ولادیمیر ایساچنکوف: گزارشهای منتشرشده در محافل نظامی حاکی از آن است که تانک جدید ارتش روسیه موسوم به «آرماتا» از امکانات بسیار جدیدی برخوردار است که از جمله آنها میتوان به توپ هدایتشونده با کنترل از راه دور، مجهز بودن به سامانههای دفاعی فوقپیشرفته و کنترل رایانهای اشاره کرد.
سازنده این تانک نیز اعلام کرده است آرماتا میتواند به صورت یک ربات کاملا نظامی مورد استفاده قرار بگیرد. این تانک، تاج افتخار نوسازی ارتش روسیه شمرده میشود که خود را در آستانه رویارویی خطرناک با کشورهای غربی درباره بحران اوکراین میبیند. این در حالی است که برنامه پرهزینه نوسازی ارتش روسیه که توسط «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور این کشور در پیش گرفته شده، با موانع بزرگ و عمدهای روبهرو است زیرا اقتصاد روسیه تحت فشار تحریمهای اعمالشده توسط غرب آسیبهای زیادی دیده است. کاهش چشمگیر بهای نفت نیز از دیگر عوامل آسیب به اقتصاد روسیه شمرده میشود. این برنامه نوسازی که بودجه تخصیص داده شده برای آن بالغ بر 22 تریلیون روبل (نزدیک به 400 میلیارد دلار) است، دورنمای ساخت 2300 دستگاه تانک، صدها فروند هواپیما و موشک و همچنین دهها ناو جنگی را در نظر گرفته است. این برنامه زمانی به تصویب رسید که روسیه، سود سرشاری را بابت فروش نفت دریافت میکرد. پوتین چندی پیش وعده داد برنامه نوسازی و ارتقای ارتش روسیه براساس برنامهریزیهای انجامشده طی سال کنونی ادامه پیدا کند. بودجه نظامی روسیه نیز طی سال کنونی با 33 درصد افزایش به رقم سه تریلیون و 300 میلیارد روبل (برابر با 60 میلیارد دلار) رسید. برخی ناظران در این باره اعلام کردند براساس پیشبینیهای انجامشده، کرملین سرانجام ناچار خواهد بود با توجه به فشار خردکننده رکود اقتصادی، از مقیاس این برنامههای نظامی بکاهد.
یکی از نخستین پیامدهای این کاهش احتمالی مقیاس برنامههای نظامی روسیه، قراردادهای جدید تامین تسلیحات ارتش این کشور است. یکی از معاونان وزیر دفاع روسیه پیشتر اعلام کرد نیروی هوایی روسیه به احتمال زیاد، سفارش ساخت هواپیماهای جنگنده «تی-50» را کاهش خواهد داد. این هواپیماهای جنگنده پیشرفته، علیه تهدیدهای ناشی از هواپیماهای جنگنده «رپتور» آمریکا مورد استفاده قرار میگیرد. مشکلات دیگری که نوسازی ارتش روسیه را با تهدید روبهرو میکند، تحریمهای اعمالشده علیه این کشور از جمله تحریم فروش فناوریهای نظامی است. «نیک دلاریناگا» سردبیر اروپایی هفتهنامه دفاعی «آیاچاس جینز» در این باره گفت براساس پیشبینیهای انجامشده، روسیه به سختی قادر خواهد بود جایگزین فناوری نظامی غرب را پیدا کند.
وی افزود: «آنها (روسها)، بر سامانههای فرعی ساخت کشورهای غربی تکیه کردهاند برای مثال سامانههای الکترونیکی- نوری. روسها از تراشههای رایانهای و سایر تجهیزات مشابهی استفاده میکنند که خود سازنده آن نیستند. اینکه روسیه چگونه این سامانهها را جایگزین خواهد کرد، یک چالش بسیار بزرگ خواهد بود.»
قطع روابط نظامی روسیه و اوکراین، ضربه سنگین دیگری را بر تلاشهای روسیه مبنی بر نوسازی ارتش وارد کرد. کارخانجات اوکراین، طیف گستردهای از تسلیحات و سامانههای فرعی را به روسیه صادر میکردند و مقامات این کشور تایید کردند ساخت سامانههای مشابه در روسیه به سالها وقت و منابع گسترده نیاز خواهد داشت. از دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق، اوکراین در ساخت موتور بالگرد تخصص پیدا کرده بود. پوتین چندی پیش اعلام کرد روسیه در تلاش است ظرفیت تولید اینگونه موتورها را در این کشور ایجاد کند.
