حامد نجفی مهر- رضا فرخی: از آن زمان که پیشتازی ایران در انجام عمل سزارین مدیران وزارت بهداشت را بر آن داشت تا به فکر چارهای برای اصلاح این رویه نادرست باشند و همزمان با رایگان شدن زایمان طبیعی در کشور، برنامهریزان و دستاندرکاران رسانههای آن طرف آب هم دست به کار شدهاند تا با شگردها و تاکتیکهای رسانهای خود در پوشش برنامههای خانوادهمحور علیه زایمان طبیعی تبلیغ کنند؛ تبلیغاتی که بهطور کامل هوشمندانه و با برنامهریزی و درایت انجام میشود! اما آنچه در حال حاضر باعث شکلگیری جریان رسانهای علیه زایمان طبیعی در کشور شده است، همنوایی و همصدایی تعدادی از رسانههای داخلی با ماهوارهها و رسانههای بیگانه است که هر بار به بهانهای در شیپور عواقب زایمان طبیعی و ترویج سزارین بویژه در بین دختران جوان میدمند!
سزارین ایرانی 3 برابر آمار جهانی
متوسط آمار سزارین در دنیا بین 15 تا 25 درصد است در حالی که در ایران این عدد به
46 درصد رسیده است یعنی حدود ۳ برابر نرم جهانی! شنیدهها حکایت از آن دارد که در برخی شهرهای بزرگ آمار سزارین تا 64 درصد هم رشد داشته و به این ترتیب ایران یکی از رکوردداران در این زمینه محسوب میشود اما آنطور که مدیران وزارت بهداشت گفتهاند و کارشناسان بر آن تاکید داشته و دارند، از قرار معلوم بخش قابلتوجهی از این عملها به درخواست خود زنان ایرانی صورت میگیرد و جالب اینجاست که برخی از پزشکان هم مقاومت چندانی در برابر آن ندارند و به راحتی تیغهای جراحی خود را برای عملهای سزارین به دست میگیرند!
آشی که رسانهها میپزند!
همواره در موضوعاتی که پای اختیار در میان باشد این رسانهها هستند که میتوانند با تاکتیکها و روشهای رسانهای و اطلاعاتی و همچنین کمک گرفتن از شیوههای جذاب سمعی و بصری مخاطب را به سوی انتخاب یک موضوع و گرایش بیش از حد به موضوع انتخابی خود سوق دهند. البته نباید از یاد برد که ماهوارههای فارسیزبان در این میان با زیرکی و استفاده از تاکتیکهای خاص با شیوهای موزیانه اطلاعات نادرستی را درباره انجام عمل زایمان طبیعی انتقال داده و مادران و بویژه دختران جوانی را که در آستانه فرزنددار شدن هستند در انتخاب نوع زایمان با تردید مواجه میکنند. این روزها تعدادی از برنامههای گفتوگومحور شبکههای ماهوارهای که با موضوعات روز زنان، پزشکی و خانواده از شبکههای ماهوارهای در حال پخش است فرزندآوری و موضوعاتی مانند زایمان طبیعی را هدف قرار داده و با ترفندهای زیرکانه به مخاطب القا میکنند که به دنیا آوردن فرزند به شیوه طبیعی یک روش منسوخ شده است!
برنامهریزی گسترده علیه زایمان طبیعی!
علاوه بر این در بسیاری از برنامههای مشابه که با دعوت از پزشکان یا افراد به اصطلاح کارشناس اداره میشود با به میان کشیدن بحث تناسب اندام و زیبایی که از قضا این روزها بیش از هر زمان دیگری مورد توجه زنان و دختران قرار دارد و با سوءاستفاده از این نقطه ضعف دختران سعی دارند عمل سزارین را طوری جلوه دهند که هیچ عوارضی ندارد و باعث حفظ تناسب اندام و زیبایی مادران خواهد شد و در مقابل، زایمان طبیعی منشأ تمام کاستیها و کژیها نشان داده میشود. در این بین نوع بیان و حرکات مجریان برنامهها چنین احساسی را به مخاطب منتقل میکند که زایمان طبیعی مساوی با خودکشی است! برای مثال یکی از موضوعات ثابت برنامههای شبکههای ماهوارهای در چند ماه گذشته بحث درباره جمعیت و افزایش آن در ایران بوده است و شبکههایی مانند جمتیوی، صدای آمریکا و من و تو تلاش میکنند در برنامههایی که مخاطب اصلیاش بانوان هستند، یک موضوع واحد و آن هم «حق حقوقی و قانونی زن در انتخاب نوع زایمان» را برجسته کنند و مباحث گفتوگومحور خود را پیرامون این موضوع شکل دهند.
