گروه سیاسی: مذاکرات هسته‌ای باز هم تمدید شد و براساس توافقی که طرفین تاکنون انجام داده‌اند، مذاکرات تا فردا جمعه ادامه خواهد داشت البته برخی اخبار از احتمال تمدید مجدد مذاکرات به گوش می‌رسد.
به گزارش «وطن امروز»، براساس شواهد موجود درباره مذاکرات، آنچه مسلم است توافق طرفین برای رونمایی از یک سند بدون امضا است، سندی که گویا متن توافق برجام است اما قرار نیست تا چند ماه آینده امضای طرفین پای این سند درج شود. طی روزهای گذشته هم اعضای تیم مذاکره‌کننده حسن روحانی و هم برخی اعضای 1+5 درباره برخی گره‌های مذاکرات اظهاراتی مطرح کردند، گره‌هایی که یادآور همان پرانتزهای گذشته است اما با این تفاوت که اگر تا پیش از این پرانتز‌ها درباره خطوط قرمز و اصول توافق خوب از نگاه طرفین بود اما اکنون ماهیت گره‌ها به‌گونه‌ای است که چون تناسبی با خطوط قرمز رسمی ایران ندارد، بنابراین نمی‌تواند خللی در توافق میان نمایندگان روحانی و اوباما ایجاد کند.
براساس آنچه طی هفته‌های اخیر از رفتار و مواضع مذاکره‌کنندگان طرفین استنباط می‌شود، یک نگرانی ویژه در ایران نسبت به آنچه در وین درباره آن توافق شده ایجاد شده بود. این نگرانی درباره عدم رعایت اصول مذاکراتی ایران برای توافق نهایی از سوی طرف مقابل بود و اکنون در روزهای پایانی مذاکرات هسته‌ای، متاسفانه این نگرانی پررنگ‌تر شده چراکه شواهد و اظهارات موجود چه از سوی مقامات آمریکایی و چه از سوی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای حسن روحانی، از نادیده گرفته شدن مبانی و خطوط قرمز رسمی و قانونی جمهوری اسلامی ایران خبر می‌دهد؛ خطوط قرمزی که تبدیل به قانون شده است و در صورت انجام آنچه طرفین درباره محتوای این توافق بدون امضا می‌گویند، توافق هسته‌ای احتمالی نقض‌کننده این قانون است. اظهارات اخیر عباس عراقچی و نیز مقامات آمریکایی و فرانسوی شواهدی برای نشان دادن این موضوع است. براساس این اظهارات که در ادامه به آنها اشاره می‌شود؛ توافق بدون امضا، می‌گوید تعهدات ایران پیش از آغاز اجرای لغو تحریم‌ها باید صورت گیرد! و ضمن اینکه بازرسی‌های نظامی ذیل پروتکل الحاقی نیز باید طبق مطالبات طرف مقابل صورت گیرد. از سوی دیگر در موضوع تحقیق و توسعه نیز باید مطالبات طرف مقابل اعمال شود. در هر 3 موضوع و بویژه در موضوعات تحریم‌ها و بازرسی‌ها، مواضع رسمی جمهوری اسلامی ایران و خطوط قرمز اعلامی برای رسیدن به یک توافق خوب، نقض می‌شود.
روایت آمریکایی‌ها
2 مقام آمریکایی، یکی از وزارت خارجه و دیگری از کاخ سفید این هفته دیداری با خبرنگاران داشتند تا محتوای توافق هسته‌ای با ایران را برای آنها تشریح کنند، توافقی که جان کری در آستانه مذاکرات وین تصریح کرد مبنا و رئوس آن در لوزان مورد توافق قرار گرفته و آمریکایی‌ها تنها توافق در چارچوب تعهدات لوزان را خواهند پذیرفت. این 2 مقام آمریکایی که گفته می‌شود ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه و آلن ایر، سخنگوی فارسی زبان کاخ سفید هستند در این جلسه (که محتوای آن بدون قید نام این افراد منتشر شده) تاکید کردند لغو بخشی از تحریم‌های ایران مشروط به حل شدن موضوع PMD و انجام بازرسی‌های نظامی از ایران خواهد بود.