این در حالی است که جایگزین کردن برخی دیگر از سامانهها از جمله توربینهای کشتی، ممکن است به مراتب چالشبرانگیزتر باشد. خودداری اوکراین از تحویل اینگونه توربینها به روسیه باعث شده است طرح ساخت کشتیهای جدید نیروی دریایی روسیه با مشکلات فراوانی روبهرو شود. روسیه ماه گذشته در رژه «روز پیروزی» در میدان سرخ، تانک آرماتا را با جلوه تمام به نمایش گذاشت، به گونهای که این تانک اکنون به نماد قدرت نظامی این کشور تبدیل شده است.
«دیمیتری روگوزین» معاون نخستوزیر روسیه که مسؤولیت نوسازی ارتش این کشور را نیز به عهده دارد، «آرماتای بزرگ» روسیه را مورد تقدیر قرار داد و آن را 15 تا 20 سال جلوتر از طراحیهای کنونی کشورهای غربی خواند.
روگوزین در گفتوگوی تلویزیونی اخیر خود، بر سختافزارهای نظامی به عنوان یک اسلحه قدرتمند در جنگ تبلیغاتی کرملین تاکید کرد.
وی در این باره گفت: «تانکها به روادید نیاز ندارند.» اشاره وی در این سخنان به ممنوعیت مسافرت و تحریمهای اقتصادی کشورهای غربی علیه روسیه بود. در پی اعمال تحریمهای غرب علیه روسیه، پوتین بر لزوم ارتقای صنایع دفاعی این کشور و همچنین کاهش وابستگی آن به واردات تاکید کرد.
هزینه ساخت هر دستگاه تانک آرماتا هنوز مشخص نشده است اما برخی ناظران در گمانهزنیهای خود اعلام کردند هزینه ساخت این تانک ممکن است به اندازه هزینه ساخت یک هواپیمای جنگنده برسد. این هزینه برای اقتصاد تحت فشار روسیه بسیار زیاد است. تاکنون هیچ ارزیابی معتبری از هزینه ساخت این تانک اعلام نشده است.
«آندری ترلیکوف» طراح ارشد این تانک، چنین ادعاهایی را تکذیب و اعلام کرد هزینه ساخت تانک آرماتا پس از تولید انبوه، بشدت کاهش پیدا خواهد کرد. وی در این باره گفت: «در نهایت شرایط به گونهای خواهد شد که هزینه ساخت این تانک، قابل تحمل خواهد بود.»
وی افزود آرماتا، یک گام قاطع به سمت ساخت ماشینآلات پیشرفته بدون سرنشین است که از آنها میتوان به صورت مستقل در درگیریها استفاده کرد.
وی تاکید کرد در ساخت تانک آرماتا تنها از قطعات تولید داخل استفاده شده است. «ویکتور موراکوفسکی» سرهنگ بازنشسته ارتش روسیه که اکنون سردبیر نشریه نظامی «آرسنال اوتچستوا» است در این باره گفت مزیتهای آرماتا به هزینه آن میارزد. وی افزود: «آرماتا با فلسفه طراحیهای نظامی سنتی اتحاد جماهیر شوروی سابق و روسیه فاصله زیادی دارد. برخلاف نسلهای پیشین تانکهای روسیه که طراحی کوچک و قابلیت مانور بالایی داشت، این تانکهای جدید اولویت را بر محافظت از سرنشینان قرار داده است». موراکوفسکی ادامه داد: «هدایت این تانک برای سرنشینان، همانند یک بازی رایانهای است». «دلاریناگا» نیز این موضوع را تایید کرد که تانک آرماتا، یک پیشرفت فناوری قابل توجه برای روسیه قلمداد میشود. وی در این باره گفت: «در صورت هدف قرار گرفتن این تانک، سرنشینها بخت بسیار بیشتری برای زنده ماندن دارند. این در حالی است که تانکهای قدیمی روسیه، اینگونه نبودند و سرنشینهای آن، شانس کمی برای زنده ماندن داشتند».
آسوشیتدپرس