محمدرضا کردلو: اطلاعیه‌های گهگاه سردار کمالی در رابطه با وضعیت سربازی، گوش‌های مشمولان نظام وظیفه را تیز می‌کند. ماه پیش بود که خبر 21ماهه شدن طول دوره سربازی که قبل از سال 94 به 24 ماه افزایش یافته بود، اعلام شد. جانشین اداره منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح البته با اضافه کردن تبصره‌ای به این اطلاعیه، کاهش طول مدت سربازی برای متاهلان را ملغی اعلام کرد، چراکه به گفته وی با توجه به اینکه سربازی 21 ماه شده است هیچ‌گونه کسر خدمتی به سبب داشتن همسر و متأهل بودن به مشمولان و سربازان داده نخواهد شد. روز گذشته اما خبر تدوین شرایط ویژه سربازی برای افراد فعال در شرکت‌های دانش‌بنیان با همکاری بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور باعث شد مشمولان وظیفه با امید بیشتری به مساله 21 ماه سربازی فکر کنند.  دبیر کارگروه ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان گفته است: خوشبختانه در چند سال گذشته شرایط انجام خدمت وظیفه تخصصی برای افراد تحت پوشش بنیاد ملی نخبگان (مانند برگزیدگان المپیادها و برگزیدگان کنکور) فراهم شده بود و این افراد، پس از گذراندن دوره آموزش سربازی، الزامی به حضور تمام وقت در پادگان‌ها نداشتند و با اجرای موفق یک پروژه تحقیقاتی مورد نیاز دستگاه‌های دفاعی و دولتی، کارت پایان خدمت خود را دریافت می‌کردند. صاحبکار در توضیح طرح تدوین شده می‌گوید: با توجه به تجربیات گذشته، شیوه‌نامه‌ای تحت عنوان «دانش‌آموختگان برتر فناور» تهیه شده است تا افراد کلیدی و کارشناسان خبره شرکت‌های دانش‌بنیان هم در صورتی که امتیاز لازم در زمینه پژوهش و فناوری را کسب کنند، بتوانند از خدمات نظام وظیفه تخصصی استفاده کرده و با همکاری معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور و بنیاد ملی نخبگان، به ستاد کل نیروهای مسلح معرفی شوند.
سردار کمالی نیز روز گذشته در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها درباره  قانون پروژه‌های کسر خدمت سربازی بنیاد نخبگان نیروهای مسلح اعلام کرده است این مصوبه کماکان به قوت خود باقی است و قرار است در سال جدید نیز اجرا شود.

وی در توضیح عنوان و چگونگی اجرای این قانون می‌گوید: انجام پروژه‌های تحقیقاتی به جای تمام یا بخشی از خدمت سربازی که مشهور به کسر خدمت است، مصوب مقام معظم رهبری است که مشمولان کارشناسی ارشد یا بالاتر می‌توانند با انتخاب پروژه‌های تحقیقاتی درباره مسائل دفاعی و امنیتی از 2 ماه تا 19 ماه کسر خدمت برخوردار شوند و با انجام بقیه دوره خدمت ضروری یا طی دوره آموزش نظامی، کارت پایان خدمت خود را دریافت کنند.
طرح یاد‌شده که یکی از ایده‌های مترقی در نظام وظیفه کشور است، اخیرا به طور جدی از طرف دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و بالاتر پیگیری می‌شود. دانشجویان معتقدند عملیاتی شدن صددرصد این طرح می‌تواند تا حد زیادی نارضایتی‌های فعلی درباره موضوع سربازی را از بین ببرد. نارضایتی‌هایی که با توجه به موضوع تاخیر در ازدواج و فرصت شغلی مناسب طبیعی به نظر می‌رسد. چندی قبل معاون پیشین سازمان وظیفه عمومی در اظهاراتی بی‌سابقه گفته بود: سربازی یعنی درگیر کردن یک جوان بیش از 2 سال به طوری که 3 یا 4 ماه قبل از سربازی و 3 یا 4 ماه بعد از سربازی این جوان را درگیر می‌کنیم و یک نیروی مولد اقتصادی جوان و کارآفرین را از محیطی که در آن تاثیرگذار است به محیطی بدون بهره‌وری کافی منتقل می‌کنیم». طرح به‌کارگیری نخبگان و دانشجویان در امور مرتبط با رشته تحصیلی‌شان حالا به یکی از راهکارهای اصلی در خروج از وضعیت فعلی سربازی تبدیل شده است. پیش از سال 94 و در قانون بودجه مصوب، موضوع خرید سربازی برای مشمولان غایب مطرح و تصویب شد و به دولت اجازه داده شد برای حل مساله کسری بودجه این قانون را اعمال کند.
با نگاهی به واکنش مردم و جوانان بویژه تحصیلکرده‌ها می‌توان فهمید که مساله اصلی آنها پرداخت جریمه یا خرید سربازی نیست. یکی از دانشجویان پس از اعلام خبر خرید خدمت سربازی با ارسال مطلبی نوشته است: «مشکل فعلی خرید سربازی نیست، مشکل این است که قانون فعلی سربازی قدمتی 100ساله دارد و با توجه به افزایش سن جوانان به دلیل افزایش ظرفیت مقاطع تحصیلات تکمیلی عملا دانشجوی 26 یا 28 ساله‌ای که تازه فارغ‌التحصیل شده است و می‌خواهد از صفر زندگی خود را شروع کند باید 2سال رایگان بدون کار در رشته تخصصی خود به سربازی برود و پس از پایان سربازی بدون هیچ تضمین شغلی و سنی در حدود 28 الی 30سال باید به دنبال شغل در بازار آشفته اقتصادی کشور بگردد».
البته باید گفت تلاش‌هایی در رابطه با تغییر سربازی از وضعیت فعلی به وضعیت مطلوب‌تر صورت گرفته است. مرداد سال 92 بود که مرکز پژوهش‌های مجلس در طرحی ضمن تشریح مشکلات فعلی سربازی در ایران ۷ مدل جایگزین و تمهیدات لازم برای ترسیم الگوی مناسب برای پایان وضعیت فعلی خدمت سربازی ارائه داد؛ طرحی که مشخص نیست چرا تا به امروز هیچ کار عملی برای بررسی و عملیاتی کردن آن اندیشیده نشده است.
این طرح در ابتدا وضعیت امروز «خدمت اجباری» سربازی را «ناکارآمد»، «غیر اثر‌بخش» و «ضعف بهره‌وری» عنوان می‌کند و 7 مدل- الگوی سربازگیری و نظام وظیفه جدید را معرفی می‌کند.
 الگوهای خدمت سربازی در ایران:
- الگو و مدل حاکم کنونی
- الگوی سربازی حرفه‌ای
- الگوی سربازی داوطلبی - بسیجی
- الگوی تلفیقی چندجانبه هدفمند
- الگوی سربازی علمی - تخصصی
- الگوی خرید خدمت هدفمند
- الگوی خدمت سربازی یک‌ساله در دوران صلح