گروه اجتماعی: «هردم از این باغ بری میرسد/ تازهتر از تازهتری میرسد» به نظر میرسد با توجه به حال و روز بحرانی دریاچه ارومیه به کار بردن این مثل قدیمی برای تبعات گوناگون خشک شدن این دریاچه مهم سخن گزافی نباشد. این روزها درباره بهبود شرایط این درپاچه نهتنها خبرهای امیدوارکنندهای به گوش نمیرسد بلکه باید انتظار بحرانیتر شدن اوضاع را هم داشته باشیم. در حال حاضر هرچه دریاچه از آب کمبهرهتر میشود سطح خشکی و نمک آن گستردهتر شده و گردوغبار نمکی به پاخاسته از این بحران چارهای جز فرود در ریه ساکنان این منطقه ندارد.
اگر تا پیش از این تنها موضوع تاثیرات زیست محیطی و از بین رفتن نقش آن در اکوسیستم منطقه مد نظر بود از این پس با توجه به هشدارهایی که از سوی نهادهای گوناگون درباره به خطر افتادن سلامت همسایگان این دریاچه منتشر میشود، انتظار بحران سلامت و تشکیل موج بیماریهای کشنده دور از انتظار نخواهد بود. این در حالی است که چندی پیش آرمین نوربخش دبیر کمیته اجتماعی ستاد احیای دریاچه ارومیه مشکلاتی مانند سوزش چشم، سرطان ریه، بیماریهای پوستی، بیماریهای تنفسی و فشار خون را از تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه عنوان کرد و از گسترش دامنه این فاجعه زیست محیطی تا شهر تبریز خبر داد، چرا که براساس گزارشهای رسیده ساکنان تبریز نیز دچار سوزش چشم شدهاند. هرچند تا به حال درباره تاثیرات ریزگردهای دریاچه ارومیه بر سلامت ساکنان منطقه تحقیق جامعی صورت نگرفته است اما تاکید دوباره معاون استاندار آذربایجان غربی گواه دیگری بر این مدعاست و حکایت از آن دارد که موضوع تهدید سلامت مردم این منطقه جدی است. هادی بهادری معاون عمرانی استانداری آذربایجان غربی در تازهترین اظهارات خود درباره دریاچه ارومیه تولید اشعه فرابنفش و مادون قرمز را نتیجه خشکی این دریاچه دانسته و درباره خطر ابتلا به سرطان پوست در میان آذربایجانیها هشدار داده است.
خطر ابتلا به سرطان پوست
البته معاون عمرانی استانداری آذربایجان غربی از تولید اشعههای فرابنفش و مادون قرمز در نتیجه خشکی دریاچه ارومیه خبر داده است. هادی بهادری با اشاره به اینکه بحران دریاچه ارومیه در نتیجه
18 سال اخیر ایجاد شده است، افزود: خشک شدن دریاچه مربوط به امروز و دیروز نیست و با اینکه تبعات و آثار آن بروز یافته است، پیشبینی نهایت تبعات بحران دریاچه ارومیه غیرممکن است و تنها میتوانیم بگوییم وضعیت دریاچه وخیم است. بهادری با بیان اینکه تبعات بحران دریاچه ارومیه را میتوان در 8 بخش مجزا بررسی کرد به «ایسنا» گفته است: به طور کلی 30درصد مردم آذربایجان غربی از طریق کشاورزی امرار معاش میکنند و بیشتر مردم حاشیه دریاچه ارومیه کشاورز هستند و اکنون در بخش کشاورزی با 2 مساله شور شدن آب چاههای حواشی دریاچه و سرمازدگی محصولات کشاورزی روبهرو هستیم. وی با تاکید بر اینکه در بسیاری از روستاهای اطراف دریاچه ارومیه چاهها شور شده است، افزود: شور شدن آبها باعث از بین رفتن زمینهای کشاورزی میشود بهطوری که در حال حاضر کشاورزی در دشتهای آذرشهر و مراغه، قوشچی و قرهباغ تقریبا منتفی شده است. بهادری، با اشاره به اینکه سال پیش یکهزارمیلیارد تومان خسارات سرمازدگی در بخش کشاورزی آذربایجان غربی داشتهایم، گفت: افزایش سرمازدگی، در نتیجه روزهای خیلی گرم و شبهای خیلی سرد و تابستانهای خیلی گرم و زمستانهای خیلی سرد خسارتهای زیادی را در بخش کشاورزی ایجاد کرده است و در اوایل فروردین سال پیش همه درختان دچار سرمازدگی شدند.
کوچ اجباری همسایگان دریاچه ارومیه
معاون عمرانی استانداری آذربایجان غربی، با اشاره به اینکه قوشچی با توجه به تعداد جمعیت آن تبدیل به شهر شده بود، اکنون دچار کاهش جمعیت شدید شده است، گفت: کوچ اجباری در اطراف دریاچه ارومیه و خالی از سکنه شدن روستاها از جمله تبعات بحران دریاچه ارومیه است و اگر این روند ادامه یابد 5 میلیون نفر و در شعاع وسیعتر 14-13 میلیون نفر سکنه اطراف دریاچه مجبور به کوچ خواهند بود.
مشکلات بهداشتی مضاف بر سرطان
وی در ادامه به مشکلات بهداشتی شهروندان در اثر بحران خشکی دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: مشکلات بهداشتی مثل بیماریهای آسم، آب مروارید، سرطان و فشار خون بیماریهایی است که جوامع محلی را در معرض خطر قرار داده است. بهادری همچنین به خطراتی که متوجه احشام و دامهای اطراف دریاچه ارومیه شده، اشاره کرد و افزود: اگر چه دانشگاه علوم پزشکی و وزارت بهداشت آمار و اطلاعات دقیقی در این زمینه ارائه نداده است اما در چند سال اخیر سقط جنین دامها افزایش یافته و سایر امراض نیز در آنها دیده میشود. وی در ادامه از خطر ابتلای شهروندان آذربایجانی به سرطان پوست در نتیجه خشکی دریاچه خبر داد و گفت: وقتی بلورهای نمکی کف دریاچه در معرض تابش آفتاب قرار میگیرد، باعث تولید اشعههای فرابنفش و مادون قرمز در این محدوده میشود که برای شهروندان بسیار خطرناک است. این اشعهها امکان ابتلا به سرطان پوست را در میان ساکنان منطقه افزایش میدهد. معاون بهداشتی استانداری آذربایجان غربی، به تبعات زیست محیطی حیاتوحش این استان بهعنوان آثار مخرب بحران دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: در این جزایر حیواناتی نظیر قوچ، کل، میش، یوزپلنگ، پلنگ و خرس بوده است که عمده آنها از بین رفته و تنها تعدادی قوچ و میش باقی مانده است، حتی هیچ خبری از آرتمیای داخل دریاچه نیست. وی با اشاره به گسترش ماسههای روان و ریزگردها بهعنوان یکی از تبعات خشکی دریاچه گفت: اگر امروز به منطقه جبل بروید احساس میکنید در صحرای آفریقا هستید و متوجه میشوید تپههای رملی شکل گرفته در حال پیشروی به سمت جادههای سلماس است و کانونهای ریزگرد در مناطق سلماس، میاندوآب، جبل، ارومیه، تبریز، عجبشیر و آذرشهر و... شکل گرفته است.