حجت‌الاسلام و المسلمین سید سعید لواسانی*: آرزوهای دراز در افراد متفاوت است، برخی حال غالب‌شان آن است که سال‌های سال- مثلاً 70 یا 80 سال- فرصت دارند، برخی اطمینان‌شان کمتر است و به چندین سال فکر می‌کنند، برخی اطمینان‌شان به چندین ماه می‌رسد، برخی آرزوهای‌شان به روزها تقلیل می‌یابد و برخی کمتر تا جایی که اطمینان ندارند که اگر چشم‌شان باز شد، آیا فرصت دارند آن را ببندند و مطلوب، قسم آخر است. اسامه.. بن زید که جوان کم‌سالی بود، جنسی خرید که قرار شد یک ماه بعد پولش را بدهد، خبر به رسول خدا(ص) رسید، فرمودند: «ألَا تَعْجَبُونَ مِنْ أُسَامَه.. الْمُشْتَرِی إِلَى شَهْرٍ إِنَّ أُسَامَه.. لَطَوِیلُ‏ الْأَمَلِ‏؛ از اسامه تعجب نمی‌کنید که جنسی را به مدت یک‌ماه خریده است؟! حقیقتاً اسامه آرزوهای درازی دارد!» [بحارالانوار: 70/166] مبنای تعجب رسول خدا(ص) آن بود که اسامه اطمینان داشته است تا یک‌ماه بعد زنده است. ادامه روایت حقیقت موضوع را روشن‌تر می‌کند: «وَ الَّذِی نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِیَدِهِ مَا طَرَفْتُ عَیْنَایَ إِلَّا ظَنَنْتُ أَنَّ شُفْرَیَّ لَا یَلْتَقِیَانِ حَتَّى یَقْبِضَ اللَّهُ رُوحِی وَ لَا رَفَعْتُ طَرْفِی وَ ظَنَنْتُ أَنِّی خَافِضَه.. حَتَّى أُقْبَضَ وَ لَا تَلَقَّمْتُ لُقْمَه.. إِلَّا ظَنَنْتُ أَنِّی لَا أُسِیغُهَا حَتَّى أَغُصَّ بِهَا مِنَ الْمَوْتِ؛ سوگند به خدایی که جان محمد در دستان او است، چشمان من باز نمی‌شود، مگر اینکه گمان دارم که فرصت ندارم آنها را ببندم، چه‌بسا در این میان خدا روح مرا قبض کند. پلک‌هایم بالا نمی‌روند، مگر اینکه گمان دارم که توان پایین‌آوردن آنها را ندارم، و ممکن است که روحم قبض شود. لقمه‌ای را نمی‌خورم، مگر اینکه گمان دارم که شاید براحتی از گلویم پایین نرود، تا اینکه گلوگیر شود و به واسطه آن بمیرم.» [همان]  این حالت رسول خدا(ص) است که معلم و الگوی ما هستند و به این دلیل از اسامه تعجب می‌کنند که از مرگ وحشت ندارد و تصور داشته که تا یک‌ماه بعد زنده است. سپس ادامه دادند: «یَا بَنِی آدَمَ إِنْ کُنْتُمْ تَعْقِلُونَ فَعُدُّوا أَنْفُسَکُمْ مِنَ الْمَوْتَى وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ‏. إِنَّ ما تُوعَدُونَ لَآتٍ وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِین‏؛ ای فرزندان آدم! اگر عاقل باشید، خودتان را آماده مرگ می‌کنید، سوگند به خدا که نفس من به دست او است، قطعاً آنچه به شما وعده داده شده است، می‌رسد، شما جلوگیرنده آن نیستید». [همان]
پس کسی که از آرزوهای دراز آزاد است، حتی یک چشم ‌بر‌هم ‌زدن، اطمینان ندارد که بعدی باشد. این سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله است. این جامعه اسلامی‌ای است که باید به سمت تحقق آن برویم. کار سخت است اما باید به آن سمت رفت. توقع نداریم که چون پیامبر‌اعظم‌(ص) باشیم اما می‌توانیم اطمینان خود را به آینده مبهم‌مان کمتر کنیم، این درصورتی است که بدانیم دنیا آینده‌ای ندارد و همه آینده ما در آخرت و جهان ابدی رقم می‌خورد. آن‌ زمان است که برای دنیای خود و دیگران کار نمی‌کنیم و نقشه نمی‌کشیم بلکه هر گامی که برمی‌داریم، به هدف قرب الهی برمی‌داریم.  این امر برای کارگزاران نظام اسلامی از اهمیت بیشتری برخوردار است. حضرت امام می‌فرمایند: «اگر بخواهید خدمت شما، پیش خدای تبارک و تعالی اجر داشته باشد، مقصد را مقصد الهی کنید؛ برای خدا قدم بردارید.» [صحیفه امام: 6/311]
یقیناً مسؤولی که تصور می‌کند وقت دارد و حالت غالبش آن است که سال‌ها عمر می‌کند و در مصدر قدرت است، گرفتار آرزوهای دراز می‌شود که ضررش برای مردم و نظام و اسلام عزیز به‌مراتب از آمریکا بیشتر است، زیرا از خدا حیا نخواهد کرد. هدف از خدمت در نظام اسلامی، رسیدن به قرب خداست اما فکر غالب این مدعیان خدمت چیست؟ رسیدن به آرزوهای دنیوی، کم باشد یا زیاد. اگر می‌بینیم کم است چون شرایطش محقق نشده و هنوز مبتلا به آزمون‌های بزرگ نشده است. معلوم است در چنین افرادی بین ادعا و عمل تفاوت است و این بی‌حیایی در محضر خداست. پس حیا در همه ما بویژه کارگزاران نظام اقتضا دارد که آرزوهای دراز دنیوی نداشته باشیم. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «أیّها النّاس أما تستحیون‏ من‏‌الله؟‏ قالوا: و ما ذاک یا رسول‌اللَّه. قال: تجمعون ما لاتأکلون و تأملون ما لاتدرکون و تبنون ما لاتسکنون؛ ای مردم! چرا از خدا حیا نمی‌کنید؟ گفتند: چگونه چنین است؟ فرمودند: گرد می‌آورید، آنچه را نمی‌خورید، آرزو می‌کنید، آنچه را به آن نمی‌رسید، می‌سازید آنچه را در آن سکنی نمی‌گزینید». [مجموعه ورام: 499]‌ اگر خطاب پیامبرعظیم‌الشأن(ص) تحلیل شود، ضمن اینکه مخاطب عام را شامل می‌شود اما مخاطب اصلی کسانی هستند که بنا دارند اهداف اسلامی را تحقق بخشند و با این وضع غالب، امکان ندارد بتوانند و این بی‌شرمی در محضر حق سبحانه است. در روایتی دیگر پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله به کسانی که می‌خواهند به مقام قرب الهی برسند، می‌فرمایند: «قَصِّرُوا الْأَمَلَ، وَأَثْبِتُوا آجَالَکُمْ بَیْنَ أَبْصَارِکُمْ، وَاسْتَحْیُوا مِنَ اللَّهِ حَقَّ حَیَائِهِ؛ آرزوها را کم کنید، مرگ خود را در برابر دیدگان‌تان قرار دهید، و از خدا آنچنانکه حق حیاست، شرم کنید». [جامع‌السعادات: 3/36]
* امام‌جمعه شمیرانات