متیو لی: وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه تلاش کرد نگرانی کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس را درباره توافق هستهای احتمالی با ایران کاهش دهد و متعهد شد هرگونه توافقی که حاصل شود تعهد آمریکا را نسبت به مبارزه با اقدامات تهران برای بر هم زدن ثبات در خاورمیانه و دیگر نقاط جهان کاهش نخواهد داد. «جان کری» وزیر خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری مشترک با شاهزاده «سعود الفیصل» وزیر خارجه عربستان در ریاض گفت: «یک توافق هستهای بخشی از یک معامله بزرگ با ایران نیست و آمریکا به حمایت کامل از شرکایش در منطقه خلیجفارس در برابر مداخله ایران ادامه خواهد داد». کری پس از دیدار با ملک سلمان پادشاه عربستان و وزرای خارجه شورای همکاری خلیجفارس که همگی نگران امکان دستیابی ایران به تسلیحات هستهای و افزایش نفوذ این کشور در منطقه هستند، این سخنان را مطرح کرد. وزیر خارجه آمریکا گفت: «با توجه به تمام مسائل در منطقه، اگر ما به توافق برسیم، روز بعد از حصول این توافق چیزی تغییر نخواهد کرد».
جان کری افزود: «اگرچه ما در حال مذاکره هستهای با ایران هستیم اما چشمان خود را روی دیگر اقدامات ایران که بر همزننده ثبات است نخواهیم بست». کری درباره تلاشها برای حصول یک توافق کلی با ایران درباره برنامه هستهای این کشور تا پایان ماه مارس گفت: «ما در مذاکرات پیشرفت کردهایم ولی شکافهای زیادی باقی مانده که باید آنها را از بین ببریم».
وی خاطرنشان کرد: «ممکن است ایران نتواند به توافقی که تضمینهای مد نظر جامعه بینالمللی را تامین کند، پاسخ مثبت دهد». کری با اشاره به دور بعدی گفتوگوها که از 15 مارس/ 24 اسفند شروع میشود، گفت: «ما انتظار داریم کمی بعد از این گفتوگوها بدانیم که آیا ایران در واقع قادر به تصمیمگیری در این باره خواهد بود یا خیر».
سعود الفیصل نیز در این کنفرانس خبری گفت: «تعهد جان کری را مبنی بر اینکه توافق هستهای به معنای فراموش کردن دیگر اقدامات ایران نیست، تحسین میکند».
کری بر نگرانی اعراب از ایران که غیر از دنبال کردن برنامه هستهای، به طور فعالانه از شبهنظامیان در سوریه و عراق و همچنین شبهنظامیان شیعه در یمن حمایت میکند، تاکید کرده است. شبه نظامیان یمن ماه گذشته دولت این کشور را سرنگون کردند. وزیر خارجه عربستان در پاسخ به سوالی درباره دخالت ایران در درگیریهای تکریت گفت: «آنچه در تکریت اتفاق میافتد دقیقا همان چیزی است که ما نگران آن هستیم. ایران در حال تسلط بر این کشور (عراق) است».
این در حالی است که کری گفت: «عملیات تکریت تحت هدایت عراق پیش میرود» ولی اذعان کرد عناصر ایران در آن حضور دارند. سعود الفیصل ایران را به شرارتهای بزرگ در جهان عرب متهم کرد و گفت: «ایران تروریسم را ترویج میکند و اراضی را اشغال میکند. اینها مشخصههای کشوری نیست که به دنبال بهبود روابط با همسایگان خود است».
کری یک روز پس از اتمام تازهترین دور مذاکرات هستهای با ایران در سوییس وارد ریاض شد.
وی گفت: «کشورهای شورای همکاری خلیجفارس در ماههای آتی به واشنگتن دعوت خواهند شد تا درباره تقویت امنیت آنها از طریق افزایش همکاریهای دفاعی با آمریکا مذاکره کنیم».
کری درباره یمن گفت: «آمریکا از روند صلح تحت هدایت سازمان ملل در یمن حمایت میکند».
یمن درگیر بحران سیاسی شده که ممکن است باعث تجزیه این کشور شود.
هدف گفتوگوهای تحت میانجیگری سازمان ملل از بین بردن بنبست سیاسی بین شبهنظامیان معروف به حوثیها و عبد ربه منصور هادی رئیسجمهور یمن است.
هادی پس از خلاص شدن از حبس خانگی در ماه گذشته، از صنعا گریخت و اکنون در شهر جنوبی عدن مستقر شده و در آنجا با دیپلماتهای خارجی از جمله سفیر آمریکا دیدار کرده است. هادی خواستار انتقال سفارتخانهها به عدن شده و چند کشور شورای همکاری خلیجفارس این کار را انجام دادهاند.
اگرچه «متیو تولر» سفیر آمریکا در یمن این هفته با هادی در عدن ملاقات کرد اما آمریکا که ماه گذشته سفارت خود را در صنعا تعطیل و کارکنان سفارت را از آنجا خارج کرد، هیچ برنامهای برای انتقال سفارت خود به عدن ندارد.
مقامات گفتند: «تا زمان برطرف شدن این بحران و بازگشایی سفارت آمریکا در صنعا، تولر و برخی کارکنان سفارت در کنسولگری آمریکا در جده عربستان مستقر خواهند شد». کری درباره سوریه گفت: «برای پیشبرد روند سیاسی در سوریه به دیپلماسی و فشار بهطور همزمان نیاز است.» و تاکید کرد: «موضع آمریکا این است که بشار اسد باید برود». وی با اشاره به احتمال اعزام نیروهای کمکی برای شبهنظامیان میانهرو در سوریه افزود: «بویژه ممکن است به فشار نظامی احتیاج باشد». کری گفت: «بشار اسد هرگونه مشروعیت را از دست داده است». مقامات آمریکایی پیش از گفتوگوهای کری در ریاض گفتهاند آمریکا راهحل مناقشه در سوریه را نظامی نمیداند اما همچنین فکر میکند با حضور اسد در قدرت راهکار سیاسی ممکن نخواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: «ما باید ظرفیتها را برای یک راهکار سیاسی بالا ببریم».
گزارش آسوشیتدپرس از ریاض