آیت‌الله سیدهاشم بطحائی گلپایگانی: در نوشته‌های گذشته در مقایسه میان جامعه مدنی و جامعه بربر ویژگی‌هایی از هر دو طیف بیان شد که این ویژگی‌ها آنها را از یکدیگر متمایز می‌کرد. اینک به دنبال بحث تحریم‌ها و اقسام آن به ویژگی دیگری از این دو نوع جامعه اشاره می‌شود که جامعه مدنی چه نوع تحریم و از ناحیه چه منشأیی آن را مهم و قابل ملاحظه می‌داند و جامعه بربر چه نوع تحریم و از کدام ناحیه! در جامعه مدنی اصولاً تحریم از ناحیه صاحبان زور و زر بوده چنانکه ابراهیم و یاران او تهدید به تحریم می‌شوند و آنها را از محرومیت از امکانات غذایی و بهداشتی برحذر می‌دارند و اقدام می‌کنند اما جامعه مدنی متکی به قدرت لایزال الهی، خم به ابرو نمی‌آورد و با وثوق تمامی که به قادر متعال دارد جواب می‌دهد ما از تحریم‌های شما باک نداریم زیرا اتکای ما به خداوندی است که ما را آفریده – الذی هو یطعمنی و یسقین – آن خدایی که غذا و آب می‌دهد - و اذا مرضت فهو یشفین – و هرگاه بیمار شوم او شفا می‌دهد – والذی یمتنی و یحیینی – آن خدایی که مرا می‌میراند و زنده می‌کند (شعراء/ 78 – 80).
این منش و طرز تفکر در برابر تحریم‌های صاحبان زر و زورگو، نه‌تنها تسلیم نمی‌شود که واکنش عملی نشان می‌دهد و طرف مقابل را به عقب‌نشینی وادار می‌کند. همین سیاست را در برخورد جامعه بربر فرعونی با جامعه مدنی موسوی ملاحظه می‌کنیم اما موسی جواب دندان‌شکن به فرعون می‌دهد و می‌گوید: «و تلک نعمه تمنها علی ان عبدت بنی اسرائیل (شعراء/22) خیال می‌کنید این نعمت است که بر من منت می‌گذاری و بنی‌اسرائیل را با این سیاست برده خود داری.» و نهایتا موسی پیروز می‌شود و بالاخره همین سیاست شوم تحریم در آغاز اسلام متوجه پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وآله و یاران او می‌شود.
3 سال در شعب ابی‌طالب در دره سنگلاخی محصور کرده و به خیال خود همه تحریم‌ها را علیه او و یارانش به اجرا گذاشتند اما پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وآله و یاران وی کوچک‌ترین واهمه‌ای به خود راه ندادند و همچنان بر ایمان و عقیده و آرمان مقدس توحیدی خود پا فشردند و پیروز شدند و زرداران و زورگویان ابوسفیانی و ابوجهلی شرمنده شده و شکست خوردند.
آری! «رگ رگ است این آب شیرین و آب شور/ در خلایق می‌رود تا نفخ صور»
و در زمان پیشوایان جامعه مدنی، ائمه اطهار علیهم‌السلام نیز با این سیاست شوم و جاهلی جامعه بربر بنی‌امیه و بنی‌العباس همچنان دست و پنجه نرم کردند و محرومیت معاشی و امنیتی تا حد اعلی را تحمل کردند اما تسلیم نشدند و امروز زینت‌بخش تاریخ بشری و اسوه و الگوی پایداری انسانی شناخته شده‌اند و در عصر حاضر نیز ابنای همان آبا در شکل اروپایی و آمریکایی و منطقه‌ای که فرزندان ابوسفیان و ابوجهل و ابوطالب باشند همان سیاست را علیه جامعه مدنی ایران و متحدان آنها که متأسی به سنت و سیره پیامبر اعظم صلی‌الله علیه وآله و ائمه اطهار علیهم‌السلام هستند اعمال می‌کنند، هرچند این مثلث شوم آمریکایی ـ اروپایی ـ عربی این شعور را ندارد که از تاریخ پند بگیرد که جامعه متکی به خداوند متعال هیچ‌گاه تسلیم نشده و عاقبت پیروز شدند که - من جرب‌المجرب حلت به الندامه – این سیاست جامعه مدنی در مقابل جامعه بربر است اما جامعه بربر متقابلاً از تحریم اقتصادی و امکانات معاشی جامعه مدنی به دلیل نداشتن نقطه اتکای الهی در صورت اعلان یا مقابله به مثل به وحشت می‌افتند، چنانکه ملاحظه می‌شود هنگامی که جامعه مدنی منطقه صحبت از بستن تنگه هرمز و باب‌المندب و شاهراه‌های تجارتی و اقتصادی مطرح می‌کنند آنها به وحشت می‌افتند و مانند جانوری که در تنگنا قرار می‌گیرد به ترفندهای مختلف از جمله چنگ و دندان نشان‌دادن متوسل می‌شوند و دم از گزینه‌های روی میز می‌زنند و کاری هم از پیش نبرده و نمی‌برند. جامعه بربر تنها از تحریم انسانی واهمه دارد و بس زیرا حیات و بقای خود را در گرو زور و زر می‌دانند و از قدرت لایزال الهی بی‌خبر است بر خلاف جامعه مدنی که از تحریم همه‌جانبه بربر نترسیده و نمی‌ترسد.
آری! جامعه مدنی از تحریم قدر و قدرت وجود و حاکمیت مطلق هستی که مأموریت زمین و آسمان و عوامل طبیعی به فرمان او است یعنی خدای عز و جل می‌ترسد و جای ترس هم دارد زیرا خداوند متعال (صاحب وجود) با اینکه او خالق و رب و بشر مخلوق و مربوب است و به حکم وابستگی مطلق، باید گوش به فرمان باشد و شرط و شروطی در اطاعت نباید مطرح باشد، مع‌ذالک خدای مهربان و کریم با مخلوق اعلان تعامل می‌کند که تو بندگی کن و من بنده‌پروری می‌کنم. اوفوا بعهدی اوف بعهدکم و ایای فارهبون (بقره / 40) در تعامل تو به پیمان خود با من پایبند باش تا من نیز در پیمان با تو پایبند باشم و تنها از تخلف از من بترس و تخلف از تعامل با خدا تحریم‌های خطرناک مرگبار و حیات براندازی را در پی دارد لذاست که پیوسته از طرف خداوند متعال اخطار داده می‌شود مبادا توافق بندگی که در الست به امضا رسید نقض شود که عذاب از زمین و آسمان نازل می‌شود و هیچ قدرتی نیز نمی‌تواند با آن معامله کند؛ چنانکه « قال ابوعبدالله جعفر الصادق علیه‌السلام ان‌لله عز و جل فی کل یوم و لیله ملکا ینادی: مهلا مهلا عباد الله عن معاصی‌الله فلو لا بهائم رتع و صبیه رضع و شیوخ رکع لصب علیکم العذاب صبا ترضون به رضا» (اثنی عشریه/ 106) امام صادق علیه‌السلام فرمود خداوند عزوجل فرشته‌ای دارد که هر شبانه‌روز اعلان می‌کند ای بندگان خدا از معصیت و گناه دست نگه دارید، پس اگر نبود حیوانات چرنده و کودکان شیرخوار و سالخوردگان قدخمیده همانا بلا و عذاب مانند باران به سرتان می‌ریخت و خود نیز خود را مستحق عذاب می‌دیدید و به این بلا راضی می‌شدید.