آدیرا ای. آر لاکشمانان: در حالی که زمان لحظه به لحظه به پایان مهلت تعیینشده آخر مارس نزدیک میشود، «جان کری» وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد هنوز نمیداند آیا ایران با توافقنامه سخت و قابل تاییدی که تضمین میکند این کشور نمیتواند به تسلیحات هستهای دست یابد، موافقت خواهد کرد. اختلاف مهم باقیمانده قرار است در مذاکرات با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در لوزان سوییس مطرح شود و جان کری دیپلمات بلندپایه آمریکایی اعلام کرد شاید ایران به راحتی نتواند با نوع توافقنامهای که جامعه بینالمللی به دنبال دستیابی به آن هستند، پاسخ مثبت دهد. در واشنگتن و تلآویو، منتقدان تلاش دولت باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا برای دستیابی به توافقی برای 10 سال یا بیشتر نظارت و محدودیت برنامه هستهای ایران، بر این باورند که این کافی نیست. آنها خواستار اعمال مجازاتهای اقتصادی شدیدتر برای مجبور کردن جمهوری اسلامی ایران به رها کردن فعالیتهای غنیسازی اورانیوم خود برای همیشه و نیز پذیرش نظارت سرزده بر فعالیتهای آن برای مدت زمان نامحدود هستند. جان کری میگوید تحریمها به تنهایی نمیتواند اطمینان دهد برنامه هستهای ایران صرفا برای تحقیقات پزشکی و انرژی است. وزیر خارجه آمریکا در حاشیه یک کنفرانس اقتصادی در مصر به خبرنگاران گفت: «ما به مجموعهای از تعهدات قابل تایید و برنامهای نیاز داریم که دستیابی بلندمدت ناظران بینالمللی را برای تضمین صلحآمیز بودن برنامه هستهای ایران امکانپذیر میسازد». وی افزود: «تنها یک توافقنامه قابل مذاکره برای متعهد نگه داشتن ایران براساس پیمان منع تولید و گسترش تسلیحات هستهای، میتواند این هدف را برای بلندمدت محقق کند». دولت اوباما و شرکای مذاکرهکننده آن از کشورهای انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه تلاش دارند ایران را به سوی توافقی دستکم برای یک دهه بهمنظور محدود کردن جدی تواناییهای هستهای این کشور برای کاربردهای غیرنظامی و تضمین دسترسی نامحدود سازمان ملل متحد به بازرسی از تاسیسات این کشور وادارند. جان کری اعلام کرد: «ما باید هر مسیر احتمالی را- اورانیوم، پلوتونیوم و اقدامات پنهان- که ممکن است به تولید تسلیحات منجر شود، پوشش دهیم و تنها یک توافقنامه قابل مذاکره میتواند چنین امری را محقق کند». مقامات آمریکایی میگویند تحریمها برای فلج کردن اقتصاد ایران یا حتی حمله نظامی پیشگیرانه تنها میتواند برنامه هستهای ایران را عقب اندازد. جان کری افزود: «توافقنامه موقت که نوامبر 2013 بین وزیران خارجه 6 کشور جهان از جمله جان کری و دیپلمات بلندپایه ایرانی حاصل شد، تنها موضوعی است که طی 20 سال گذشته برای عقب نگه داشتن پیشرفت هستهای ایران موفقیتآمیز بوده است. براساس این توافقنامه موقت، ایران ذخایر اورانیوم غنیشده در سطح متوسط خود را به صفحات سوخت برای رآکتور پزشکی این کشور تبدیل، ذخایر اورانیوم غنیشده در سطح پایین خود را برای یک نیروگاه کاهش و به بازرسان سازمان ملل متحد برای نخستین بار امکان دسترسی روزانه به تاسیسات هستهای ایران و معادن و تجهیزات اورانیوم این کشور را داد. اورانیوم غنیشده در سطح پایین و متوسط در رآکتورهای انرژی هستهای و تحقیقات پزشکی استفاده میشود. اگر غنیسازی در سطوح بالاتر صورت گیرد، اورانیوم میتواند برای سوخت تسلیحات هستهای استفاده شود. ایران همواره تاکید کرده است برنامه هستهای این کشور صرفا صلحآمیز است اما جامعه بینالمللی بر این باور است ایران در تلاش برای دستیابی به قابلیت تسلیحات هستهای، حتی از زمان پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است.
پایگاه اینترنتی بلومبرگ