محمدرضا حیاتی: مجلات غیر علمی و پژوهشی، بعضا با بهای سنگین با رضایت خریداری و خوانده می‌شود و سپس در لایه‌های گوناگون ارزشی- بینشی و فکری- فرهنگی کثیری از دانشگاهیان، حوزویان و... بدون هیچ برنامه‌ریزی حکومتی و بدون اتکا به بودجه عمومی، تاثیرات خود را می‌گذارد. از طرف دیگر، فصلنامه‌های علمی و پژوهشی دانشگاهی را داریم که پس از برنامه‌ریزی‌ها و جلسات مشورتی متعدد استادان، به زحمت درجه علمی و پژوهشی را از وزارت علوم کسب می‌کنند، سپس با اتکا به بودجه عمومی و با اعمال نظارت‌ها و آدابی ظریف و برداشتن گام‌های سنجیده و برگزاری جلسات هیات داوران یا تحریریه منتشر می‌شوند و در نهایت چند  صد نسخه این نشریات مجانا برای تزیین قفسه‌های کتابخانه و خاک خوردن به کتابخانه‌های حکومتی ارسال می‌شود و الباقی... .
 اینجا به‌راستی کجاست؟
اینجا جایی است که در آن از عالی‌ترین سطح حکومتی فراخوان جهت جنبش نرم‌افزاری تولید علم اعلام شده است و قرار است حرکتی فراگیر و در سطوح مختلف صورت گیرد تا معضلات و مشکلات جامعه به مدد تاملات نظریه‌پردازانه بومی عالمان محقق دانشگاهی و حوزوی شناخته و حل و فصل شود.  لیکن یکی از بزرگ‌ترین و طبیعی‌ترین سفره‌های ارائه و عرضه آن نظریه‌پردازی‌ها، همان فصلنامه‌های علمی و پژوهشی به نحو رقت‌انگیز و تاسف‌باری عموما خالی و پوچ است. پیش از فراخوان هم عموما خالی و پوچ بوده است. با کمی درنگ باید از خود بپرسیم: آیا مراد از جنبش نرم‌افزاری تولید علم، همین دست مقالات و ارائه آن در فصل‌های داخلی و خارجی است؟ آیا جنبش نرم‌افزاری ما قرار است به عنوان مثال، در جهت اتوماسیون و حذف هر چه بیشتر عنصر انسانی از صحنه کار و تولید باشد؟ و از این دست سوالات.
باید چه کرد؟
همانطور که در این مطلب و مطالب قبل بررسی کردیم، نظام آموزش عالی کشور دچار یکسری مشکلات بنیادی در خودش است که باید ضمن بررسی دقیق‌تر آن، با ارائه اقدامات ایجابی بتوان زیرساخت‌های «توسعه علم» و «توسعه فناوری» را اصلاح کرد.  در ادامه به راهکارهای عملیاتی برای رفع این مشکلات خواهیم پرداخت. «درباره بحث تولید علم و مساله‏ جنبش
نرم‌‌افزاری مراکز تحقیقی جواب دادند، دانشگاه‏ها هم در سطوح محققین و اساتید جواب دادند و از این جهت بنده حقیقتاً خشنودم؛ منتها در سطح دانشجویان و جوانان این معنا جدی گرفته نشده و تحقق پیدا نکرده؛ در حالی که از استعداد جوان و نیروی جوان، خیلی باید استفاده کرد. این کار، کار اساتید است. بویژه دانشجویان دوره‏های تکمیلی، اگر به وسیله‏ استاد راهنمایی شوند، می‏توانند حقیقتاً در نوآوری علمی، همان اساتید خودشان را در مواردی پشت‌سر بگذارند. گاهی استاد، شاگردی را راهنمایی می‏کند و دست‏گیریِ علمی می‏کند و آن شاگرد با دست‏گیریِ استاد، از خود استاد جلوتر می‏رود؛ از این قبیل موارد زیاد اتفاق افتاده است. این را باید تحقق بخشید».1 مراکز دانشگاهی در بخش کاربردی کردن «دانش» با مشکلات زیربنایی جدی مواجه هستند که به برخی از آنها اشاره شد. مخبردزفولی دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی در همین رابطه معتقد است: «یکی از نقاط ضعف ما که رهبر انقلاب هم به آن اشاره کرده‌اند، کاربردی کردن دانش است، تا اینکه بتوان از آن به «محصول» رسید. برای این محصول هم باید بازار متناسب با آن را پیدا کرد. تبدیل دانش به محصول و بازار یکی از نقاط ضعف ماست. این موضوع را ما در «نظام نوآوری» هم مورد بحث قرار داده‌ایم. نظام نوآوری دارای مراحل گوناگونی است که این مراحل از «ایده» تا تبدیل آن به «ثروت» باید مانند یک زنجیره‌ به‌هم پیوسته باشد».
.........................................................................................
پی‌نوشت:
1- بیانات رهبر انقلاب در دیدار اساتید دانشگاه‌های خراسان در دانشگاه فردوسی مشهد