کینگستون ریف: ایران و 1+5 دوم آوریل/سیزدهم فروردین در لوزان سوییس درباره پارامترهای یک توافق برای به عقب بازگرداندن و محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران به شیوه راستی‌آزمایی به توافق رسیدند. همانطور که 30 کارشناس برجسته منع تکثیر در بیانیه‌ای در ششم آوریل/ هفدهم فروردین اعلام کردند، توافق جامع براساس این پارامترها، پیروزی‌ای خوب برای منع تکثیر و امنیت بین‌الملل خواهد بود اما هنوز هم مرتبا نگرانی علیه توافق در حال وقوع بیان می‌شود مبنی بر اینکه اجازه برنامه غنی‌سازی محدود اورانیوم به ایران داده شده است و اینکه این برنامه غنی‌سازی محدود دیگر کشورهای منطقه را ترغیب خواهد کرد تاسیسات غنی‌سازی داخلی برای خود بسازند و به این ترتیب به توانایی ساخت تسلیحات هسته‌ای در آینده نزدیک‌تر شوند.
این مساله درست است و رقبای عرب ایران درباره دورنمای توافق جامع هسته‌ای با ایران خشمگین هستند؛ هم به خاطر اینکه می‌ترسند این توافق ظرفیت هسته‌ای زیادی برای ایران قائل شود و هم اینکه جایگاه ایران در منطقه بالا رود.  اما توافق نهایی براساس پارامترهای لوزان محدودیت‌های طولانی‌مدت با قابلیت راستی‌آزمایی بر فعالیت‌های چرخه سوخت هسته‌ای حساس ایران اعمال خواهد کرد که بسیاری از این محدودیت‌ها 10 سال، بعضی 15 سال و برخی 25 سال و بعضی هم به صورت دائم به طول خواهد انجامید. این باید احتمال تولید آبشار سوخت منطقه‌ای را کاهش دهد.گزینه جایگزین، نرسیدن به توافق هسته‌ای جامع بین 1+5 و ایران است که منجر به آن خواهد شد برنامه هسته‌ای ایران محدودیتی نداشته باشد و با نظارت کمتری مواجه شود. این تهدیدی بیشتر علیه امنیت منطقه‌ای خواهد بود و احتمال تولید آبشار سوخت منطقه‌ای را افزایش خواهد داد.
ایران قبل از توافق موقت در نوامبر 2013 ظرفیت غنی‌سازی خود را بیش از یک دهه گسترش داده بود و هیچ کشوری در منطقه به این غنی‌سازی در حال توسعه یا ظرفیت‌های فرآوری پلوتونیوم پاسخ نداد، هر چند کشورهایی مانند عربستان سعودی، امارات عربی متحده و اردن از تمایل خود برای داشتن برنامه‌های انرژی هسته‌ای خبر دادند.
همانطور که «کالین کال» مشاور امنیت ملی معاون رئیس‌جمهور آمریکا در نشست سالانه انجمن کنترل تسلیحات گفته است، معنایی ندارد در جهانی که در آن برنامه ایران به صورت چشمگیری محدود شده است، امکان بیشتری برای سعودی‌ها و دیگران برای دستیابی به ظرفیت‌های هسته‌ای باشد که آنها را به سمت تسلیحات هسته‌ای ببرد. علاوه بر این، تردیدی نیست ایران متوجه شده است تولید ظرفیت سوخت هسته‌ای وقت‌گیر است، به لحاظ فنی چالش‌برانگیز و گران است و در منطقه‌ای شکننده نظیر خاورمیانه به صورت بالقوه تهدیدی برای همسایگان به شمار می‌رود.
با توافق یا بدون توافق هسته‌ای، محدودیت‌ها برای ورود به باشگاه تولید سوخت هسته‌ای همچنان بسیار خواهد بود.
برخی ادعا می‌کنند عربستان سعودی با خرید تسلیحات هسته‌ای یا فناوری تولید سوخت از پاکستان می‌تواند سختی کار رسیدن به ظرفیت فرار هسته‌ای را از بین ببرد اما با توجه به اینکه پاکستان به درخواست کمک نظامی ریاض در حمله علیه یمن پاسخ رد داده است، سخت است باور کنیم پاکستان چنین گام جدی‌ای را برای کمک به تکثیر هسته‌ای سعودی بردارد. مهم‌تر از همه اینکه اگر شرکای آمریکا در منطقه در پاسخ به توافق هسته‌ای جامع با ایران به دنبال تولید سوخت هسته‌ای باشند، ایران از آن بسیار نفع خواهد برد.  «باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا در مصاحبه‌ای گفته است حمایت آمریکا از شرکای عرب بازدارندگی بیشتری به نسبت امید آنها برای دستیابی به ذخایر هسته‌ای و تلاش برای رسیدن به ظرفیت فرار هسته‌ای دارد.
همسایگان ایران درباره توافق جامعی که منجر به برداشتن تحریم‌های هسته‌ای ایران خواهد شد و مانع تولید سوخت هسته‌ای برای ایران نخواهد شد، ابراز نگرانی کردند.
اگر توافق نهایی خواستار برچیدن دائم برنامه غنی‌سازی ایران شود، به لحاظ دورنمای منع تکثیر ایده‌آل است اما این واقع‌گرایانه و قابل دسترس نخواهد بود و لزوما منجر به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای نخواهد شد.
همانطور که کال گفته است، ایران هم‌اکنون نیز مسیر رسیدن به بمب اتم و از بین بردن دیپلماسی را در اختیار دارد. صادقانه بگویم، اقدام نظامی این برنامه را کمتر از زمانی که توافق می‌تواند انجام دهد به تاخیر خواهد انداخت.
اگر کسی به دنبال راهی برای جلوگیری از مسیر ایران در رسیدن به تسلیحات هسته‌ای باشد، هیچ گزینه جایگزین واقع‌گرایانه وجود ندارد که به شما ظرفیت فرار یک‌ساله به مدت 10 سال و نظارت کلی بر تمام زیرساخت هسته‌ای و تعهدات همیشگی درباره اراک براساس پروتکل الحاقی و منع اشاعه هسته‌ای بدهد.
همسایگان ایران همچنین نگران هستند توافق هسته‌ای موجب کاهش دشمنی آمریکا و ایران و خروج تهران از انزوا شود. بنابر اظهارات «بروس ریدل» کارشناس خاورمیانه و موسسه بروکینگز، سعودی‌ها، امارات عربی متحده و بحرین می‌خواهند ایران به صورت دائم منفور باقی بماند.
وب‌سایت انجمن کنترل تسلیحات آمریکا