در این نشست خبرنگاری از این مقامات آمریکایی پرسید: آیا تا جایی که من از حرف‌های همکاران ایرانی فهمیدم زمان تخفیف تحریم‌ها فوری نیست بلکه آنها می‌خواهند همزمان گام‌هایی برداشته شود و بر روی آن بسیار تمرکز دارند؟
نماینده کاخ سفید در این‌باره جواب داد: بله. من فکر می‌کنم ایرانی‌ها به صورت علنی این حقیقت را بیان کردند تا جایی که امکان دارد خواهان شفافیت بیشتر درباره نحوه اجرای این روند هستند و به همین جهت بیشتر نشست‌ها درباره تحریم‌ها متمرکز بر یافتن راهی برای شفاف‌سازی نحوه پیشبرد روند در صورت رسیدن به توافق است.
مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا نیز اینگونه به این سوال خبرنگار پاسخ داد: باید بگویم ما نیز باید شفافیت بیشتر را درباره موضوع هسته‌ای داشته باشیم و این نمونه‌ای از کار سختی است که افراد در حال انجام دادن آن هستند. همچنین نماینده کاخ سفید گفت: این نشست محرمانه بود و من نمی‌خواهم اطلاعات فراتر از آنچه آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای گفته است، ارائه دهم. من فکر می‌کنم براساس آنچه که شنیدیم این گام خوبی بود اما هنوز کارهایی باید انجام شود تا به جایی که درباره ابعاد نظامی احتمالی لازم است، برسیم و من فکر نمی‌کنم این برای هیچ کس تعجب‌برانگیز باشد. در ادامه این سوالات، موضوع حضور بازرسان آمریکایی در میان بازرسان آژانس برای بازرسی‌های نظامی مطرح شد که نماینده کاخ سفید در این باره گفت: این بخشی از مسائلی است که با توجه به حساسیت این موضوع نمی‌خواهم جزئیات گفت‌وگو درباره ابعاد نظامی احتمالی را بیان کنم. وی افزود: موضع آمریکا در این زمینه علنی نیست. من نمی‌خواهم درباره گفت‌وگو درباره ناظران آمریکایی صحبتی کنم. موضوع اجرای تعهدات ایران قبل از آغاز برداشته شدن بخشی از تحریم‌ها، در ادامه این نشست به صورت ملموس‌تری مطرح شد به گونه‌ای که نماینده کاخ سفید (احتمالا آلن ایر) درباره ضرورت اجرای تعهدات ایران قبل از تخفیف درباره تحریم‌ها گفت: موضع ما این است که ایران می‌بایست گام‌هایی را پیش از دریافت «هرگونه اقدام در برداشته شدن تحریم‌ها» تسریع کند. موضوع تحقیق و توسعه نیز در این نشست مطرح شد. مقامات آمریکایی می‌گویند مبنای توافق برجام، تعهدات لوزان است. نماینده دولت آمریکا بر همین اساس درباره محدودیت‌های ایران در موضوع تحقیق و توسعه گفته است این محدودیت‌ها در یک بازه زمانی از یک تا 10ساله باید صورت گیرد. او گفت: درباره تحقیق و توسعه نیز در این بیانیه (تعهدات لوزان) آمده است ایران توان غنی‌سازی داخلی و تحقیق و توسعه را به منظور اطمینان از افزایش مدت زمان فرار هسته‌ای به دست‌کم یک سال، تا 10 سال محدود می‌کند. فراتر از آن، این کشور در غنی‌سازی بلندمدت و طرح تحقیق و توسعه به این بیانیه که با 1+5 به اشتراک گذاشته شده است، پایبند خواهد بود البته اشاره‌ای به سال نشده است.
