پل ولفوویتز: «مایکل مورل» معاون سابق رئیس سازمان سیا- شناخته‌شده‌ترین سازمان جاسوسی آمریکا- گفت: «گاهی اوقات نیازی به جاسوس نیست. کشورها دقیقا همان چیزی را که به آن فکر می‌کنند، انجام می‌دهند و درباره‌اش برنامه‌ریزی می‌کنند. به صورت علنی می‌گویند و شما تنها نیاز به گوش کردن دارید.» او اشاره می‌کند تازه‌ترین نمونه آشکار در این باره، سخنرانی اوایل ماه گذشته علی یونسی، وزیر سابق اطلاعات ایران و مشاور ارشد فعلی حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران است. یونسی 8 مارس در کنفرانس «ایران، ملی‌گرایی، تاریخچه و فرهنگ» در تهران اعلام کرد هدف ایران تبدیل شدن به قدرت مسلط منطقه‌ای و به‌طور خلاصه، بازگشت به «امپراتوری پارس» است. یا به گفته خود یونسی: «ایران از زمان آغاز خود، [همیشه] ابعاد جهانی داشته است. ایران یک امپراتوری متولد شد. مقامات، رهبران و مدیران ایران همواره در بعد جهانی فکر کرده‌اند.»
همانطور که خبرگزاری ایسنای ایران گزارش داد، یونسی از ایران و فرهنگ ایرانی گسترده‌تر صحبت کرد که اتحادی طبیعی در این منطقه تشکیل می‌دهد؛ منطقه‌ای که براساس تعریف یونسی، از مرزهای چین و شبه‌قاره هند تا شمال و جنوب قفقاز و خلیج فارس امتداد خواهد داشت. یونسی با کلماتی که بشدت شبیه ادعاهای روسیه مبنی بر محافظت از روس‌تبارها حتی خارج از مرزهای خود است، «از حفاظت از منافع [همه] مردم منطقه» صحبت کرد، «چرا که تمام آنها مردم ایران هستند. ما از همه مردمی که در فلات ایران زندگی می‌کنند حمایت می‌کنیم. ما از آنها در برابر تفکر فسیل‌شده اسلامی (احتمالا اشاره به جنگجویان داعش است)، تفکر تکفیری و بی‌خدایی رژیم عثمانی جدید [ترکیه]، رژیم وهابی [عربستان سعودی]، رژیم‌های غربی و صهیونیسم دفاع خواهیم کرد.»
تحقیر اعراب و به طور خاص عربستان سعودی حتی درباره اسلام کاملا آشکار بود. یونسی افزود: «هر چیزی که مربوط به ایران شود حتی اسلام بهبود می‌یابد. هنگامی که اسلام به ایران رسید، موج عربیسم، نژادپرستی و ناسیونالیسم، در نهایت به اسلام ناب تبدیل شد.» یونسی با کلماتی که نمی‌توانند نگرانی‌ها را رفع کنند، گفت: «عربستانی‌ها درباره حمایتی که ایران به عراق ارائه می‌دهد نگرانند اما این ترس نابجاست چرا که عربستان سعودی خودش ناتوان از مبارزه با اندیشه فسیل‌شده اسلامی در منطقه (گروه داعش) است.» سخنان یونسی موجب اعتراض در سراسر جهان عرب شد. این خشم شامل آیت‌الله علی سیستانی، رهبر معنوی شیعیان عرب عراق نیز بود که نماینده رسمی وی در طول مراسم نماز جمعه در حرم [امام] حسین[ع] در کربلا بیانیه‌ای خواند. وی در این بیانیه، این ادعاها را که حق حاکمیت عراق را تهدید می‌کند محکوم کرد و اشاره‌ای آشکار به سخنان یونسی داشت. مقامات ایرانی به سرعت خود را از اظهارات یونسی دور کردند. علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران ترجمه نادرست را مقصر دانست. این ادعا برای چنین نظرات گسترده‌ای معتبر نیست. یونسی به دلیل اظهارات خود به دادگاه ویژه روحانیت احضار شد و با اتهام بیان اظهاراتی ضد امنیت ملی روبه‌رو است. یونسی اینطور از خود دفاع کرد که درباره وحدت تاریخی و فرهنگی بین ایران و همسایگانش برای مقابله با تهدیدات متقابل صحبت کرده است و اینکه وی گفته بود اتحاد به این معنی نیست که یک امپراتوری باید دوباره متولد شود یا اینکه ما می‌خواهیم جهان را دوباره تصرف کنیم. یونسی حال با وجود این اظهارات، بسیار در راستای خط مشی‌ای حرکت می‌کند که مورل آن را دیدگاه‌های مشترک عمدتا میان نخبگان ایرانی می‌داند؛ دیدگاه‌هایی که دهه‌ها وجود داشته است و عمیقا در فرهنگ ایرانی و فرهنگ پارسی ریشه دارد. در واقع، انتقاد از یونسی در ایران بیشتر از آنکه به آنچه وی گفته است مربوط باشد، به دیدگاه‌های نسبتا لیبرال وی درباره برخی موضوعات ارتباط دارد. همانطور که صادق زیباکلام، استاد دانشگاه تهران در نامه‌ای به یکی از منتقدان محافظه‌کار یونسی نوشت: «این منتقدان در حقیقت افتخار می‌کنند انقلاب اسلامی به کشورهای دیگر صادر شده است اما وقتی فردی مانند یونسی این را می‌گوید، آنها می‌خواهند با این حرف مانند یک جرم برخورد شود». آن طور که مورل نیز می‌گوید ایران راهبردی بزرگ برای پیگیری اهدافی دارد که یونسی در سخنانش به رئوس آنها اشاره کرد. این راهبردی است که به استفاده از گروه‌های وابسته نظیر حوثی‌ها در یمن، حزب‌الله در لبنان، رژیم اسد در سوریه یا حتی گروه‌هایی مانند حماس در غزه بشدت وابسته است.
مورل در حالی که از چارچوب توافق هسته‌ای که دولت اوباما اعلام کرد دفاع می‌کند، اذعان دارد این وضع منابع بیشتری به ایران برای پیگیری راهبرد گسترده‌اش می‌دهد؛ همانطور که یونسی به روشنی به آن اشاره کرد.
به گفته مورل، اکنون این موضوع مهم‌تر از هر زمان دیگری است که آمریکا برای مقابله با ایران و مهار این کشور، راهبردی داشته باشد. اوباما اخیرا ابراز امیدواری کرد: «ایران شروع به درک این موضوع کند که اگر پرداختن به مجموعه‌ای از جنگ‌های نیابتی در سراسر منطقه را متوقف کند، به سبب وسعت، منابع و مردم خود، قدرتی بسیار موفق در منطقه خواهد بود».
اما امید، راهبرد نیست. توافق هسته‌ای که بسیاری از چیزهایی که رژیم ایران می‌خواهد در اختیار آن قرار خواهد داد و منابع عظیم بیشتری به سوی تهران برای اجرای فعالیت‌های تهدیدکننده‌اش سرازیر خواهد کرد، بعید است چنین تغییری در دیدگاه تهران به وجود بیاورد. ایران به احتمال زیاد اقداماتی عکس این وضع انجام می‌دهد.
امریکن اینترپرایز