مهاجرت یکی از حرکات تدریجی جمعیت به شمار میرود که نهتنها باعث تغییر در چگونگی پراکنش جمعیت در نواحی جغرافیایی میشود، بلکه در ساختارهای مختلف شغلی، رفاهی، فرهنگی و... نیز تغییراتی ایجاد میکند. استان گلستان و بویژه شهرستان گرگان در طول دهههای اخیر، مقصد مهاجران بسیاری از دیگر نقاط کشور بوده است و بررسی ارقام مهاجرت از رشد فزاینده میزان مهاجرت به شهرستان گرگان حکایت دارد. مشکلات اقتصادی و پدیدههای آب و هوایی مانند خشکسالی، باعث شده سیل جدیدی از مهاجرت به شهرهای گلستان آغاز شود و این موضوع باعث نگرانی مدیران درباره تبعات فرهنگی و اجتماعی این مساله شده است. از طرفی استان گلستان به عنوان استانی خوش آب و هوا که از نظر اقتصادی هنوز ظرفیتهای لازم را برای توسعه دارد، همواره مورد توجه مهاجران بوده و این موضوع طی سالهای گذشته به اوج خود رسیده است تا جایی که اکنون گلستان را رنگینکمانی از اقوام و ایران کوچک مینامند. به گفته مسؤولان، سیل مهاجرت به گلستان طی ۱۰ سال گذشته افزایش چشمگیر داشته و بیشتر شهرهای استان با این موضوع دست و پنجه نرم میکنند. مساله مهاجرت به گلستان بهرغم ظرفیتهایی که ایجاد کرده با تهدیدهایی نیز همراه بوده که بیشتر در قالب معضلات اجتماعی نمایان شده است. رشد جمعیت بیکار و مشکلات اشتغال در جوانان، روند رو به رشد حاشیهنشینی و روی آوردن مهاجران به سمت سکونتگاههای غیررسمی و حتی غیرمجاز، افزایش بزهکاری و جرائم، تضاد فرهنگی و تغییر شاخصهای اجتماعی یک منطقه از جمله تاثیرات مهاجرت است. از طرفی متاسفانه فرزندان کشاورزان نیز اکنون حاضر به ادامه مسیر پدران خود نیستند، به همین دلیل یا به شهرها کوچ کرده یا با تغییر کاربری زمینهای کشاورزی بهرهبرداریهای اقتصادی غیر از تولید و گاه غیرمجاز دارند. با همه این موارد، بسیاری از مهاجران آینده خود و خانوادهشان را در شهرها و روستاهای گلستان دنبال میکنند و با حضور در این استان به دنبال فرصتهای جدید اقتصادی برای زندگی هستند؛ فرصتهایی که به دست آوردن آنها با هزینههایی برای ساکنان بومی استان همراه بوده و کمترین این هزینهها بیکاری و افزایش جرائم است. مدیرکل دفتر شهری استانداری گلستان، در گفتوگو با ایسنا، با بیان اینکه سیل مهاجرت به شهرها و روستاهای برخوردار گلستان از اواخر سال گذشته آغاز شده است، گفت: بررسی صورت گرفته از سطح شهرهای استان، آمارهای موجود و همچنین تفکیکهای غیرمجاز اراضی کشاورزی نشان از مهاجرت جدید به استان گلستان دارد. وی افزود: استان گلستان علاوه بر اینکه اقلیم مناسبی دارد، مهاجرتهای گذشته نیز بستر ورود مهاجران جدید را فراهم کرده است. وی تصریح کرد: بیشتر مهاجران از استانهای مبدأ خراسان جنوبی، سمنان، سیستان و بلوچستان و بعضا مهاجران خارجی هستند که بیشتر آنها نیز به شهرهای گرگان و گنبد آمدهاند. چراغعلی با بیان اینکه تعداد مهاجران افاغنه غیرمجاز افزایش پیدا کرده، گفت: اگر مهاجرت مدیریت نشود، خطراتی را برای بافت فرهنگی، معماری و اجتماعی شهر در پی خواهد داشت. وی اضافه کرد: ضرورت دارد شوراها، شهرداران و سایر مدیران و مقامات مسؤول نسبت به تشکیل جلسه و کارگروههای مرتبط اقدام کنند و تدابیر و اندیشه لازم را برای مقابله منطقی و برنامهریزی شده با پدیده جدید مهاجرت در استان داشته باشند. مدیرکل دفتر شهری استانداری گلستان، با