پیتر سایموندز: دور اخیر مذاکرات ایران ـ آمریکا درباره برنامه هسته‌ای تهران که در شهر «مونترو»ی سوییس برگزار شد، در حالی پایان یافت که نشانه‌هایی از احتمال شکل‌گیری چارچوب یک موافقتنامه پیش از ضرب‌الاجل 31 مارس وجود دارد.
جان کری، وزیر خارجه آمریکا در اظهاراتی که ظاهرا هدف از آن بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل بود، اعلام کرد اجازه نخواهد داد مسائل سیاسی یا «عوامل خارجی» باعث منحرف شدن او از مذاکرات فعلی شود.  وی افزود: «هیچ‌کس یک راه جایگزین عملی جدید که بتواند واقعا از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری کند، ارائه نکرده است».  نتانیاهو گفته است یک «راه جایگزین عملی»  را برای یک موافقتنامه هسته‌ای بین‌المللی که درباره آن با ایران مذاکره می‌شود ارائه کرده است.
این در حالی است که باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا پس از سخنرانی نتانیاهو در کنگره گفت: «نخست‌وزیر اسرائیل «هیچ راه جایگزین عملی»  برای موافقتنامه‌ای که درباره آن با ایران مذاکره می‌شود، ارائه نکرد».
اما نتانیاهو تصریح کرد: « من در سخنرانی خودم در کنگره یک راه جایگزین عملی را پیشنهاد کردم که براساس آن از یک سو زمان فرار ایران برای دستیابی به یک سلاح هسته‌ای طولانی می‌شود و از سوی دیگر اگر ایران تصمیم به نقض این موافقتنامه بگیرد با تحریم‌های شدیدتر روبه‌رو خواهد شد».
نتانیاهو در بیانیه‌ای مکتوب اعلام کرد براساس این پیشنهاد همچنین تحریم‌ها علیه ایران به طور خودکار لغو نمی‌شود مگرآنکه این کشور از گسترش تروریسم در جهان، تجاوز به کشورهای همسایه و تهدید به نابودی اسرائیل دست بکشد.
نتانیاهو در سخنرانی روز سه‌شنبه هفته پیش خود در نشست مشترک کنگره آمریکا اظهاراتی ضدایرانی را مطرح و آنچه را که وی یک «موافقتنامه بد»  نامید که منجر به یک «کابوس هسته‌ای»  خواهد شد، محکوم کرد.  نتانیاهو بارها اعلام کرده است اگر ایران با برچیده شدن کامل همه برنامه‌ها و تاسیسات هسته‌ای خود موافقت نکند، به این کشور حمله نظامی خواهد کرد اما وی در سخنرانی روز سه‌شنبه خود در کنگره آمریکا به این مساله اشاره نکرد.  باراک اوباما در مصاحبه روز دوشنبه هفته پیش خود با خبرگزاری رویترز درخواست‌های آمریکا را برای یک موافقتنامه هسته‌ای با ایران برشمرد و گفت این کشور برای دستیابی به یک موافقتنامه هسته‌ای باید متعهد به توقف قابل تایید فعالیت هسته‌ای خود دست‌کم برای 10 سال شود.  وی افزود: «ایران [همچنین] باید بخش‌هایی از فعالیت هسته‌ای کنونی خود را کاهش دهد و با یک رژیم بازرسی کاملا آزادانه موافقت کند».
اسرائیل نگران آن است که دیپلماسی باراک اوباما درقبال ایران به این دشمن دیرینه اسرائیل اجازه دهد به تسلیحات اتمی دست یابد. واشنگتن و برخی متحدانش بویژه اسرائیل گمان می‌کنند ایران از برنامه هسته‌ای غیرنظامی خود به عنوان پوششی برای دستیابی به توانایی ساخت تسلیحات هسته‌ای استفاده می‌کند. این در حالی است که ایران چنین ادعاهایی را رد می‌کند و می‌گوید برنامه هسته‌ای این کشور صرفا اهداف صلح‌آمیز را دنبال می‌کند.
نشریه «وال استریت ژورنال» نوشت: مذاکره‌کنندگان آمریکا تهران را تحت فشار قرار داده‌اند تا فعالیت‌های غنی‌‌سازی اورانیوم و دیگر فعالیت‌های خود را به طور قابل توجهی کاهش دهد تا اطمینان یابند ایران به منظور تولید سوخت هسته‌ای کافی برای ساخت یک سلاح دست کم یک سال زمان نیاز خواهد داشت».
این روزنامه نوشت: «اگرچه هیچ توافق صریحی درباره زمان فرار 12 ماهه به دست نیامده است اما مقامات می‌گویند یک تفاهم روزافزون میان همه طرف‌ها وجود دارد مبنی بر اینکه این مساله باید بخشی از یک موافقتنامه باشد».
