حسین کرمانی: تبلیغات مواد آرایشی و دارویی در شبکه‌های ماهواره‌ای درست به اندازه حضور این سوغات فرنگی در میان خانواده‌ها قدمت دارد و از همان زمان برنامه‌های گوناگونی با بهره‌گیری از تکنیک‌های بالای تبلیغاتی، انواع و اقسام دارو و لوازم آرایشی نامرغوب را به نحوی به خورد جامعه مخاطب داده‌اند اما به تازگی خبری درباره نوعی قرص لاغری در برخی از رسانه‌ها منتشر شده است که تایید وجود مواد شیمیایی و روانگردان در این کپسول‌ها ماجرا را دگرگون کرده است.
تبلیغ در ماهواره، فروش در عطاری
مدتی است برخی شبکه‌های ماهواره‌ای نوعی قرص لاغری را تبلیغ می‌کنند و دائم با تکیه بر اینکه این کپسول از مواد گیاهی تهیه شده سعی در جلب اطمینان مخاطبان و فروش هر چه بیشتر این قرص دارند. جالب اینجاست که همزمان با شروع تبلیغات گسترده این قرص که با نام «سوپر اسلیم» در شبکه‌های ماهواره‌ای برای کاهش اضافه وزن و لاغری مشغول عرض‌اندام است عطاری‌ها هم خواسته یا ناخواسته در اثر کم‌اطلاعی یا بی‌اطلاعی از ماهیت اصلی این قرص‌ها دست به کار شده و به شبکه توزیع این کپسول تبدیل شده‌اند. بر این اساس دسترسی افراد بویژه جوانان و زنان که از جمله مشتریان پروپاقرص رژیم‌های لاغری و تناسب‌اندام هستند به این مواد دارویی فراهم آمده است.
کپسول لاغری با چاشنی روانگردان
این در حالی است که با اوج‌گیری تبلیغات این نوع داروی لاغری و استفاده از انواع و اقسام تکنیک‌های فنی و بصری برای جلب هر چه بیشتر افراد، پزشکی قانونی پرده از راز این کپسول‌های ضد سلامتی برداشته است. محمدرضا قدیرزاده، رئیس گروه مطالعات اعتیاد مرکز تحقیقات پزشکی قانونی گفته است: آزمایش‌های پزشکی قانونی نشان می‌دهد کپسول لاغری«سوپر اسلیم» که در شبکه‌های ماهواره‌ای تبلیغ و در عطاری‌ها عرضه می‌شود، حاوی مواد شیمیایی بسیار خطرناک و حتی کشنده است و آسیب مغزی، سکته قلبی، افسردگی، اضطراب و مشکلات گوارشی را به دنبال دارد. به گفته قدیرزاده، اصلی‌ترین دارویی که در این کپسول‌ها یافت شد سیبوترامین بود که باعث آسیب‌های مغزی با کاهش اشتها می‌شود و اثری شبیه آمفتامین‌ها دارد.
کپسول گیاهی، شیمیایی از آب در آمد
بر خلاف ادعای مطرح شده درباره گیاهی بودن این دارو و اینکه هیچ عارضه‌ای به دنبال ندارد، قدیرزاده معتقد است آزمایش 27نمونه از این دارو به خوبی نشان داده که نه تنها منشأ گیاهی ندارد بلکه حاوی مواد شیمیایی خطرناکی است که حتی به دلیل عوارض قلبی و عروقی و افزایش موارد سکته مغزی در بیشتر کشورهای اروپایی و آمریکایی از سال 2010 میلادی ممنوع
اعلام شده است.
مرگ، ارمغان شبکه‌های ماهواره‌ای
اوایل سال جاری سازمان غذا و دارو مرگ 3 تن از هموطنان را به دنبال مصرف قرص‌های لاغری تایید کرد اما به نظر می‌رسد به دلیل تداوم نیافتن اطلاع‌رسانی‌ها و اعلام نشدن بموقع و همیشگی هشدارها دوباره فعالیت‌های زیرزمینی و تولید داروهای دست‌ساز در کارگاه‌های بدون صلاحیت ادامه پیدا کرده که افزایش هرروزه تبلیغات آنها در شبکه‌های ماهواره‌ای خود گواهی بر این ادعاست. از این گذشته رئیس گروه مطالعات اعتیاد مرکز تحقیقات پزشکی قانونی کشور نیز با اشاره به جان باختن 3 تن از مصرف‌کنندگان این دارو، علت مرگ را وجود ماده سیبوترامین عنوان کرده است.
دسترسی ساده و پیامکی به داروها
هرچند وجود چنین داروهایی و بویژه کپسول لاغری«سوپر اسلیم» به دلیل عوارضی همچون عصبانیت، اضطراب، افسردگی و تحریک‌پذیری در کشور ما هم ممنوع اعلام شده و جزو داروهای ممنوعه تلقی می‌شود و ممنوعیت مصرف آن توسط وزارت بهداشت هم اعلام شده است اما روی دیگر این سکه، وجود چنین دارویی در عطاری‌هاست، چرا که باور بسیاری از مصرف‌کنندگان این دارو که تحت تاثیر تبلیغات اغواگرایانه شبکه‌های ماهواره‌ای برای مصرف این کپسول ترغیب می‌شوند وجود آن در عطاری‌ها گواهی بر گیاهی بودن و همچنین عرضه مجاز این دارو تلقی می‌شود، چرا که در کنار تبلیغ این داروها و ارسال پیامک‌های گوناگون برای دریافت آن، عطاری‌ها نیز امکان دسترسی به این مواد را تا سطح کوچه و خیابان گسترش داده‌اند.
جای خالی نظارت
جالب اینجاست که بیشترین مصرف‌کنندگان چنین داروهایی که با بهره‌گیری از جدیدترین روش‌های تبلیغاتی و استفاده از رنگ و لعابی خاص به صورت مداوم از شبکه‌های ماهواره‌ای پمپاژ می‌شود جوانان یا زنانی هستند که قصه لاغری و تناسب‌اندام بدون انجام ورزش را باورکرده و چشم و گوش بسته از این داروها استقبال می‌کنند اما کنار هم قرار گرفتن این موارد تنها یک نکته را گوشزد می‌کند و آن هم اینکه اگر هشدارها به روز و بهنگام صورت گیرد به طور حتم این بازار مکاره مشتریان خود را از دست خواهد داد و سلامت شهروندان به خطر نخواهد افتاد. هرچند پیش از این نیز موارد مشابهی مانند استفاده از داروهای نیروزا و پرورش‌اندام یا لوازم آرایشی تبلیغ شده در ماهواره برای تعدادی از هموطنان دردسرهایی را ایجاد کرده اما اطلاع‌رسانی مقطعی و به شیوه قطره‌چکانی درباره این موضوع باعث شده است تا هر از چندگاهی شاهد تکرار این حوادث باشیم. بر این اساس اطلاع‌رسانی مستمر وزارت بهداشت درباره عوارض این مواد می‌تواند با آگاهی بخشی بموقع خانواده‌ها راه وقوع دوباره این حوادث را سد کرده و سودجویان را در این مسیر ناکام گذارد.