سامی عبودی: بمبگذاریهای انتحاری اخیر در قطیف و دمام عربستان در حالی که این کشور به حملات هوایی خود علیه مبارزان حوثی در یمن ادامه میدهد، نشاندهنده ناکامی سعودیها در پایان دادن به فرقهگرایی در داخل است و از سوی دیگر نگرانیهایی به وجود آورده است مبنی بر اینکه چنین تنشهایی ممکن است وخیمتر شود.
گروه داعش که مسؤولیت حملات اخیر به 2 مسجد شیعیان را در عربستان سعودی به عهده گرفت، در تلاش برای شدت بخشیدن به رویارویی قومی بهعنوان راهی برای سرعت بخشیدن به سرنگونی خاندان سعود است و به خوبی میداند این اقدام میتواند سنیها را در برابر شیعیان قرار دهد. آنچه با خطر روبهرو است ثبات در بزرگترین صادرکننده نفت در جهان است که از متحدان آمریکا نیز به شمار میرود و تا به اینجا توانسته است از ناآرامیهای پس از بهار عربی که گریبانگیر عراق، سوریه و لیبی شده است، جان سالم به در ببرد. مقامات سعودی از به کار بردن علنی عبارات قومی برای توصیف حوثیها خودداری کردهاند اما بسیاری از خبرنگاران، روحانیون و کاربران رسانههای اجتماعی چنین خویشتنداریای را از خود نشان ندادهاند. «ملک سلمان» پادشاه عربستان سعودی با محکوم کردن حمله به مساجد شیعیان گفت: «این خشونت قلب او را شکست». «محمد بننایف» ولیعهد عربستان سعودی نیز به استان شرقی قطیف رفت تا با خانوادههای قربانیان این حمله ابراز همدردی کند. ملک سلمان همچنین متعهد شد عاملان این بمبگذاریها و آنهایی را که از چنین اقداماتی حمایت کردهاند، مجازات کند. اما تحلیلگران میگویند عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورهای عرب خلیج فارس در تلاش برای جلوگیری از کینهتوزی قومی کار زیادی انجام ندادهاند. هویت ملی در عربستان سعودی مبتنی بر مدارس سنی وهابی است که شیعیان را رافضی میدانند و روحانیون آنها گاهی اوقات به طور علنی مسلمان بودن شیعیان را نیز زیر سوال میبرند. عملیات نظامی تحت رهبری عربستان سعودی علیه حوثیها در یمن باعث شدت گرفتن کینهتوزیهای قومی شده است. اکنون با این حملات به مساجد شیعیان، روابط قومی ممکن است با تنش بیشتر روبهرو شود. اگرچه مقامات سعودی قصد دارند از خشونتهای قومی در داخل جلوگیری کنند اما نگرانی آنها بر سر ایران باعث شده است نتوانند لفاظیهای ضدشیعی خود را به طور کامل کنترل کنند. «توفیق السیف» تحلیلگر عربستانی گفت: «افرادی هستند که تلاش میکنند در جامعه عربستان شکاف قومی ایجاد کنند». وی افزود: «این بمبگذاریها که دومین و سومین حمله شدید علیه شیعیان طی 6 ماه گذشته به شمار میرود، بار دیگر نگرانیها را درباره خشونتهای قومی در عربستان سعودی افزایش داد». «توبی ماتیسن» (Toby Matthiesen) از تحلیلگران مرکز مطالعات اسلامی و شرق خاورمیانه در دانشگاه کمبریج گفت: «ما شاهد هستیم این حملات با محکومیتهایی روبهرو بوده است اما در عین حال این حملات با تمجید و تحسینهایی نیز همراه بوده است بنابراین فکر میکنم این اقدامات باعث شدت گرفتن اختلافها بویژه با توجه به جنگ کنونی علیه یمن خواهد شد.» دکترین وهابی بسیار افراطی است و شیعیان را رافضی میداند، با تعامل با غیرمسلمانان مخالف است و نسخهای سرسختانه از شریعت اسلامی را به اجرا گذاشته است. تحلیلگران میگویند حمله ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی علیه یمن باعث شدت گرفتن بحثهای قومی شده است.
رویترز