تاکید بر اینکه آمارهای رسمی نشان میدهد وضعیت اشتغال گلستان در مقایسه با دیگر استانها نابسامان است، گفت: تغییرات وضعیت آب و هوا و نبود اشتغال مناسب در استانهای مبدأ یکی از زمینههای تاثیرگذار در پدیده مهاجرت به گلستان بوده و همین موضوع در اشتغال گلستان نیز تاثیر گذاشته است. وی بر لزوم برنامهریزی مناسب برای مدیریت منطقی این موضوع تاکید کرد و خواستار برنامهریزی شوراها و شهرداریهای استان برای جلوگیری از بحران اشتغال شد. بحرانی شدن وضعیت اشتغال گلستان در شرایطی است که محمد رهبری، مدیریت کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان اعلام کرده است فارغالتحصیلان از دانشگاهها، با یک سطح انتظار بیرویه وارد حرفه کسب و کار خواهند شد و تا سال ۹۸ این موضوع به یک بحران تبدیل خواهد شد. وی در نشست خبری خود، دلیل این بحران را فارغالتحصیل شدن دانشجوهای ارشد و دکترا عنوان کرد و افزود: ۶۹ مرکز آموزشی در استان وجود دارد و سالی 4 هزار کارشناسی ارشد، فارغالتحصیل میشوند و از سال ۹۵ تا ۹۸ سالانه ۵۰۰ نفر فارغالتحصیل مقطع دکترا در رشتههای غیرپزشکی خواهیم داشت که زنگ خطری برای استان خواهد بود. برخی کارشناسان معتقدند مهاجرت و نبود شرایط مساعد اقتصادی و خدماتدهی مطلوب باعث بروز حاشیهنشینی شده از این رو ایجاد اشتغال و تدوین سیاست برای جلوگیری از گسترش مهاجران به سکونتگاههای غیررسمی میتواند موفق واقع شود و روند توسعه این مناطق را تا جای ممکن کاهش دهد؛ اقدامی که مدیرکل پدافند غیرعامل استان گلستان بر آن تاکید داشته و بهعنوان اصلیترین دلایل مهاجرت از آن نام میبرد. قاسم غریبآبادی در گفتوگو با ایسنا، مهمترین عامل حاشیهنشینی را خدمات مناسب در شهرهای بزرگ دانست و گفت: حاشیهنشینان اغلب افرادی هستند که از روستا به شهر و از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ برای دریافت خدمات بهتر، مهاجرت میکنند. وی با بیان این نکته که اختلاف خدمات بین روستا و شهر زیاد است، افزود: به طور مثال خدمات نظام سلامت در روستا با شهر قابل مقایسه نیست؛ در شهرهای بزرگ دسترسی به مراکز درمانی بسیار راحتتر از روستاها و شهرهای کوچکتر است. وی سطح درآمد بسیار پایین در روستا را از دیگر عوامل مهاجرت دانست و تصریح کرد: دولت باید خدمات فوقالعاده در بحث اشتغال و درآمد روستاییان ارائه دهد. این مسؤول گلستانی ادامه داد: وقتی شغل مناسب در شهرهای کوچک و روستاها باشد، جوانان این منطقه احساس نیاز برای مهاجرت به کلانشهرها نخواهند داشت. وی با بیان این نکته که با ورود جوانان به شهرهای بزرگ شغل مناسبی در انتظار آنها نخواهد بود، افزود: باید در نقاطی که مهاجرت انجام میشود، اشتغالزایی پایدار صورت بگیرد، با این اقدام میتوان مانع حاشیهنشینی شد. غریبآبادی با اعلام این مطلب که طرح هادی در روستاها به درستی انجام نمیشود، افزود: در صورت ارائه امکانات مناسب در روستاها، جوانان برای دریافت خدمات بهتر ناچار به مهاجرت به شهرها نخواهند بود. به گزارش ایسنا، مهاجرت به شهرهای استان بویژه مرکز استان، شهرستان گنبد و تعدادی از شهرهای استان به سرعت ادامه دارد. با توجه به چالشی که در اکثر شهرهای استان وجود دارد، اگر روند مهاجرت مدیریت نشود، هزینههای سنگین و جبرانناپذیری برای معماری، شهرسازی و حتی موضوعات فرهنگی و تاریخی دربر خواهد داشت.