توافق هستهای، فروش موشک به تهران، ساخت نیروگاههای هستهای، انواع و اقسام قراردادها و...؛ روسیه قراردادهای متعددی از این دست با ایران امضا کرده و البته تنها کشوری نیست که اشتهایش برای بازار ایران زیاد شده است. مسابقه آغاز شده است. یکماه بعد از توافق چارچوب تاریخی منعقدشده بر سر برنامه هستهای ایران در لوزان، مذاکرات در وین برای ورود به جزئیات توافق قطعی که باید تا قبل از 30 ژوئن منعقد شود، پیگیری شد. مذاکراتی دشوار که هر لحظه ممکن است از مسیر خارج شود. با این حال فقط همین طرح احتمال برداشته شدن تحریمهای ایران حرکت به سوی «بهشت پارسی» را نویدبخش کرده است. روسیه پیشاپیش حرکت را آغاز کرده است. کرملین حتی 20 روز قبل با اعلام اینکه منعی برای تحویل سامانه ضدهوایی اس ـ 300 به ایران نمیبیند، همه را شوکه کرد. قرارداد مربوط، سال 2010 برای اعمال فشار به ایران تعلیق شده بود. با این حال روسیه اعلام کرد 6 ماه وقت برای ساخت آن لازم دارد. همزمان روسها درباره ساخت 2 رآکتور هستهای دیگر در نیروگاه بوشهر و 4 رآکتور در مکانی که بعدا مشخص میشود، با ایرانیها مذاکره میکنند.
بالاخره اینکه معاون وزیر خارجه روسیه، سرگئی ریابکوف گفته بود (و البته بعدا مسکو تکذیب کرد) روسیه میخواهد از ایران نفت بگیرد و در مقابل کالاهایی مانند غلات، مصالح ساختمانی، توربینهای گازی و... به ایران بدهد. این پیشنهاد البته برای روسیه که اولین تولیدکننده طلای سیاه در جهان است و به نفت نیازی ندارد، تعجبآور بود اما این نکته را نیز باید در نظر گرفت که روسیه قصد دارد شریک انکارناپذیر ایران از زمان رفع تحریمها باشد و با توجه به افزایش تولید نفت ایران بعد از لغو تحریم، به این وسیله بهای نفت را که رو به پایین خواهد رفت، مدیریت کند.
اما این تنها روسیه نیست که روی این بازار 80 میلیون نفری تمرکز کرده است که به روی سرمایهگذاران باز میشود. اخیرا هفتهنامه معتبر اکونومیست اعلام کرده است ایران با وجود تحریمها هجدهمین اقتصاد جهان است و اینکه ایران به تجهیزات و فناوری برای بهرهبرداری از منابع غنی زیرزمینیاش نیاز دارد.
ایران اولین ذخایر جهانی گاز، چهارمین ذخایر نفت جهان، نهمین ذخیره مس و یازدهمین ذخایر سنگ آهن دنیا را در اختیار دارد.
اروپاییها بویژه در رویای استفاده از گاز ایران هستند تا وابستگی خود را به نفت و گاز روسیه محدود کنند.
جز اینها هیاتهای بازرگانی آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی، اسپانیایی، لهستانی و حتی چک راهی تهران شدهاند تا این بازار در آستانه بازگشایی را از دست ندهند.
برخی شرایط امروز ایران را مانند باز شدن بازار روسیه بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی میدانند که البته میتواند با ابعاد متفاوتی اتفاق بیفتد. نوعی جهش اقتصادی به شیوه ترکیه در انتظار ایران است. سوییسیها نیز بیکار نماندهاند اما این آمریکاست که در موقعیت برتر قرار دارد. آمریکاییها در سالهای اخیر بهخاطر نقض تحریمهای ایران از سوی طرفهای آمریکایی شاهد افزایش مبادلات تجاریشان با ایران بودهاند.
شرکت جنرالموتورز حتی در تهران تبلیغات «ما بازگشتیم» راه انداخته است. قبل از سال 2002 پژوی فرانسه 30 درصد بازار خودروی ایران را در اختیار داشت. سوییسیها نیز در مسابقه حاضرند. یک هیات از سوییس به تهران رفت که ریاست آن برعهده لیویا لئو سفیر سابق بود. این هیات زمینه مذاکرات بعدی را مهیا میکند.
روزنامه سوییسی تریبون دو ژنو