کری از تحریم‌های اقتصادی شدید تحت رهبری آمریکا علیه ایران که اقتصاد این کشور را فلج کرده است و همچنین با استفاده از تهدید تلویحی حمله نظامی تلاش می‌کند امتیازهای زیادی از مذاکره‌کنندگان ایرانی بگیرد. ادعای بی‌پایه و اساس درباره اینکه ایران در تلاش برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای است، رویکردی مزورانه است، چرا که واشنگتن زرادخانه هسته‌ای اسرائیل و خودداری اسرائیل از امضای پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای موسوم به ان‌پی‌تی را پذیرفته است اما از سوی دیگر تهران را به تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای متهم می‌کند و سعی دارد از فعالیت‌های هسته‌ای ایران جلوگیری کند.
در حالی که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران درباره چشم‌انداز دستیابی به یک موافقتنامه خوش بین است اما هفته پیش با صراحت اعلام کرد: «آمریکا و متحدانش باید یک بار برای همیشه به این درک سیاسی برسند که تحریم‌ها و موافقتنامه نمی‌توانند در کنار یکدیگر قرار بگیرند. اگر آنها به دنبال دستیابی به یک موافقتنامه هستند، باید تحریم‌ها را کنار بگذارند».
هرگونه موافقتنامه هسته‌ای با ایران نشانه‌ای از یک تغییر مهم در سیاست خارجی آمریکا خواهد بود. تا آنجا که به واشنگتن ارتباط دارد، چنین موافقتنامه‌ای هرگز اساسا مربوط به برنامه‌های هسته‌ای ایران نبوده است. این موافقتنامه همیشه با ملاحظات ژئوپلیتیک گسترده‌تر با هدف تضمین سلطه آمریکا بر مناطق سرشار از انرژی خاورمیانه و آسیای مرکزی همراه بوده است.
آمریکا برای مدت بیش از یک دهه در دولت‌های بوش و اوباما به بهانه از بین بردن توانمندی‌های هسته‌ای ایران، تحریم‌هایی اقتصادی را علیه این کشور اعمال و بارها تهدید به آغاز جنگ علیه ایران کرده است. اوباما همچنان تاکید دارد در قبال ایران همه گزینه‌ها از جمله گزینه نظامی روی میز است.
هدف اصلی واشنگتن ایجاد رژیمی بوده است که منافع راهبردی و اقتصادی آمریکا را تامین کند. پس از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس‌جمهور ایران در سال 2013، دولت ایران نشان داد مایل است برای دستیابی به یک موافقتنامه با آمریکا، امتیازهای قابل توجهی بدهد. اکنون واشنگتن تلاش می‌کند همان اهداف گسترده را از طریق مذاکرات درباره مساله هسته‌ای تهران دنبال کند.
این جهت‌گیری باعث به‌وجود آمدن اختلاف‌های شدید در واشنگتن بویژه میان جمهوریخواهان و دموکرات‌ها شده است. اسرائیل و دیگر متحدان آمریکا از جمله عربستان سعودی و کشورهای عرب خلیج فارس بشدت مخالف هرگونه نزدیکی آمریکا به ایران هستند.
هدف جمهوریخواهان آمریکا از ترتیب دادن سخنرانی نتانیاهو در نشست مشترک کنگره، تلاش برای جلوگیری از دستیابی به یک موافقتنامه با ایران بود. جمهوریخواهان همچنین با ارائه لایحه‌ای که دولت را ملزم می‌کند هر گونه موافقتنامه با ایران را برای تایید در اختیار کنگره قرار دهد، سعی دارند مانع چنین موافقتنامه‌ای شوند.
اگرچه دولت اوباما به خوبی می‌داند یک موافقتنامه با ایران می‌تواند به روابط با اسرائیل و عربستان سعودی ضربه بزند اما تردید ندارد می‌تواند در مسائل راهبردی در خاورمیانه و فراتر از آن امتیازهایی را از ایران بگیرد.
آمریکا در جنگ جدید خود در خاورمیانه پیش‌تر عملیات نظامی را تا حدی با ایران هماهنگ کرده است و درعین حال مشاوران و تجهیزاتی را به منظور تقویت رژیم تحت کنترل شیعیان در بغداد به کار گرفته است.
در عین حال واشنگتن تلاش می‌کند متحدان خود را آرام کند. کری عازم عربستان سعودی شد تا با ملک سلمان، پادشاه این کشور و وزیر خارجه عربستان سعودی دیدار کند. عربستان سعودی که مدت‌هاست ایران را رقیب اصلی خود در منطقه می‌داند بشدت نگران است با پایان یافتن تحریم‌ها علیه ایران و برقراری روابط نزدیک‌تر بین تهران و واشنگتن، ریاض به حاشیه رانده شود.
با این حال تلاش دولت اوباما برای دستیابی به یک موافقتنامه با ایران نشأت گرفته از ملاحظاتی فراتر از خاورمیانه است. در بحبوحه رکود اقتصادی گسترده در جهان و تنش‌های ژئوپلیتیک روزافزون، آمریکا وارد یک رویارویی متهورانه با روسیه بر سر اوکراین شده و از سوی دیگر تلاش می‌کند موازنه‌ای را در برابر تقویت نظامی روزافزون چین برقرار کند.  اکنون باید دید آیا دولت اوباما با وجود مخالفت آشکار اسرائیل و بخش‌هایی از کنگره قادر خواهد بود موافقتنامه‌ای را با ایران امضا کند یا خیر.
پایگاه اینترنتی ورلد سوسیالیست