استان اردبیل در حالی از استانهای پیشرو در تولید عسل کوهی است که ساماندهی نامناسب تولیدات و عدم حمایت از این صنعت موجب شده عسل اردبیل به نام کشورهای دیگر بستهبندی شده و به فروش برسد. استان اردبیل با تولید سالانه
6 هزار تن عسل در رتبه سوم تولید این محصول در کشور ایستاده است و به تعبیر کارشناسان موقعیت کوهستانی و اقلیم متنوع آب و هوایی آن موجب شده عسل کوهی تولیدشده از کیفیت قابل توجهی برخوردار شود. با این وجود در فروش این محصول نه تنها تدابیر مناسب اتخاذ نشده بلکه تولیدکنندگان، تولید خود را به دست گرفته و به بازارهای دیگر مراجعه میکنند تا شاید نظر خریداری جلب شود. در وضعیتی که دستگاههای مسؤول طی سالهای گذشته چشم خود را به این شکل فروش بستهاند، تولیدکنندگان مجبور شدهاند برای تامین نیاز بازار و جلب توجه خریدار از شیوههایی استفاده کنند که به بدنه اقتصاد این محصول ضربهزده است. شیوههایی که نتیجه بیتوجهی نهادهای برنامهریز بوده و اثبات کرده است اغلب اظهارات مبنی بر ساماندهی تولیدات عسل در حد حرف باقیمانده و عملا بازار آشفته این محصول رنگی از ساماندهی به خود ندیده است. رئیس اتحادیه تعاونی کشاورزی زنبورداران استان اردبیل درباره نحوه فروش عسل به مهر گفت: وجود ۳۱۵ هزار کندو و هزار و ۲۰۰ گونه گیاه، کیفیت عسل این استان را بینظیر کرده اما برای فروش مشکلات گسترده داریم. سیدفردین صفوی تصریح کرد: در اردبیل تولید عسل تقلبی به مراتب کمتر از دیگر استانهای تولیدکننده است و در عین حال واردات عسل نداریم اما نه رقم صادرات مشخص است و نه رقم فروش در بازارهای داخلی مشخص شده است. عضو هیات مدیره انجمن ملی عسل ایران تاکید کرد: در سالهای اخیر عدم حمایت از تولیدکنندگان و فراهم نبودن بازار موجب شده است عسل اردبیل به کشورهای دیگر صادر شده و در آنجا بستهبندی شده و به فروش برسد. صفوی تاکید کرد: در حالی عسل اردبیل به نامهای مختلف و تحت برندهای شناخته شده جهانی به فروش میرسد که خریداران از کیفیت آن شگفتزده هستند. مطالعات محدود بازار فروش با وجود ادعای برخی دستگاهها مبنی بر مطالعه جامع بازارهای هدف صادراتی، نشان میدهد عدم حمایت و هدایت دقیق و اصولی تولیدکننده، رها کردن تولیدکننده در مرحله فروش و از همه مهمتر بیتوجهی به نیاز بازار موجب شده است شهد شیرین از دست برود و به قیمت نازل به فروش برسد. معاون توسعه تجارت خارجی صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل اینچنین فروش را مصداق خامفروشی یک کالای اصیل مانند نفت میداند. صدیف بیگزاده در گفتوگو با مهر درباره دلایل فروش عسل اردبیل تحت برندهای کشورهای دیگر گفت: دلیل اصلی این است که این کشورها هستند و میدانند چه محصولی به چه بازاری عرضه شود. وی با بیان اینکه در استان اردبیل ارتباط تجاری کافی با بازارهای جهانی هنوز برقرار نشده است، اضافه کرد: بیشک در چنین وضعیتی تولیدکننده که نسبت به رفتارشناسی بازار اقدام کرده موفق عمل میکند. بیگزاده با عنوان مثالی به کشور ترکیه اشاره کرد که قبلا تقاضا گرفته و عسلهای ما را جمعآوری میکند و این معضل فقط مختص به عسل نیست و در محصولات دیگر از جمله زعفران نیز شاهد این مشکلات هستیم. هر چند تولیدکنندگان عسل ضرورت تشخیص نیاز بازار را مورد تایید میدانند اما در عین حال معتقدند به دلیل عدم حمایت بسیاری از تولیدکنندگان اقدام به خام فروشی میکنند.اما صفوی در این باره میگوید: بنده ۳۰ سال است در حوزه تولید عسل فعالیت میکنم و میتوانم با نگاهی به عسل کیفیت آن را تشخیص دهم و با این وجود برای صادرات محصولم دچار مشکل هستم. اولین تولیدکننده عسل طبیعی با ساکاروز زیر 2 در ایران تاکید دارد که سلایق بازار تا حدودی احصا شده و به عنوان مثال در برخی کشورهای عربی عسل رس شده که در مناطق شمالی استان به دلیل فراوانی کلزا تولید میشود به فروش میرسد در حالی که در ایران این نوع عسل در بین عموم مردم تقلبی محسوب میشود. وی افزود: بنده برای فروش عسل مجبور به طراحی بستهبندی خاصی شدم و به عنوان مثال از یونولیت در بستهبندی برای صادرات به کشورهای عربی که آب و هوای گرم دارند استفاده میکنم. به گفته صفوی مشکلاتی از جمله نبود آزمایشگاههای کنترل کیفی عسل، نبود آزمایشگاه تشخیص کیفیت موم، نبود آزمایشگاه تشخیص بیماریهای زنبور عسل، نبود صنایع تبدیلی و بستهبندی و از همه مهمتر اشباع بازار از عسل تقلبی که مانع از شکلگیری برند عسل شده است موجب شده شناختهای جزئی از بازار نیز به صادرات رسمی کمک نکند.