با وجود رها شدن هزاران هکتار از باغات چای و کاهش تدریجی این محصول تولیدی در استان گیلان، رسیدن به روزهای روشن در این بخش نیازمند سیاست‌های جدید نویدبخش برای چایکاران و کارخانه‌داران صنعت چای در کشور است. به گزارش مهر، صنعت چای سال‌هاست با مشکلات زیادی درگیر است. مشخص نبودن خریدار برگ سبز، مشکلات کارخانه‌داران، حضور چای سنواتی در بازار، عدم رسیدگی به باغات و افت کیفیت بخش اعظم چای تولیدی باعث شده سرنوشت چای همانند رنگش سیاه شود. در چنین شرایطی عدم پرداخت بموقع وجه برگ سبز به چایکاران که میزانش در مقایسه با دیگر محصولات کشاورزی بسیار اندک است، باعث شده بسیاری از کشاورزان در سال‌های گذشته چایکاری را شغل مناسبی برای معیشت خود ندانسته و باغشان را تغییر کاربری بدهند. اما از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم، مسؤولان از احیای صنعت چای سخن گفتند و به واسطه حضور محمدعلی نجفی در سمت استاندار گیلان که خود روزگاری رئیس سازمان چای کشور بوده و از مشکلات این بخش اطلاعات کافی دارد، این امید در دل چایکاران زنده شد که بتوانند حرکتی نو را در این عرصه شاهد باشند. از سوی دیگر حضور محمدباقر نوبخت در سطح عالی کشور امید دیگری را نیز برای چایکاران روشن کرده تا بتوانند از حضور وی در بخش تامین اعتبار برای برنامه‌های موجود در صنعت چای استفاده کنند. سال گذشته هرچند چایکاران به دلیل خشکسالی و کاهش بارندگی‌ها نتوانستند در فصل تابستان به برداشت برگ سبز بپردازند اما بهای برگ سبز تحویلی خود در بهار را دریافت کرده و با توجه به اینکه بسیاری از کار‌شناسان کشاورزی به‌زراعی را نیاز اصلی باغات چای می‌دانستند، وزیر کشاورزی نیز از اعطای تسهیلات به‌زراعی برای جوانسازی باغات خبر داد تا امید چایکاران به تحول در این صنعت درآمدزا، رنگ و بوی واقعیت به خود گیرد. هرچند عملیات به‌زراعی را باید از اواخر آبان‌ماه شروع کرد اما به دلیل پاره‌ای مشکلات که عمده‌ترین آنها کمبود نقدینگی دولت بود، چایکاران نتوانستند تسهیلات به‌زراعی را در زمان مشخص دریافت کرده و پرداخت وام تا هفته آخر اسفند به تعویق افتاد.
چایکاران به امید روزهای بهتر
رئیس سازمان چای کشور می‌گوید: برگ سبز امسال با توجه به عملیات به‌زراعی و عدم یخ‌زدگی شدید و هوای بهاری مناسب با کیفیت است و کارخانه‌داران نیز تاکنون چای خوبی تولید کرده و به فروش رسانده‌اند. محمدولی روزبهان با بیان اینکه اعتماد چایکاران و ورودشان به باغ چای جای تشکر دارد، می‌گوید: در ۵ هزار هکتار از باغات چای انواع هرس انجام گرفته است. وی با اشاره به آسیب‌دیدگی باغات در سال‌های گذشته بیان می‌کند: اگر هرس انجام نگیرد بوته‌ها بسیار ضعیف‌تر خواهند شد اگرچه هرس کردن باعث کاهش میزان محصول خواهد شد اما در کیفیت محصول بسیار تاثیرگذار است. رئیس سازمان چای همچنین درباره تاخیر در پرداخت تسهیلات به‌زراعی افزود: با وجود آنکه قرار بود پرداخت تسهیلات به‌زراعی در ماه آذر اتفاق بیفتد اما به دلیل مشکلات نقدینگی کشور این اعتبار در ۲۶ اسفند تامین و تخصیص پیدا کرد و سازمان چای نیز از ۲۷ اسفند سال گذشته اقدام به واریز این تسهیلات برای چایکاران کرده است. وی با اشاره به تشکیل صندوق توسعه چایکاران بیان می‌کند: امسال در موعد مشخص (آذرماه) نسبت به پرداخت تسهیلات به‌زراعی اقدام خواهیم کرد و همچنین برای افزایش مکانیزاسیون در بخش چای، تسهیلاتی نیز برای آبیاری تحت فشار برای چایکاران در نظر گرفته شده است.
