درگذشت «ملکالشعرای بهار» ادیب و سیاستمدار (1330 ش)
استاد محمدتقی بهار پسر ملکالشعرا محمدکاظم صبوری در سال 1266 ش در مشهد به دنیا آمد. از 7 سالگی به سرودن شعر روی آورد و در 18 سالگی از مظفرالدینشاه لقب ملکالشعرایی گرفت. وی از محضر ادیب نیشابوری استفاده برد و بهرغم منع پدر از سرودن شعر، به دلیل علاقه و استعداد ذاتی، به این هنر گرایید. بهار بعدها به خدمت دولت درآمد و پس از مدتی اشتغال در مناصب دولتی، در سلک آزادیخواهان و مشروطهطلبان جای گرفت. بهار فعالیتهای سیاسی خود را از آغاز نهضت مشروطه آغاز کرد و در این راه متحمل رنج زندان و تبعید و آوارگی شد. از لحاظ ادبی اهمیت شعر بهار بیشتر از آن جهت است که او زبان فصیح پیشینیان را به بهترین و دلانگیزترین صورت در سخن خود به کار برده است. تصحیح و حاشیه تاریخ سیستان و مجملالتواریخ و تألیف سبکشناسی نثر فارسی و دیوان اشعار و چند نوشتار سیاسی از جمله آثار اوست. استاد محمدتقی بهار سرانجام در اول اردیبهشت 1330 ش در 64 سالگی پس از ابتلا به مرض سل درگذشت.
روز بزرگداشت شیخ اجل «مصلحالدین سعدی شیرازی»
شیخ مصلحالدین سعدیشیرازی در حدود سال 606 ق در میان خاندانی از عالمان دین در شیراز ولادت یافت. وی در اوان جوانی برای تحصیل علوم ادبی و دینی راهی نظامیه بغداد شد و سپس به عراق و شام و حجاز سفرکرد. سعدی در اواسط قرن هفتم به شیراز بازگشت و منظومه حکمی بوستان را در سال 655 ق و گلستان را در مواعظ و حِکم به نثر مسجع و آمیخته با قطعات اشعار دلانگیز در سال 656 ق نگاشت. وی از آن پس، قسمت عمده عمر خود را در زادگاه خود گذراند تا اینکه در سال 691 ق در 85 سالگی درگذشت و در خانقاه خود به خاک سپرده شد. در سخن سعدی، غزل عاشقانه آخرین حد لطافت و زیبایی را درک کرده و لطیفترین معانی در سادهترین، فصیحترین و کاملترین الفاظ آمده است. سعدی در حکمت و موعظه و ایراد حِکَم و امثال از هر شاعر پارسیگوی موفقتر است و نثر مزین و آراسته و شیرین و جذاب او در گلستان، بهترین نمونه نثرهای فصیح فارسی است. در جمهوری اسلامی ایران، اول اردیبهشت بهعنوان روز سعدی نامگذاری شده است که همه ساله در مراسمهای ویژه، گرامی داشته میشود.
درگذشت علامه اقبال لاهوری متفکر برجسته پاکستانی (1938م)
علامه محمد اقبال لاهوری شاعر، سیاستمدار و متفکر برجسته پاکستانی در نهم نوامبر ۱۸۷۲م در ایالت پنجاب پاکستان و در یک خانواده مسلمان و معتقد بهدنیا آمد. اقبال پس از طی تحصیلات مقدماتی راهی لاهور شد و در آنجا به فراگیری فلسفه و علوم انسانی پرداخت. ذوق لطیف و طبع روان اقبال، در انجمنهای اسلامی و ادبی که به اهل دانش مجال اظهارنظر میداد شکوفا شد و از آن پس، به سرودن اشعار فارسی علاقهمند شد. اقبال در سال ۱۹۰۵م به تشویق اساتید خود به لندن رفت و در انگلستان و آلمان به تحصیل ادامه داد. وی همچنین در آنجا به مطالعات گسترده درباره تاریخ ادبیات ایران و متون اصیل فارسی و عربی همت گماشت و با وقوف به رموز ادبیات و عرفان ایرانی، در زبان فارسی به کمال رسید. اقبال لاهوری پس از بازگشت از اروپا بهسرعت در زمره پیشروان شبهقاره هند و در شمار بانیان تأسیس کشور مستقل پاکستان قرار گرفت. اقبال، بسیاری از اشعارش را در خدمت اهداف سیاسی خود قرار داده بود تا مطالب و مقصود خود را عرضه کند. در واقع، هدف اقبال اتحاد دنیای اسلام بود و برای بشریت، پیام محبت بههمراه داشت. آثار اقبال در مجموعههایی بهنام «پیام مشرق»، «اسرار خودی و رموز بیخودی»، «ارمغان حجاز»، «جاویدنامه» و... مکرراً به چاپ رسیده است. علامه محمد اقبال لاهوری، سرانجام در تاریخ بیستویکم آوریل سال ۱۹۳۸ میلادی در سن 66 سالگی درگذشت.