حسین تاج‌آبادی*: بارها و در دفعات متعدد شاهد انتشار اخباری درباره کلاهبرداری‌های اینترنتی با شیوه‌ها و شگردهای گوناگون بوده‌ایم، کلاهبرداری‌هایی که در سال‌های گذشته به موازات گسترش فناوری ارتباطات و اطلاعات رشد قابل توجهی داشته‌اند و این روزها به‌عنوان پای ثابت یکی از شیوه‌های کلاهبرداری و اخاذی در کنار شیوه‌های دیگر به حساب می‌آیند. منظور از این نوع کلاهبرداری هرگونه سوءاستفاده‌ای است که به وسیله برنامه‌های رایانه‌ای و شبکه‌هایی که متصل به اینترنت هستند، صورت می‌گیرد. مطالعه پرونده‌های این نوع از کلاهبرداری‌ها نشان می‌دهد ساده‌انگاری تعداد زیادی از کاربران اینترنت باعث می‌شود روز به روز کلاهبرداران فضای مجازی با جسارت بیشتری وارد میدان کلاهبرداری شوند تا شاهد موارد زیادی از این نوع از کلاهبرداری‌ها در فضای مجازی باشیم. امروز با توسعه تکنولوژی در فضای مجازی، ماهیت و شکل جرائم هم تغییر یافته است؛ به صورتی که دیگر لازم نیست کلاهبرداران برای سرقت اطلاعات کاربران یا انواع روش‌های مجرمانه خود را به زحمت بیندازند، کافی است به یک سیستم رایانه‌ای و یک خط تلفن متصل باشند و با این روش امکان دسترسی به بیش از ۲۰ روش کلاهبرداری رایانه‌ای،
۱۲ روش هک و 7 مورد ارتباط مجازی به وسیله هکرها به‌راحتی فراهم است. از سال‌ها پیش بحث کلاهبــرداری اینترنتـی نقل محافل و رسانه‌ها بوده است و هر از گاهی درباره خطرات این نوع از کلاهبرداری‌ها مطالب، گزارش‌ها و مقالات‌های گوناگونی برای هشدار به جامعه و آگاه‌سازی افکارعمومی منتشر شده است. اما با وجود تمام این هشدارها و انعکاس مطالب هشدار‌دهنده، باز هم در جامعه و در بین کاربران فضای مجازی شاهد هستیم که افرادی در دام افراد سود‌جو و کلاهبرداران فضای مجازی گرفتار شده‌اند و حتی در مواردی تمام دار و ندار خود را به دلیل اغفال شدن از دست داده‌اند. به راستی چرا جرائم رایانه‌ای رو به افزایش است و چگونه اینترنت یک کلاهبردار حرفه‌ای می‌شود؟ در حال حاضر در موضوع جرائم رایانه‌ای و اینترنتی 2 بحث اصلی مطرح می‌شود؛ یکی اقداماتی که برای پیشگیری از این نوع کلاهبرداری‌ها انجام می‌شود و دیگری میزان آگاهی افکار عمومی جامعه از شگردها و تاکتیک‌های کلاهبرداری در فضای مجازی. در موضوع اول در سال‌های گذشته فعالیت‌های خوبی از سوی سازمان‌های دست‌اندرکار و مسؤول مشاهده شده است؛ تصویب قانون جامعه مبارزه با جرائم اینترنتی در مجلس و تشکیل پلیس فتا برای رصد و مقابله با جرائم اینترنتی تنها گوشه‌ای از برنامه‌هایی است که برای مقابله همه‌جانبه با انواع جرائم در فضای مجازی انجام شده است. اما نباید فراموش کرد که بسط و گسترش این نوع کلاهبرداری‌ها ممکن است به بحران‌های بزرگ امنیتی تبدیل شود و حتی در سطوح بالاتر امنیتی و استراتژیکی، جنگ‌های سایبری را در پی داشته باشد. بی‌شک بهترین و مهم‌ترین اقدام، آگاهی افراد نسبت به پیامد‌های خطرناک استفاده از اینترنت و فضای مجازی و همچنین دوری از ساده‌انگاری در مواجهه با خطرات این موضوع است.
*دانشجوی کارشناسی امور فرهنگی