کارشناسان چه میگویند؟
این در حالی است که احمد جلالی، استاد دانشگاه و جامعهشناس درباره تاثیر ماهوارهها در ترویج سزارین بویژه در بین دختران جوان خاطرنشان کرد: شبکههای فارسیزبان در مباحث کارشناسی و مسائل پزشکی بشدت ضعیف هستند اما توانستهاند توجه بخش قابلتوجهی از زنان جامعه را جلب کنند. آنها با گرفتن ژستهای فمنیستی سعی در مخالفخوانی دارند. حتی نگاه فمنیستی آنها به مسائل علمی مانند تبعات زایمان هم رسیده است. جلالی به «وطن امروز» میگوید: این شبکهها برای تشویق زنان ایرانی به عمل سزارین روی ۳ موضوع تاکید میکنند: 1- بچه ارزش درد و سختی زایمان طبیعی را ندارد. 2- عمل طبیعی سبب میشود ارزش جسمی و جنسی زنان افت کنند. 3- زنان ایرانی برای اثبات خود باید به چنین کارهای مدنی اصرار بورزند. بویژه اینکه درشبکههای ماهوارهای تاکید میشود سزارین یکی از راههای مدرنی است که سنت ایرانی با آن مخالف است پس باید آن را در راستای مخالفت با سنتها انجام داد.
فرار از زایمان طبیعی
جالب اینجاست که ماهوارههای فارسیزبان نقش افسانه قدیمی آل را عهدهدار شده و مادران را از درد زایمان طبیعی میترسانند. در بسیاری از برنامههای ماهوارهای به طور غیرمستقیم از دردناک بودن انجام عمل زایمان طبیعی صحبت میشود تا ناخودآگاه ذهن زنان و دختران ایرانی را با این موضع درگیر کنند. علاوه بر این برخی رسانههای داخلی هم آب به آسیاب دشمن میریزند و با طرح موضوعاتی مانند مختار بودن زنان در انتخاب نوع زایمان یا عوارض سنگین زایمان طبیعی، نقش کاتالیزور برنامههای ضدتبلیغی غرب را در فضای رسانههای داخلی عهدهدار شدهاند.
کوبیدن نمادین بر طبل حقوق زنان
به تازگی برخی رسانههای داخلی با این توجیه که تبلیغ زایمان طبیعی حق مادر در انتخاب نوع زایمان را سلب کرده سعی دارند بر طبل دفاع از حقوق زنان بکوبند غافل از اینکه در بیشتر کشورها انجام سزارین تنها در موارد خاص توصیه میشود و از نظر علمی عوارض و عواقب آن بسیار بیشتر و خطرناکتر از انجام طبیعی زایمان است. این موضوع از ۲ جنبه قابل بررسی است؛ اول اینکه جمعیت و فرزندآوری از سیاستهای کلی نظام تلقی میشود و سنگ اندازی در این مسیر به هیچوجه قابل توجیه نیست و دوم اینکه براساس نظر اهل فن عوارض عمل جراحی سزارین قابل توجه است و میتواند مدتها همراه مادر باشد.
تبعات یک تصمیم تا آخر عمر
سزارین تبعات قابلتوجهی برای مادر دارد. این موضوع را اکرم سراغی، متخصص زنان و زایمان مطرح کرده است. وی در این باره به «وطن امروز» میگوید: خونریزی و عفونت، تنها بخشی از تبعات عمل سزارین برای یک مادر است. از طرفی باید به این نکته هم توجه داشت که وقتی مادری سزارین میکند به ناچار برای زایمانهای بعدی هم باید از همین عمل استفاده کند و نمیتواند فرزند خود را طبیعی به دنیا بیاورد. این پزشک میافزاید: عمل سزارین چسبندگیهایی را به وجود میآورد که پس از گذشت زمان و به دشواری بهبود مییابد. از طرفی حتی تبعات سزارین دامن بچه به دنیا آمده را هم میگیرد، چراکه تحقیقات نشان داده بچههای سزارینی بیشتر به بیماریهایی همچون دیابت و آسم یا آلرژی و چاقی مبتلا میشوند. ارتباط سزارین با بروز این مشکلات جدی است اما مادران به آن توجهی نمیکنند. حال با توجه به موج علاقه روزافزون مادران ایرانی به سزارین که تحت القای ماهوارهها و همکاری برخی رسانههای داخلی صورت میگیرد به نظرمیرسد کماکان سزارین در بیمارستانها با تحمیل هزینههای سنگین بر دوش جامعه خواهد تاخت. اگر موج سیگنالهایی که برای ترغیب زنان به سزارین فرستاده میشود همچنان ادامه داشته باشد آیا میتوان به برنامههای وزارت بهداشت برای کاهش آمار سزارین امیدوار بود؟ یا برنامههایی مانند رایگان شدن زایمان طبیعی و ایجاد بلوکهای زایمان طبیعی در بیمارستانهای دولتی یارای مقابله با هجمه تبلیغاتی ماهوارهها و همنوایی و همصدایی برخی رسانههای داخلی را دارد؟