براساس اظهارات مقامات آمریکایی، موضوع اقدامات ایران پیش از آغاز اجرای تخفیف در تحریم‌ها، یکی از مواضع تردیدناپذیر آمریکایی‌هاست و متاسفانه این موضوع در اظهارات عباس عراقچی نیز مطرح شده است. عراقچی در تازه‌ترین اظهارات خود گفته است: ما تعهدات‌مان را تا آن زمان اجرا نخواهیم کرد مگر مقدماتی که از نظر فنی برای اجرا شدن لازم باشد. از سوی دیگر عراقچی گفته است تحریم‌های اقتصادی و مالی در روز اجرای توافق هسته‌ای لغو می‌شود اما نسبت به تحریم‌های تسلیحاتی که مربوط به قطعنامه‌های شورای امنیت است ابراز تردید کرده است. این درحالی است که براساس مواضع رسمی نظام، تحریم‌های اقتصادی، مالی و بانکی چه مربوط به شورای امنیت، چه کنگره آمریکا و چه دولت آمریکا باید فوراً هنگام امضای موافقتنامه لغو و بقیه تحریم‌ها هم در فواصل معقول برداشته شود.
توافقی به قضاوت آمانو
موضوع بازرسی‌های نظامی به بهانه PMD نیز یکی از خطوط قرمزی است که متاسفانه به نظر می‌رسد رعایت نشده است. درحالی که موضع رسمی ایران عدم صدور مجور برای بازرسی‌های نظامی و نیز بازجویی از دانشمندان است، مقامات آمریکایی در نشست خبری خود اعلام کرده‌اند این موضوع جزو مطالبات غیرقابل تغییر آنها خواهد بود. شاهد اظهارات آنها نیز گفته‌های یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که روز شنبه این هفته در هنگام ورود به هتل کوبورگ وین، تصریح کرد تا پایان سال گزارشی از ابعاد احتمالی نظامی (PMD) منتشر خواهد کرد. او همچنین تصریح کرد که از نگاه آمریکایی‌ها، برداشته شدن تحریم‌ها مشروط به حل و فصل موضوع ابعاد نظامی احتمالی است. برخی شنیده‌ها درباره پیشنهادات اخیر مطرح شده درباره ابعاد نظامی احتمالی هم حاکی از عدم تغییر نگرانی‌ها و ملاحظات ایران درباره تفتیش امکانات نظامی خود است.
ماجرای بازی امضا!
ماجرای رونمایی از توافق هسته‌ای آن هم بدون امضا می‌تواند در نوع خود یکی از عجیب‌ترین اقداماتی باشد که طی معاهده‌ها و توافقات بین‌المللی صورت می‌گیرد. این بدیهی است که اگر توافقی با رضایت طرفین رونمایی می‌شود، این به معنای آن است که طرفین نسبت به محتوای آن سند رضایت دارند. و به همین خاطر مفاد آن توافق مورد رضایت خواهد بود اما توافق بدون امضا که در ایران با مخالفت‌ها و انتقادات بی‌سابقه مواجه شده است را می‌توان از یک زاویه دیگر هم بررسی کرد و البته طبق معمول باید اینگونه نوشت که یک ترفند آمریکایی است. متاسفانه و براساس شواهد موجود، گویا برای آنکه از خط قرمز ایران مبنی بر لغو تحریم‌ها در روز امضا عبور کنند، بازی رونمایی از توافق بدون امضا را در آورده‌اند؛ این درحالی است که روز رونمایی از توافق، یعنی روز توافق. به عبارتی مگر می‌توان توافقی را رونمایی کرد که مورد پذیرش طرفین نباشد. طرفین روی توافق نظر مشترک دارند بنابراین منظور از امضا، جوهری شدن توافق توسط امثال ظریف و کری نیست، بلکه منظور از امضا، همان توافق بر سر یک متن و یک سند است. بر همین اساس یکی از خطوط قرمز اصلی درباره توافق خوب، لغو همه تحریم‌ها در روز توافق است. حالا چه دست‌خط آقای ظریف و همتایان او پای توافق باشد چه نباشد!