سامی عبودی: در بحبوحه ناآرامی‌ها و جنگ داخلی در یمن، داعش، شاخه القاعده در این کشور را به چالش کشیده است و می‌تواند به تهدیدی بزرگ‌تر برای این گروه ستیزه‌جو در مقایسه با حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا تبدیل شود که هرازگاهی باعث کشته شدن فرماندهان این شاخه القاعده می‌شود.
القاعده در شبه‌جزیره عربستان همچنان خطرناک‌ترین شبکه ستیزه‌جو در یمن به شمار می‌رود و هزاران جنگجوی این شبکه تهدیدی جدی برای واشنگتن هستند.
اما طرفداران داعش در یمن تلاش کرده‌اند با حملاتی علیه گروه شیعه حوثی در این کشور، روی دست القاعده بلند شوند. حوثی‌ها در یمن همچنین با حملات هوایی ائتلافی از کشورهای عربی روبه‌رو هستند که عربستان‌سعودی هدایت آنها را برعهده دارد.  داعش شکل گرفته از شاخه القاعده در عراق است و اکنون کنترل بخش‌های زیادی از عراق و سوریه را در دست دارد. داعش در حقیقت یک گروه جدا شده از القاعده به شمار می‌رود که در مناطق تحت کنترل خود در سوریه و عراق اعلام خلافت کرده است.  «ایمن دین» (Aimen Dean)از اعضای داخلی سابق القاعده که اکنون مسؤولیت یک مرکز مشاوره امنیتی در خلیج‌فارس را برعهده دارد، گفت: پیدایش داعش در یمن یک سال قبل با حدود 80 ستیزه‌جو آغاز شد و اکنون حدود 300 ستیزه‌جوی داعش در این کشور حضور دارند.
وی افزود: تامین مالی قابل توجه از خزانه داعش، ناتوانی القاعده در انجام دادن حملات گسترده علیه حوثی‌ها و کشته شدن فرماندهان القاعده در حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا باعث دلسرد شدن طرفداران همیشگی القاعده و حتی منجر به جدا شدن برخی از آنها شده است.
دین تصریح کرد: داعش در حال ریشه‌کن کردن القاعده در یمن و معرفی خود به‌عنوان جایگزینی معتبر است.
وی گفت: تصمیم القاعده در شبه‌جزیره عربستان به گنجاندن برخی جنگجویان خود میان نیروهای قبیله‌ای سنی در حال جنگ با حوثی‌ها باعث شد دستگاه اطلاعاتی سعودی از محل رهبران این گروه مطلع و منجر به حملات موفقیت‌آمیز هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا طی چند ماه گذشته شود.
یکی از فرماندهان القاعده در شبه‌جزیره عربستان که در حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا کشته شد «ناصر الوحیشی» سرکرده القاعده در یمن و مرد شماره 2 القاعده در جهان بود. «وحیشی» اوایل ماه ژوئن در شهر بندری المکلا در جنوب یمن کشته شد.
در حالی که بسیاری از تحلیلگران معتقدند القاعده در شبه‌جزیره عربستان همچنان یک گروه ستیزه‌جوی قوی است اما روش‌های آمریکا از جمله استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین به فراهم شدن فضا برای جذب طرفداران بیشتر برای داعش کمک کرده است.  «ابراهیم شرقیه» تحلیلگر موسسه بروکینگز گفت: این الگویی است که ما در عراق و سوریه نیز شاهد آن بوده‌ایم. مشکلی که با آمریکایی‌ها وجود دارد این است که آنها با همه مشکلات با ابزارهای مشابه برخورد می‌کنند و آن بمباران است. تضعیف القاعده در شبه جزیره عربستان تنها باعث پرورش داعش می‌شود.
«کاترین زیمرمان» (Zimmerman Katherine)از تحلیلگران موسسه «انترپرایز» (Enterprise) گفت: گسترش داعش تاکنون نتوانسته است برتری القاعده در شبه‌جزیره عربستان را تحت تاثیر قرار دهد.  وی افزود: چالشی که اکنون وجود دارد این است که داعش در آینده بر جنگ علیه حوثی‌ها در یمن مسلط شود و القاعده در شبه‌جزیره عربستان به حاشیه رانده شود.
زیمرمان تصریح کرد: القاعده برای نشان دادن قدرت خود ممکن است به اهداف غربی حمله کند یا به حمایت بیشتر از شبه‌نظامیان مخالف حوثی بپردازد.
یمن به لحاظ سنتی پایگاه فعال‌ترین شاخه القاعده بوده است که سال 2009 با ادغام شاخه القاعده در یمن و عربستان‌سعودی شکل گرفت.  توطئه‌های شاخه القاعده در شبه‌جزیره عربستان علیه اهداف غربی شامل تلاش برای منفجر کردن یک فروند هواپیمای مسافری آمریکا در تاریخ 25 دسامبر سال 2009 بوده است. این شاخه القاعده همچنین مسؤولیت حمله به نشریه فرانسوی شارلی ابدو در پاریس را برعهده گرفت که ماه ژانویه انجام شد و 12 کشته نیز داشت.  داعش عملیات در یمن را ماه مارس با 2 بمب‌گذاری انتحاری علیه 2 مسجد متعلق به شیعیان در صنعا، پایتخت این کشور آغاز کرد که براثر آن 137 نفر کشته و دست‌کم 357 نفر نیز زخمی شدند.
برخی کارشناسان می‌گویند مرگ وحیشی که قرار بود جانشین «ایمن الظواهری» سرکرده شبکه القاعده شود احتمالا باعث تضعیف بیشتر این شبکه خواهد شد.
ظواهری سال 2013 وحیشی را که از افراد نزدیک به اسامه بن لادن طی سال‌های پیش از حملات 11 سپتامبر سال 2001 علیه نیویورک و واشنگتن بود به‌عنوان مرد شماره 2 این شبکه معرفی کرد.  پس از کشته شدن بن‌لادن به دست کماندوهای آمریکایی در پاکستان در ماه مه سال 2011، وحیشی هشدار داد واشنگتن فکر نکند با کشته شدن بن لادن، شبکه القاعده متلاشی خواهد شد.  وی به غربی‌ها هشدار داد باید در انتظار حملات شدید و خسارات بیشتر باشند.
تحلیلگران معتقدند کشته شدن وحیشی در یمن شدیدترین ضربه به شبکه القاعده از زمان مرگ اسامه بن لادن بوده است.
  رویترز