نیکولاس بلنفورد: بلندیهای جولان ـ یکی از آرامترین سرحدهای اسرائیل ـ به تدریج در حال تبدیل شدن به یک جبهه فعال است که میتواند بزودی نیروهای ایران و اسرائیل 2 دشمن خونی را برای اولین بار در مقابل هم قرار دهد. حدود 2 ماه پیش، سازمان شبهنظامی حزبالله لبنان و دیگر نیروهای شیعی به فرماندهی ایران راه خود را به سمت جنوب سوریه در پیش گرفتند. هدف آنها از این کار مبارزه با نیروهایی بود که با رژیم بشار اسد، رئیسجمهور سوریه و یکی از مهمترین همپیمانان ایران در حال جنگ بودند. اگر این تهاجم موفق میشد، ایران و دیگر متحدان شیعه آن میتوانستند کنترل جولان و این منطقه از سوریه را به دست بگیرند. از این رو تهران میتوانست یک ابزار بیشتر برای بازدارندگی علیه اسرائیل در ماههای باقیمانده قبل از ضربالاجل سیام ژوئن برای مذاکره بر سر برنامه هستهای ایران به دست آورد. «فیلیپ اسمیت» محقق دانشگاه مریلند و نویسنده کتابی درباره حزبالله که در آن بر نظامیگری شیعی در خاورمیانه تمرکز دارد، میگوید: «ایرانیها از طریق حزبالله هر کاری میکنند تا شمال اسرائیل را در محاصره خود قرار دهند و آنها در حال حاضر به جولان دست یافتهاند. من فکر میکنم این یک اقدام استراتژیک کلیدی برای آنهاست». اسرائیل با نگرانی اقدامات ایرانیها در جولان را رصد میکند، منطقهای که از سال 1967 و در جنگ میان اعراب و اسرائیل، از سوی اسرائیل اشغال شده است. این وضعیت ممکن است اسرائیل را به اشتباه بیندازد که باید به تحریکات ایران واکنش نشان دهد و در نهایت یک جنگ منطقهای وسیع درگیرد.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، ماه گذشته ایران را متهم کرد به دنبال گشودن جبهه سوم علیه اسرائیل است.
2 جبهه دیگر، یکی در جنوب لبنان تحت کنترل حزبالله است و دیگری در غزه است که تحت تسلط حماس است و تابستان گذشته حدود 2 ماه با اسرائیل جنگید. نتانیاهو در سخنرانی 2 هفته پیش خود در جلسه مشترک کنگره آمریکا نیز درباره توافق هستهای با ایران هشدار داد و اظهار داشت: «ایران یک قدرت توسعهطلب است که کشورهای منطقه خاورمیانه را بلعیده است».
هجدهم ژانویه/28 دی، 2 پهپاد اسرائیلی به چندین خودرو در نزدیکی شهر قنیطره در جولان حمله کردند که بر اثر آن 6 نفر از اعضای حزبالله از جمله 2 فرمانده ارشد آن و یک ژنرال ایرانی کشته شدند. حزبالله 10 روز بعد با پرتاب یک موشک ضدتانک به یک کاروان ارتش اسرائیل که در نزدیکی مرز جنوب لبنان در حال حرکت بود، حمله کرد که بر اثر آن 2 سرباز کشته و 7 نفر مجروح شدند. اسرائیل مسؤولیت حمله با پهپاد در قنیطره را بر عهده نگرفت اما در اقدامی غیرمعمول به ایران و حزبالله هشدار داد از منطقه جولان دور بمانند. اما تنها 10 روز بعد از آن در شرق جولان یک عملیات انجام شد که نام آن «شهدای قنیطره» بود که به نوعی تلافی کشته شدن نیروهای حزبالله و یک ژنرال ایرانی در قنیطره بود.
«ابوعلی» یکی از نیروهای مبارز حزبالله که چندین سفر به سوریه نیز داشته است، در این باره میگوید: «ما این منطقه را وجب به وجب میگیریم تا زمانی که به مرز فلسطین [اسرائیل] برسیم». او تایید کرد که فرماندهی این عملیات را ایران بر عهده دارد و اینکه نیروهای ایرانی نیز در این منطقه حضور دارند.
ابوعلی تاکید کرد: «ایران به اسرائیل بسیار نزدیک شده است و دیگر نیازی به موشکهای دوربرد برای پرتاب به اسرائیل ندارد».
براساس گزارشها، هزاران مبارز شیعی از حزبالله، ایران، عراق، پاکستان و افغانستان در حال حاضر در کنار نیروهای دفاع ملی طرفدار بشار اسد و ارتش منظم سوریه در جنوب این کشور میجنگند. اواخر ماه فوریه تعداد زیادی روستا و تپههای کلیدی در جنوب سوریه به دست نیروهای تحت فرماندهی ایران افتاد. اگر این موفقیتها ادامه داشته باشد، مناطقی که شورشیان از ماه آگوست تا اکتبر به دست آوردند، در بهار از دست خواهد رفت و در نهایت دولت سوریه پیروز این میدان خواهد بود. پیروزی دولت دمشق میتواند راههای کمکرسانی به شورشیان از سمت اردن را بشدت دشوار کند.
مهمترین دستاورد ایران در تسلط بر جولان، امتیازی است که میتواند از آن در مذاکرات هستهای بهره گیرد. اگر در چارچوب این توافق، قرار شود ایران برنامههای تسلیحات اتمی خود را کنار بگذارد، حضور نظامی ایران در جولان میتواند یک بازدارندگی استراتژیک علیه اسرائیل باشد. این فرضیه در صورت شکست مذاکرات و احتمال حمله نظامی اسرائیل به ایران نیز میتواند صادق باشد.
کریستین ساینسمانیتور