کمتر از ربعقرن پس از فروپاشی بلوک شرق قدیم، پای ماشین جنگی بلوک شرق نوین به مهمترین معبر میان شرق و غرب یعنی دریای مدیترانه باز شد. سرانجام پس از یک هفته آمادهسازی، یکشنبه گذشته مسکو از آغاز رزمایش دریایی مشترک میان روسیه و چین با نام «همکاری دریایی– 2015» در دریای مدیترانه خبر داد. این نقطه عطف فستیوالی از رزمایشهای زمینی و دریایی است که بلوک شرق جدید از یکسو و ناتو و متحدانش از سوی دیگر از حاشیههای شرقی و جنوب شرقی اروپا تا شرق و جنوب شرقی آسیا در حال سازماندهی هستند. بدین ترتیب سال 2015 به آغاز بزرگترین تقابل نظامی نمادین روسیه و چین به همراه برخی جمهوریهای بازمانده از شوروی سابق در مقابل آمریکا، ناتو و کشورهای تازه عضو شده در آن تبدیل میشود که به معنای ظهور یک بلوک شرق جدید در مقابل توسعهطلبی نظامی غرب به سوی شرق است. وزارت دفاع روسیه روز یکشنبه در بیانیهای اعلام کرد: «فاز فعال تمرینات نظامی از 17 تا 21 مه در دریای مدیترانه برگزار میشود. حدود 10 کشتی جنگی از نیروی دریایی روسیه و همچنین نیروی دریایی ارتش آزادیبخش (چین) در آن شرکت میکنند. الکساندر فدوتنکوف، معاون فرمانده نیروی دریایی روسیه گفت: «هدف این رزمایش مشترک تقویت درک متقابل میان نیروهای دریایی، افزایش ثبات و مقابله با چالشها و تهدیدات جدید در دریاست». آناتولی آنتونوف، معاون وزیر دفاع روسیه نیز گفت این رزمایش کشوری ثالث را هدف قرار نداده یا مرتبط با اوضاع سیاسی منطقه نیست. پیشتر وزارت دفاع چین اعلام کرد رزمایش دریایی مشترک با روسیه روی تمرینات شلیک، ماموریتهای اسکورت، سوخترسانی دریایی و ایمنی ناوبری متمرکز است. شبکه تلویزیونی چینی CCTV با استناد به نظر متخصصان نظامی دیگر، نتیجه میگیرد مساله اصلی در مانورهای امسال، همکاری در زمینه تضمین عملیاتهای دفاعی در دریا شامل دفاع ضدهوایی، ضدزیردریایی و ضدکشتی است. تهدیدات حمله دشمن از هوا، دریا و زیر آب مدلسازی میشوند. برنامه مشابه ممکن است تنها در شرایط سطح بالای اطمینان استراتژیک بین کشورها مهیا شود. اوایل اردیبهشت ماه بود که الکسی پوشکوف، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس دومای روسیه گسترش روابط میان مسکو و پکن را واکنشی به گسترش حضور نظامی ناتو و آمریکا در اروپا دانست و حال پس از عقد چندین توافقنامه اقتصادی و امنیتی، شمای نظامی اتحاد جدید خرس مسکو و اژدهای پکن در مواجهه با واشنگتن نمایان میشود. در کنار تمام مشکلاتی که روسها با غرب دارند، التهابات راهبردی ژئوپلیتیک میان آمریکا و چین نیز به طور روزافزون به وجود آمده است که آخرین آنها مربوط به همان روز یکشنبه است. همان زمان که چینیها بزرگترین اعلان حضور نظامیشان در تاریخ را در آبهای جنوب اروپا رقم میزدند، شی جینپینگ، رئیسجمهور چین هزاران کیلومتر آنسوتر در پکن میهمان جان کری، وزیر خارجه آمریکا بود و حاضر به هیچگونه مصالحه سیاسی درباره جزایر مصنوعی ایجاد شده توسط پکن در دریای جنوبی چین نشد. حتی شی به خبرنگاران گفت: اوباما را در جریان منویات پکن مبنی بر یک مدل جدید مناسبات با یک کشور بزرگ که براساس آن واشنگتن پکن را بهعنوان یک بازیگر جهانی دارای قدرت برابر به رسمیت بشناسد، قرار داده است. در نتیجه اگرچه در حرف دو طرف بر لزوم کاهش تنشها بر سر این موضوع و اهمیت مذاکره برای حل و فصل ادعاهای مالکیت بر این گذرگاه آبی مهم تاکید کردند اما در عمل هر دو برای تقابلی در آیندهای نامعلوم آماده میشوند. همزمان با این رزمایش مشترک قدرتهای شرقی در مدیترانه، روسها با متحدان نظامی خود نظیر تاجیکستان نیز رزمایشهایی برگزار میکنند. در مقابل آمریکا در کنار ناتو طیف وسیعی از رزمایشها را از دریای بالتیک تا دریای سیاه، در سراسر نوار ملتهب اروپای شرقی و جمهوریهای جدا شده از شوروی و از آنجا تا دریای چین جنوبی و ااقیانوس آرام سازماندهی میکند که در حال حاضر مهمترین آنها، رزمایش «نوبل پارتنر» با حضور حدود 600 سرباز آمریکایی و گرجی که هدف آن آموزش سربازان گرجستان برای کمک به نیروی واکنش سریع ناتو در این کشور اعلام شده است همچنین مانور اخیر دریایی آمریکاییها با مالزی.