اسکات پترسون:  سال 2011 زمانی که «رجب طیب اردوغان» نخست‌وزیر وقت ترکیه همانند یک ستاره موسیقی وارد پایتخت‌های بهار عربی شد و درباره دموکراسی اسلامی سخن گفت، به نظر می‌رسید چیزی نمی‌تواند سیاست خارجی ترکیه را متوقف کند.
این رهبر ترکیه در دیداری که از لیبی داشت برای نمازگزاران نماز جمعه در میدان شهدای طرابلس زانو زد، در حالی که پرچم طرفداران ترکیه به اهتزاز درآمده بود.  
امام جماعت مردم لیبی به جمعیت تشویق‌کننده اظهار داشت: «بعد از تشکر از خدا،‌ ما از اردوغان دوست خوبمان و بعد از آن از همه مردم ترکیه تشکر می‌کنیم».
ولی امروز در لحظه‌ای که چندان از آن زمان دور نبوده است، اردوغان و حزبش شاهد نتایج بسیار ضعیفی در انتخابات پارلمانی اخیر ترکیه بودند. این نتایج او را مجبور خواهد کرد برای اولین بار از سال 2002 یا یک دولت ائتلافی تشکیل دهد یا اینکه انتخابات جدید برگزار کند.
تحلیلگران می‌گویند این نتیجه می‌تواند به معنای پایان یک سیاست خارجی با ایدئولوژی امپراتوری جاه‌طلبانه باشد، هر چند در زمینه سیاست خارجی ترکیه از کلمه شکست استفاده شده است که هم در جنگ سوریه با آن مواجه شد و هم منجر به کاهش نفوذ ترکیه شده است.
سیاست ادعایی ترکیه با عنوان «نداشتن هیچ مشکلی با همسایگان» در سال‌های اخیر به سیاستی ستیزه‌جویانه تغییر جهت داد. ترکیه در حال حاضر در اسرائیل،‌ همپیمان سابق خود و 4 کشور خاورمیانه از جمله لیبی و مصر سفیر ندارد، یعنی دو کشوری که اردوغان در سال 2011 در آنها بشدت مورد استقبال قرار گرفت.
بدون شک، مقامات حزب عدالت و توسعه درصدد این هستند انزوای جدید ترکیه را به عنوان نتیجه شجاعت اخلاقی خودشان درباره مسائل بین‌المللی قلمداد کنند که به وحدت ارزشمندی در میان مردم این کشور منجر شده است ولی تعداد بسیار کمی با این دیدگاه موافق هستند. «حسین بیگچی» استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه فنی سابانچی در آنکارا می‌گوید: «انتخابات احتمالا موجب «تغییر محور» در سیاست خارجی این کشور خواهد شد، چرا که حزب عدالت و توسعه از حد توانایی و منابع آن افراط کرده است».
3 حوزه وجود دارد که احتمالا سیاست خارجی ترکیه تحت کنترل دولت ائتلافی در قبال آن تغییر خواهد کرد. این 3 حوزه عبارتند از سوریه،‌ جهان اسلام و آمریکا.
مهم‌ترین تغییر در حوزه سیاست خارجی ترکیه در سوریه رخ خواهد داد. اردوغان و احمد داووداوغلو، نخست‌وزیر ترکیه به دنبال ساقط کردن بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه بودند. آنها برای دستیابی به این هدف، به تروریست‌ها اجازه دادند از همه راه‌ها عبور کرده و تسلیحات خود را از مرز ترکیه به سمت سوریه ببرند.
اکنون با گذشت بیش از 4 سال از جنگ در سوریه، داعش و شبه‌نظامیان وابسته به القاعده مرز سوریه را اشغال کرده‌اند و این درگیری باعث شده است حدود یک‌میلیون و 700 هزار سوری آواره شوند، بدون اینکه هیچ چشم‌انداز مشخصی درباره آن بتوان دید.
«صلاح‌الدین دمیرتاش» یکی از رهبران جبهه خلق دموکراتیک کردستان به سی‌ان‌ان گفت: «یک دولت ائتلافی نمی‌تواند به حمایت از داعش و دیگر گروه‌های تندرو در سوریه کمک کند».  «بهلول اوزکان» استاد دانشگاه مرمره در استانبول می‌گوید ترکیه خودش به یک معضل تبدیل شده است. وی در ادامه افزود: «سوریه به افغانستان ترکیه تبدیل شده است و ترکیه هم در حال حاضر نقشی شبیه پاکستان ایفا می‌کند و این کار را از طریق تسهیل عبور و مرور تندروها از مرز برای ورود به سوریه و ناآرام کردن آن انجام داد».
اوزکان بیان کرد: «در حال حاضر با تغییر در دولت، ترکیه می‌تواند یک نقش واسطه و میانجی را بین گروه‌های مخالف میانه‌رو و رژیم بشار اسد ایفا کند تا بتواند به توازن بحران در سوریه کمک کند. این تنها راه است و راه دیگری وجود ندارد بویژه اینکه ترکیه در حال حاضر با معضلات جدی در مقابله با گروه داعش مواجه شده است.
محور دوم که تغییر خواهد کرد، رویکرد ترکیه در قبال جهان اسلام است.
زمانی که بهار عربی، برخی دیکتاتورها را سرنگون کرد، ترکیه تلاش کرد خودش را به‌عنوان الگویی از یک کشور مدرن اسلامی نشان دهد اما ترکیه اندکی بعد تغییر مسیر داد و به طور کامل از گروه‌های سلفی از قبیل اخوان‌المسلمین حمایت کرد.
بیگچی در این باره می‌گوید: «آنها در سیاست خارجی خود، به‌عنوان بخشی از اخوان‌المسلمین ایفای نقش می‌کردند. حتی در حال حاضر هم رئیس‌جمهور از اخوان‌المسلمین حمایت می‌کند و به همین دلیل سیاست خارجی ترکیه، ایدئولوژیک شده است و اصلا عقلانی و بر مبنای منافع ملی نیست».
نحوه تعامل با آمریکا نیز در سیاست خارجی آینده ترکیه تغییر خواهد کرد. روابط ترکیه و آمریکا بسیار پیچیده است؛ از یک طرف ترکیه متحد ناتو است و به آمریکا اجازه می‌دهد از پایگاه اینجرلیک استفاده کند، از سوی دیگر روابط این کشور با اسرائیل از زمان حمله به کشتی آزادی برای کمک به غزه و کشته شدن 9 نفر در عرشه کشتی در سال 2010 تیره شده است.
«فادی هاکورا» کارشناس اندیشکده سلطنتی «چاتم هاوس» لندن معتقد است: «آمریکا در هیچ یک از مباحث استراتژیک خود در برنامه هسته‌ای ایران و تحولات آینده در سوریه، ترکیه را دخالت نداد. وی افزود: «البته هنوز هم اردوغان و حزب عدالت و توسعه بر بسیاری از سازمان‌های امنیتی در ترکیه نفوذ دارند و به نظر نمی‌رسد این انتخابات تغییر چندانی به وجود آورد».
کریستین ساینس مانیتور