیم در بعد عملی اقدام کنیم، اینکه افراد خارج از کشور حق دریافت یارانه را ندارند و یارانه تنها برای افرادی است که در داخل کشور زندگی می‌کنند. سخنگوی دولت در دی‌ماه باز هم تغییر لحن داد وگفت: «به هیچ وجه رئیس‌جمهور اجازه نداد که ما مردم را به خاطر محدود بودن اطلاعات‌مان بیازاریم،
عده‌ای چرا که مردم، وقتی کتبی می‌نویسند نیازمندیم، چه اصراری دارند که ما یارانه آنها را قطع کنیم و آنها را آزار بدهیم. پایگاه اطلاعاتی ما کامل نیست و ما به سرعت داریم تلاش می‌کنیم که آن را به گونه‌ای تنظیم کنیم که همه را بشناسیم ولی تا آن زمان قطع یارانه برخی و باقی ماندن برخی دیگر موجب احساس تبعیض می‌شود.» نوبخت در بهمن ماه اعلام کرد که اصلا جرات حذف یارانه نقدی را ندارند: «ما در یک سال 42 هزار میلیارد تومان به عنوان یارانه توزیع کردیم. در این راستا به افراد کم‌درآمد به صورت مضاعف و ارائه سبد غذایی پرداخت داشتیم. کسی می‌گفت من کاری کردم که کسی 100 سال آینده نتواند به آن دست بزند حالا مگر من جرات دارم که الان کاری کنم؟»
دولت از پیش‌بینی عاجز بود
سوال اساسی که در این میان به وجود می‌آید این است که چرا دولت هزینه گزافی برای ترغیب مردم به انصراف از یارانه نقدی پرداخت کرد. دولت سال گذشته در چنین روزهایی در تدارک ثبت‌نام یارانه نقدی بود و حتی مسؤولان اظهار امیدواری می‌کردند میلیون‌ها نفر از یارانه نقدی انصراف دهند و همه امکانات تبلیغاتی از روزنامه‌ها گرفته تا سریال‌های صدا و سیما در اختیار دولت قرار گرفت. آیا دولتی‌ها توانایی یک پیش‌بینی ساده را نداشتند که مردم مخالف حذف یارانه نقدی هستند. مهم‌تر اینکه آیا دولتی‌ها نمی‌توانستند پیش‌بینی کنند که اصلا امکان شناسایی پردرآمدها وجود ندارد و دولت ضعف اساسی در این زمینه دارد؟
فعلاً کسی را از دریافت یارانه حذف نمی‌کنیم
مشاور نوبخت درباره اظهارنظر اخیر رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی درباره عدم توانایی دولت در حذف یارانه ثروتمندان به نسیم عنوان کرد: مطلبی که آقای نوبخت اعلام کردند، توسط آقای رئیس‌جمهور هم بارها گفته شده بود و توضیح داده شده بود تا زمانی که مستضعف واقعی مشخص نشود، یارانه ثروتمندان را حذف نمی‌کنند. کردبچه با بیان مثالی در این زمینه گفت: وقتی 2 همسایه در یک سطح قرار داشته باشند و یکی از آنها یارانه دریافت کند، از نظر اجتماعی و سایر مسائل درست نیست و حذف یارانه پردرآمدها باید بعد از شناسایی کامل صورت گیرد. وی با انتقاد از حذف یارانه‌ها براساس سقف درآمد 5/2 میلیون تومان تصریح کرد: درآمد 2 میلیون تومان در شهری مانند تهران و یک شهر کوچک بسیار متفاوت است، بنابراین حذف پردرآمدها از این راه کار درستی نیست و باید مطالعه بیشتری در این زمینه انجام شود. مشاور رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی ادامه داد: با توجه به تبصره 21 بودجه امسال مجلس این اجازه را به دولت داده است که اگر شناسایی پردرآمدها به درستی انجام شد، دولت یارانه آنها را حذف کند. کردبچه با بیان اینکه برخی منتقدان به دولت فشار می‌آورند، گفت: دولت دست روی دست نگذاشته و برای حذف ثروتمندان در حال بررسی و مطالعه است. وی بیان کرد: در حال حاضر مدتی است که وزارت تعاون مسؤولیت حذف ثروتمندان را برعهده گرفته است و در حال حاضر در حال مطالعه روی آن است و به محض مسجل شدن بررسی‌ها این کار را نهایی خواهد کرد.