عبدالباری عطوان*:  پیش‌تر ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن از عزم کشورش برای تسلیح عشایر سنی در غرب عراق و جنوب سوریه خبر داد و همزمان با آن اعلام شد پرچم «هاشمی» برافراشته و به رئیس ستاد ارتش اردن تحویل داده شد. پس از انتشار این اخبار تفسیرها، تحلیل‌ها و زمزمه‌هایی مبنی بر توسعه‌طلبی مرزی اردن و تلاش این کشور برای الحاق استان الانبار در غرب عراق و منطقه درعا در جنوب سوریه شنیده شده است. هر کسی که اظهارنظرها و تفسیرها در این زمینه که برخی از آنان متعلق به نویسندگان شناخته شده و بزرگ است را پیگیری می‌کند به این باور می‌رسد که ما درباره کشور بزرگی در حجم انگلیس یا فرانسه در قرن نوزدهم سخن می‌گوییم که به بخش عمده‌ای از جهان سیطره دارد و چندین ارتش و ناوگان دریایی در اختیار دارد که می‌تواند به کمک آنها هر نقطه‌ای از جهان را که اراده کند به اشغال خود درآورد. اردن کشور بزرگی نیست و با شرایط اقتصادی و معیشتی دشواری دست و پنجه نرم می‌کند و در محاصره چندین جنگ و دشمنانی از 4 محور قرار دارد. همچنین یک‌چهارم ساکنانش نیز پناهندگان سوری هستند همچنانکه صدها هزار پناهنده عراقی و میلیون‌ها آواره و پناهنده فلسطینی در اردن سکونت دارند. اردن به سختی می‌تواند آب شرب شهروندان و میهمانانش(3میلیون فلسطینی‌تبار) را تامین کند. غذا، دارو و فرصت اشتغال که دیگر بماند. با وجود این، برخی به دنبال این هستند که مشکلات این کشور را دوچندان کنند. ولید جنبلاط، رهبر دروزی‌های لبنان، 10 روز در سفری به اردن، با پادشاه این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد. جنبلاط در این دیدار از عبدالله دوم خواست گذرگاه امنی برای پناه دادن به ساکنان جبل‌العرب در اردن و حمایت آنها در قبال جنایات داعش و جبهه النصره که در حال پیشروی به این مناطق هستند، بگشاید.
جنبلاط تاکید کرد این افراد در معرض خطر هستند و ترجیح می‌دهند برای نجات جان خود، سرزمین‌شان را ترک کنند. این در حالی است که این طایفه به سرسختی و جنگجویی شهره هستند و تاریخ پرافتخاری در ایستادگی در برابر استعمارگران فرانسوی به فرماندهی رهبرشان سلطان پاشا الاطرش دارند. دروزی‌ها 3 روز پیش در بلندی‌های جولان اشغالی به یک آمبولانس اسرائیلی که 2 فرد مسلح سوری را برای مداوا به بیمارستانی در سرزمین اشغالی منتقل می‌کرد، حمله کردند و 2 تن را کشته و نظامیان اسرائیلی را مجروح کردند. دروزی‌ها با این اقدام وابستگی خود به ریشه عربی خود و تعامل نکردن با اشغالگر غاصب را نشان دادند و فکر نمی‌کنم کسی که دست به چنین اقدامی بزند و در گذشته نیز نپذیرفته زیر سلطه اسرائیل برود، از سرزمین و وطن خود فرار کند.
بیم آن می‌رود برخی طرف‌ها اردن را به این سمت بکشند و بخواهند این کشور نقشی بزرگ‌تر از حجم و اندازه‌ها و امکانات خود بازی کند و بدین ترتیب این کشور گرفتار جنگ‌های فرسایشی می‌شود که امنیت و ثباتش را متزلزل می‌کند. برخی طرف‌ها از بحران‌های اقتصادی و بدهی‌های روزافزون اردن و نیز بیشتر شدن کسری بودجه و نیازهای مالی‌اش، برای کشاندن آن به سمت جنگ‌های فرسایشی سوءاستفاده می‌کنند. پل آلن در کتاب مشهور خود با عنوان «صعود و سقوط امپراتوری‌ها» تاکید کرده است که مهم‌ترین عناصر فروپاشی امپراتوری‌ها سیاست توسعه‌طلبی‌ها آنها در خارج از مرزهایشان است چیزی که با توان و امکانات آنها همخوانی ندارد. موید این مقوله امپراتوری روم است. دولت اردن در حالی که تقریبا همه کشورهای هم‌جوارش از تکه‌تکه شدن و تجزیه رنج می‌برند، برای حفظ مرزهای خود تلاش می‌کند و این خود دستاورد بزرگی است، البته اگر حفظ شود.  محمد مومنی، وزیر اطلاع‌رسانی دولت اردن روز سه‌شنبه در سخنانی مطبوعاتی تاکید کرد کشورش هیچ تمایلی برای گسترش مرزهای خود ندارد و اردن به حاکمیت کشورهای همجوار احترام می‌گذارد و تلاش می‌کند در راستای امنیت و ثبات آنها عمل کند. این سخنان با تاخیر بیان شده است. توسعه‌طلبی هرگز به مصلحت اردن نیست حتی اگر اردن امکانات نظامی و اقتصادی‌ای که به این کشور اجازه انجام چنین کاری را بدهد، داشته باشد. ما در قرن 21 به سر می‌بریم نه در قرن 19.
*تحلیلگر برجسته مسائل منطقه‌ای