مایکل سینگ: آیتالله علی خامنهای، رهبر عالی ایران در سخنرانی اخیرش با بیان اینکه در جزئیات مذاکرات دخالت نمیکند، بازرسیها از سایتهای نظامی را منتفی دانست. آیتالله خامنهای سخنانی علیه پارامترهای هستهای اعلامشده در لوزان بیان کرد. وی از جمله به این موارد اشاره کرد که هنوز درباره چیزی توافق نشده است، فکتشیت آمریکا درباره چارچوب مذاکرات «در اغلب موارد نادرست است» و آمریکا قابل اعتماد نیست. بیان چنین سخنان تندی از طرف آیتالله خامنهای مسالهای معمول است بنابراین بعید به نظر میرسد موجب آشفتگی مذاکرهکنندگان آمریکایی شود. موضوع به مراتب مهمتر این است که رهبر عالی ایران در این سخنرانی با وجود بیان اینکه در جزئیات مذاکرات دخالت نمیکند، بازرسی از سایتهای نظامی را منتفی دانست.
وی تاکید کرد ایران نمیپذیرد به یک مورد خاص برای نظارت تبدیل شود. (میتوان تصور کرد این سخنان بیانگر رد هر گونه اقدامات راستیآزمایی فراتر از پروتکل الحاقی است که تیم ایران در لوزان قول داد اجرا کند.) رهبر ایران همچنین گفت تحریمها باید یکباره و در همان روز توافق برداشته شود. این دو موضوع برای آمریکا پذیرفتنی نیست. یک مقام ارشد دولت اوباما در گفتوگو با «والاستریت ژورنال»، این سخنان را نوعی تبلیغات خطاب به تندروها و عموم مردم ایران توصیف کرد. این تفسیری بسیار خوشبینانه است. به نظر میرسد سخنان آیتالله خامنهای احتمالا بیشتر از آنکه موجب تقویت امیدها شود، امیدها را تضعیف کند. البته 2 تفسیر دیگر قابل قبولتر است؛ سخنرانی رهبر معظم ایران ممکن است یک تاکتیک سرسختانه مذاکراتی باشد. این وضع در راستای سوابق ایران قرار دارد که در بیش از یک دهه گذشته اجرا شده است.
آیتالله خامنهای احتمالا امیدوار است سخنان او واکنش منعطفی از جانب غرب به همراه داشته باشد یعنی مذاکرهکنندگان غربی برای توجه کردن به خطوط قرمز رهبر عالی ایران، محافظت از حسن روحانی، رئیسجمهور و جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در مقابل انتقادات تندروها و نشان دادن اینکه آمریکا غیرقابل اعتماد نیست، امتیازات بیشتری بدهند.
اعطای امتیازهای بیشتر، کاری است که مذاکرهکنندگان غربی در دورههای قبلی مذاکرات انجام دادهاند. آیتالله خامنهای همچنین بر خلاف اصرارش که حتی اگر هیچ توافقی حاصل نشود، نتیجهای قابل قبول برای ایران است، احتمالا احساس میکند باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا که تاکنون این توافق را توجیهی شخصی و پیروزی خوانده است، بیش از همیشه به توافق نهایی نیاز دارد. از طرف دیگر، ممکن است مساله خیلی ساده این باشد که آیتالله خامنهای که رهبری نظامی را به عهده دارد که در آن ضدآمریکایی بودن همچنان یکی از ارکان اصلی است، نمیتواند خودش را درباره مصالحه جدی با آمریکا متقاعد کند. اما سخنان او خواه بازتاب تاکتیک سرسختانه مذاکراتی و خواه بیمیلی عمیقتر درباره هر گونه مصالحه جدی با آمریکا باشد، واکنش واشنگتن نیز باید به همین صورت باشد.
دولت آمریکا باید از افتادن به دام دادن امتیازات در واکنش به سخنان آیتالله خامنهای خودداری و در عوض، بر استفاده از ماههای آینده برای تقویت توافق هستهای تمرکز کند. دولت آمریکا همچنین باید بر جایگزینهایی که برای توافق وجود دارد تمرکز کند. این موضوع با هشدار درباره تحریمها و اقدامات شدیدتر برای مقابله با فعالیتهای منطقهای ایران محقق میشود. این رویکرد دوم، همچنین به تهدیدهای نظامی پرزیدنت اوباما اعتبار میدهد. همه این اقدامات، ارزش هر معامله یا توافق احتمالی را افزایش میدهد و موجب بدتر شدن جایگزینهای توافق نهایی برای ایران میشود. این اقدامات همچنین احتمال موفقیت در مذاکره و بهوجود آمدن سیاستی مفید را افزایش میدهد.
والاستریت ژورنال