ویوین سلامه: شبه‌نظامیان عرب شیعه به منظور کمک به نیروهای کرد برای مبارزه با گروه داعش وارد منطقه کرکوک در شمال عراق شده‌اند ولی ائتلاف شکننده آنها می‌تواند یک مناقشه بسیار قدیمی‌تر را بر سر این منطقه نفتخیز احیا کند و کردهای عمدتا خودمختار را در برابر دولت تحت کنترل اعراب در بغداد قرار دهد.
در سراسر عراق، پیشروی سریع افراط‌گرایان داعش در یک سال گذشته، رقبای قدیمی را وارد ائتلاف‌های از روی اکراه کرده است. این نبرد مشترک می‌تواند به مرور زمان به عراقی‌ها برای دستیابی به حس وحدت ملی کمک کند ولی این همچنین می‌تواند بر مناقشاتی سرپوش بگذارد که اگر تهدیدها فروکش کند، ممکن است سر باز کند.
کردها و شیعیان
شبه‌نظامیان عرب شیعه که رسما به‌عنوان نیروهای بسیج مردمی شناخته می‌شوند، در برخی درگیری‌ها، با نیروهای پیشمرگ کرد همکاری کرده‌اند. در ماه آگوست محاصره شهر عمدتا شیعه‌نشین «آمرلی» را در شمال عراق شکستند و به تازگی، ستیزه‌جویان داعش را از یک رشته شهرها در استان دیاله واقع در شمال شرقی بغداد بیرون کردند.
با این حال، کرکوک متفاوت است. درست چند روز پس از آنکه داعش ماه ژوئن گذشته در شمال عراق پیشروی کرد، نیروهای کرد کنترل این شهر را در دست گرفتند و هدف قدیمی آنها برای الحاق این شهر و مناطق همجوار آن به منطقه نیمه‌خودمختار خود قابل دستیابی به نظر می‌آمد ولی اعراب و ترکمن‌های این شهر و همچنین بغداد همواره با چنین سناریویی مخالفت کرده‌اند.
فعلا مبارزان شیعه برای مبارزه با داعش دست به دست کردها داده‌اند. این گروه، دشمن مرگبار هر دوی آنهاست ولی اگر شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران جای پایی در منطقه پیدا کنند، می‌توانند یک روز به بغداد کمک کنند آن را بازپس بگیرد.
«مسعود بارزانی»، رئیس منطقه کردستان با اشاره به چنین نگرانی‌هایی، اعلام کرد فقط نیروهای پیشمرگ می‌توانند در شهر کرکوک فعالیت کنند اما در جواب وی، «هادی العامری» فرمانده ارشد شبه‌نظامیان شیعه، در گفت‌وگو با یک کانال تلویزیونی کرد اعلام کرد نیروهای وی «قادر هستند اگر لازم باشد، همه جا بروند».
آمریکا و ایران
در حالی که آمریکا ائتلافی برای کمک به نیروهای عراقی با استفاده از حملات هوایی تشکیل داده، ایران، همسایه بانفوذ بغداد، شبه‌نظامیان شیعه را در میدان نبرد سازماندهی و از آنها حمایت کرده است. همچنین گمان می‌رود دو طرف به نیروهای کرد کمک می‌کنند. عراق از دریافت کمک از هر دو کشور استقبال کرده ولی ممکن است به داخل یک جنگ نیابتی در سراسر منطقه کشیده شود که می‌تواند ایران را در برابر آمریکا و متحدان این کشور در خلیج فارس قرار دهد.
به‌رغم اینکه واشنگتن و تهران، هر دو، داعش را به‌عنوان یک تهدید منطقه‌ای قلمداد می‌کنند ولی آنها درباره جنگ در سوریه جایی که ایران یکی از حامیان مهم بشار اسد، رئیس‌جمهور آن کشور است، بشدت اختلاف دارند. همچنین مدت‌هاست آنها بر سر برنامه هسته‌ای مورد مناقشه ایران و همچنین دشمنی این کشور با اسرائیل و حمایتش از گروه‌های مبارزه همچون حزب‌الله و حماس اختلاف دارند.  آمریکا و ایران تاکید دارند فعالیت‌های خود را در عراق هماهنگ نمی‌کنند.
دولت و سنی‌ها
تقریبا همه اتفاق نظر دارند تنها راه برای شکست دادن داعش، گردهم آوردن قبایل و شبه‌نظامیان در منطقه سنی‌نشین به منظور قیام علیه این گروه است. این فرمول برای دوره‌ای که در سال 2006 آغاز شد و سنی‌ها با نیروهای آمریکایی برای بیرون کردن القاعده در عراق متحد شدند، موثر بود. القاعده در عراق، شکل اولیه داعش بود.
این بار، اوضاع دشوارتر خواهد بود. بسیاری از قبایل سنی که در شوراهای بیداری مشارکت داشتند، احساس می‌کنند دولت تحت کنترل شیعیان بعدا به آنها خیانت کرد و پس از خروج آمریکایی‌ها، به آنها بی‌توجهی کرد. آنها همچنین بی‌اعتمادی شدیدی به شبه‌نظامیان شیعه دارند که به گفته گروه‌های حامی حقوق بشر، غیرنظامیان سنی را به وحشت انداخته‌اند. از سوی دیگر، داعش به‌عنوان هشداری بی‌رحمانه به دیگران، آنهایی را که با این گروه مخالفت کرده‌اند، بشدت مجازات و ده‌ها مرد، زن و کودک را از قبایل سرکش قتل‌عام کرده است.  «حیدر العبادی» نخست‌وزیر عراق پس از حاکمیت اختلاف‌برانگیز «نوری مالکی» نخست‌وزیر سابق این کشور، با تلاش برای نزدیک شدن به سنی‌ها، خواستار ایجاد یک نیروی جدید گارد ملی مشابه شوراهای بیداری شده است.
کردهای عراقی و کردهای غیرعراقی
کردها به متحدترین و منضبط‌ترین نیرو در مبارزه با داعش تبدیل شده‌اند ولی بین آنها، اختلافاتی وجود دارد که می‌تواند نبرد آنها را تضعیف کند.
شبه‌نظامیان کرد از حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) مستقر در ترکیه و یگان‌های مدافع خلق (ی‌پ‌گ) مستقر در سوریه وارد عراق شده‌اند و خارج شهر «سنجار» در شمال این کشور، تجمع کرده‌اند؛ این شهر به‌رغم چندین ماه حملات هوایی شدید، همچنان در دست ستیزه‌جویان داعش است.
از زمان حاکمیت صدام، پیشمرگ‌های کرد متحد نزدیک آمریکا بوده‌اند ولی پ‌ک‌ک یک نبرد طولانی‌مدت و خونبار علیه ترکیه، متحد ناتو، انجام داد و واشنگتن، این گروه را به‌عنوان یک گروه تروریستی قلمداد می‌کند. از سوی دیگر، ی‌پ‌گ برخلاف خواست کردهای عراق، سنجار و مناطق همجوار آن را به‌عنوان بخشی از «روژاوا»، منطقه خودخوانده کردها در شمال سوریه قلمداد می‌کند.
آسوشیتدپرس