پل پیلار: افرادی که از دستیابی به توافق هستهای با ایران نگران هستند و تلاش میکنند به هر بهانه و هزینهای مانع موفقیت در انعقاد چنین توافقی شوند بیش از هر چیز تحت تاثیر اظهارات مقامات کنگره آمریکا قرار گرفتهاند. بسیار تعجببرانگیز است که مخالفان دولت اوباما در مجلس سنا و کنگره این کشور بهطور مستقیم تحت تاثیر قدرت لابی اسرائیل در آمریکا قرار دارند. نیروها و مقامات مخالف دولت آمریکا تاکنون به روشهای مختلف تلاش کردهاند از ابزار و مجراهای مختلف قانونگذاری در مخالفت با تصمیمات و اقدامات باراک اوباما رئیسجمهور آمریکا استفاده کنند. در حالی که گروهی از تندروهای سنا و کنگره آمریکا با پیشنهاد دور جدیدی از تحریمهای ضدایرانی تلاش کردند روند مذاکرات هستهای را مختل کنند، اکنون گروهی دیگر از مخالفان دولت آمریکا با استفاده از ابزار قانونگذاری همچون لایحه پیشنهادی «باب کورکر»، رئیس کمیته روابط خارجی سنا تلاش میکنند اقدامات مشابهی انجام دهند. در صورت تصویب لایحه پیشنهادی کورکر، کنگره میتواند هرگونه توافق با ایران را تایید یا رد کند. براساس تحلیل تصمیمات و اقدامات کورکر درمییابیم وی در مقایسه با دیگر نمایندگان جمهوریخواه کنگره آمریکا بهطور نسبی معقولتر و عملگراتر عمل میکند، زیرا رئیس کمیته روابط خارجی سنای این کشور از معدود سناتورهای حزب جمهوریخواه است که از امضای نامه سرگشاده جنجالی به مقامات ایران خودداری کرد. سناتورهای آمریکایی در بخشی از نامه سرگشاده خود به مقامات ایران درباره قول و وعدههای دولت آمریکا در اجرای مفاد توافقات بینالمللی هشدار دادند. اکنون باید درباره این بازی سیاسی و تکراری و همیشگی اندکی بیشتر صداقت داشت. این در حالی است که موضع کورکر در قبال لایحه پیشنهادی مربوط به تصویب قانون جنجالی در کنگره نمیتواند حاکی از اجماع آرای دیگر همحزبیهای وی و چهبسا نشاندهنده وحدت آمریکا در قبال هرگونه توافق با ایران باشد. از سوی دیگر باید انتظار داشت تلاش برای جلب شتابزده آرای منتقدان و مخالفان باراک اوباما در تصویب قانون جدید در کنگره پیامدهای ناگوار سیاسی در پی داشته باشد. برخی تحلیلگران با بررسی بیشتر جزئیات لایحه پیشنهادی کورکر آن را به بمب کنترل از راه دور تشبیه میکنند که هرلحظه و زمانی که بخواهد میتواند سبب تخریب و اختلال در روند توافق هستهای شود. به موجب مفاد این لایحه، بهعنوان مثال رئیسجمهور آمریکا باید هر 90 روز تضمین کند ایران بهطور مستقیم هیچگونه دخالت یا حمایتی از اقدامات تروریستی علیه آمریکا و شهروندان این کشور در نقاط مختلف جهان نکرده است. اکنون باید پرسید آیا در صورتی که مثلا نظامیان اسرائیلی به مواضع نیروهای حزبالله لبنان حمله کنند و حزبالله در اقدامی تلافیجویانه منافع و اموال تجاری آمریکا را مورد هدف قرار دهد، رئیسجمهور آمریکا به دلیل نبود توافق هستهای نمیتواند هیچگونه اقدامی انجام دهد؟ از سوی دیگر نباید فراموش کرد کنگره آمریکا با یا بدون تصویب لایحه پیشنهادی کورکر- صرفنظر از اینکه توافق هستهای انجام شود یا خیر- میتواند در هر زمانی که بخواهد موضعی موافق، ممتنع یا مخالف توافقات بینالمللی اتخاذ کند. اما بهنظر میرسد تصویب این لایحه از سوی کنگره آمریکا به اجبار و اقدامی شتابزده است و چهبسا مخالفان دولت آمریکا تلاش میکنند با اینگونه اقدامات خصمانه مانع دستیابی به توافق شوند. یکی دیگر از مفاد لایحه پیشنهادی این است که دولت آمریکا باید پس از گذشت 5 روز از تایید و نهایی شدن توافق جامع جهت ارزیابی همهجانبه، این توافق را به کنگره ارسال کند. تحلیلگران معتقدند در صورتی که اعضای سنای آمریکا و از سوی دیگر مخالفان دولت این کشور مدعی عملگرایی و اتخاذ تدابیر عقلانی هستند باید از خود بپرسند براستی اینهمه شتابزدگی برای چیست؟ زیرا خطرات شتابزدگی بیشتر از مفاد توافق احتمالی هستهای خواهد بود. نارضایتی شتابزده به منزله نابودی تمام فرآیند دیپلماتیک در زمینه توافق و شکست و ناتوانی در اعمال محدودیتهای برنامه هستهای مربوط به برنامه اقدام مشترک است که بیش از یکسال پیش مورد توافق مقامات مذاکرهکننده 1+5 قرار گرفته است. افزون بر آن، تلاش برای ناکامی روند گفتوگوهای هستهای با ایران میتواند سبب از دست دادن حمایت و همکاری متحدان واشنگتن در اعمال تحریمها شود و آمریکا را بهعنوان عامل اصلی و مسؤول شکست توافق هستهای معرفی کند. این در حالی است که کمک برای اجرایی شدن توافق از سوی دیگر میتواند منافع پایداری در پی داشته باشد. بدین معنا که در صورتی که ایران به مفاد توافق پایبند باشد و در اجرای آنها بهدرستی و دقت عمل کند، در طول یک دوره 2 ساله تحریمهای اعمالشده پیشین علیه برنامههای اقتصادی و تجاری تهران رفتهرفته لغو خواهد شد. مرحله نخست اجرای مفاد توافق، تمدید دوره راستیآزمایی است (که پیشتر براساس طرح اقدام مشترک آغاز شده است). بر این اساس، ایران باید ضمن پذیرفتن محدودیتهای شدید برنامه هستهای خود، برای اثبات صلحآمیز بودن آن تلاش کند. حال باید پرسید: این همه شتابزدگی برای چیست؟ آیا مخالفان هرگونه توافقی با ایران به راستی خواستار آنند که پیش از دستیابی به موفقیت واقعی در این زمینه، توافق را با شکست روبهرو کنند؟ بدیهی است براساس اظهارات تحلیلگران سیاسی، دلیل آنکه مخالفان و منتقدان دولت آمریکا از روند گفتوگوهای هستهای 1+5 و ایران ابراز نارضایتی میکنند اساسا ترس از شکست نیست بلکه هراس از موفقیت در دستیابی به توافق جامع هستهای با ایران است.
پایگاه اینترنتی نشنالاینترست