بازگشت چایکاران، نیازمند زمان است
چایکار نمونه فومنی با اشاره به کاهش مساحت باغات گیلان می‌گوید: به دلیل مشکلاتی که در صنعت چای وجود داشته، میزان برگ سبز تولیدی چایکاران از ۳۰۰ هزار تن در دهه ۷۰ به ۴۰ هزار تن در سال گذشته رسیده است. محمدحسین یاسینی ادامه می‌دهد: کاهش میزان تولید برگ سبز نیز منجر به کاهش چای خشک شده که این میزان از ۷۰ هزار تن به ۱۸ هزار تن رسیده است. وی یکی از مشکلات چایکاران در هنگام تحویل برگ سبز را قانون مربوط به کسورات می‌داند و اعتقاد دارد: اگر چه در فصل بهار چایکاران مشکلی در تحویل برگ سبز چای ندارند اما به این مساله نگاه اصولی و استاندارد نمی‌شود. این چایکار فومنی می‌گوید: حتی اگر برگ سبز رطوبت و چوب نداشته باشد، ۱۰ درصد از میزان چای تحویلی کشاورز کسر می‌شود که این مساله در اندازه‌های بالا حجم زیادی از چای کشاورزان را کم می‌کند. وی همچنین به وزن نیم‌کیلویی زنبیل‌هایی که چایکاران برگ سبز را درون آن به کارخانه تحویل می‌دهند اشاره می‌کند و می‌افزاید: در بسیاری از کارخانه‌ها برای هر زنبیل یک کیلو از چای کشاورزان کسر می‌شود که این بسیار ناعادلانه و غیراصولی است. یاسینی شرایط سال گذشته باغات را نامناسب می‌داند و ادامه می‌دهد: شرایط پارسال شوک بزرگی به بوته‌ها وارد کرد البته آن بوته‌هایی که جوانسازی شده بودند دچار مشکل نشدند. وی همچنین مکانیزه شدن باغات را نیاز اصلی صنعت چای می‌داند و می‌گوید: باغاتی که مکانیزه و دارای آبیاری تحت فشار بودند آسیب کمتری دیدند که این امر لزوم مکانیزه شدن را بیش از پیش نمایان می‌کند.
انتقاد از دیرکرد پرداخت به‌زراعی به چایکاران
رئیس هیات مدیره انجمن صنفی کارفرمایی کارخانه‌داران چای با اشاره به اینکه در فصل بهار مشکل برای دریافت برگ سبز از سوی کارخانه‌داران و تحویل از سوی چایکاران وجود ندارد، می‌گوید: ظرفیت پذیرش کارخانه‌ها روزانه ۳هزار تن برگ سبز است که در حال حاضر تنها روزی ۱۵۰۰ تن برگ سبز به کارخانه‌ها تحویل داده می‌شود و با توجه به خشکسالی پیش رو، این مقدار چندان افزایش پیدا نکرده و کارخانه‌داران در فصل تابستان با کاهش دریافت روبه‌رو خواهند شد. سعید رحمت‌سمیعی با انتقاد از دیرکرد پرداخت تسهیلات به‌زراعی به چایکاران می‌افزاید: به جای پرداخت یکجای تسهیلات بهتر بود تا این تسهیلات در چند مرحله به کشاورزان پرداخت می‌شد تا در مرحله اول برای هرس و بعد شخم و بقیه موارد مورد نیاز برنامه‌ریزی می‌شد. رئیس هیات مدیره انجمن صنفی کارفرمایی کارخانه‌داران چای آمار به‌زراعی ۵ هزار هکتار را صادقانه نمی‌داند و می‌گوید: اگر این مقدار صحیح باشد باید در سال بعد تاثیر آن را ببینیم. سمیعی که خود یکی از کارخانه‌داران چای درگیلان است، اظهار می‌کند: کارخانه‌داران دغدغه زیادی برای احیای باغ‌های چای دارند، چرا که اگر کشاورز چایکاری نکند می‌تواند زمین آن را بفروشد اما کارخانه بدون داشتن برگ سبز چای به‌عنوان مواد اولیه هیچ فایده‌ای برای کارخانه‌دار ندارد.