دیوید کرکپاتریک: دیدار «ملک سلمان» با رهبران ارشد گروه حماس نمونهای چشمگیر از تمایل پادشاه به کار با سازمانهای اسلامی است که مدتهای طولانی دشمن قلمداد میشدند آن هم درست زمانی که سعودیها از آن بیم دارند ایران در پی توافق با قدرتهای غربی برای لغو تحریمهای اقتصادیاش قدرت گرفته باشد. این دیدار در مکه صورت گرفت و «خالد مشعل» رهبر سیاسی حماس که در قطر زندگی میکند نیز در آن حضور داشت. حرکتی کاملا ًدر جهت عکس رویکرد پادشاه سابق؛ عبدالله کمپین تضعیف و ریشهکن کردن اخوانالمسلمین و وابستگان به این گروه را در منطقه هدایت میکرد. حماس هم انشعابی از اخوانالمسلمین و هم عامل ایران است. اما پادشاه جدید نشان داد در تلاش برای مقابله با ایران مایل است با گروههای اسلامی به سبک اخوانالمسلمین کار کند. «مصطفی علانی» تحلیلگر مرکز مطالعات خلیجصفارس میگوید:«آخرین چیزی که انتظار داشتیم ملاقات سلمان با خالد مشعل بود.» او میافزاید: «اما الان منطقه در حال تغییر است. لازم است با متحدان ایران در منطقه مستقیم مواجه شد.» علانی دیدار سلمان با مشعل را بخشی از «راهبرد جامع» برای مقابله با نفوذ ایران توصیف میکند. این روزنامه اضافه کرد: «رهبران سعودی مدتها گروههای اسلامگرا به سبک اخوانالمسلمین، بویژه شاخههای مسلح چون حماس را خطری قلمداد میکردند که قدرت خانوادگی و قلمرو پادشاهی آنها را تهدید میکند. در پی سرنگونی دولت برخاسته از اخوانالمسلمین در مصر با کودتای نظامی که عربستان از آن حمایت میکرد، ریاض جنگ سردی را علیه اخوانالمسلمین در منطقه به راه انداخت؛ اخوانالمسلمینی که تلاش میکرد نظم نوینی در منطقه برقرار کند. در نهایت سیاست سعودیها موجب همسویی علنی غیرمعمول منافع اسرائیل، عربستان، مصر و سایر همسایههای عرب و اتحاد تلویحی آنها علیه دشمنان مشترک، ایران و حماس، شد. علاوه بر حماس، از زمان بر تخت نشستن ملک سلمان، عربستانسعودی با گروههای اسلامگرا به سبک اخوانالمسلمین در یمن نیز همکاری میکند و هماکنون عملیاتی هوایی را علیه گروههای مورد حمایت ایران در یمن رهبری میکند. ملک سلمان همچنین همکاری نزدیکی را با رئیسجمهور ترکیه آغاز کرده است. 2 رهبر برای حمایت از شبهنظامیانی که با دولت برخوردار از حمایت ایران در دمشق میجنگند، همپیمان شدهاند. شبکه خبری العربیه که متعلق به عربستان است، دیدار مشعل با ملک سلمان را تایید کرد. «اسامه حمدان» از مقامهای حماس نیز تایید کرد مشعل با ملک سلمان، محمد بن سلمان پسر پادشاه عربستان و وزیر دفاع و محمد بن نایف وزیر کشور دیدار کرده است. حمدان گفت: «دیدار با پادشاه سعودی در پی درخواست مشعل صورت گرفته است و در این دیدار درباره مسائل فلسطین و تجاوزگری اسرائیل در بیتالمقدس گفتوگو شده است». حمدان افزود: «دو طرف درباره توافق هستهای ایران صحبت نکردهاند اما درباره حمایت احتمالی عربستان از آشتی فتح و حماس گفتوگو شد». در صفحه فیسبوک شبکه ماهوارهای القدس که در کنترل حماس است، تصاویری منتشر شد که ظاهراً مشعل و «موسی ابومرزوق» معاون مشعل را در مکه نشان میدهد. در این صفحه همچنین نقلقولی از یک مقام حماس منتشر شده است که میگوید هیات حماس با «خالد بن علی بن عبدالله الحمیدان» رئیس اطلاعات سعودی، دیدار کرده و با پادشاه نماز خوانده است. روابط حماس با ایران در پی مخالفت این گروه با حمایت ایران از اسد دچار تنش شد. حماس به تازگی بیانیهای منتشر و در آن از جنگ به رهبری عربستان علیه حوثیها حمایت کرده است. علانی اضافه کرد: «سعودیها قصد دارند کاری کنند رویگردانی قدرتهای عربی بهانهای نشود تا حماس به عامل ایران تبدیل شود». او میگوید: «دیدار مشعل با ملک سلمان با مساعدت دولت قطر میسر شده است». البته هنوز امکان دارد پادشاه عربستان از تلاش برای جلب نظر حماس دستور کار پیچیدهتری از مقابله با ایران داشته باشد. نفوذ داعش در غزه رو به افزایش است و دولت حماس را تهدید میکند. همزمان داعش با برداشت انحرافی و افراطی از برخی تعالیم اسلامی در مقایسه با حماس تهدید جدیتری علیه پادشاهی سعودی محسوب میشود. با وجود این «دوری گلد» مدیرکل وزارت خارجه اسرائیل، میگوید از خبر ملاقات مشعل با ملک سلمان جا نخورده است. او افزود: «هیچ نشانهای وجود ندارد که حماس بخواهد از ایران جدا شود.» گلد ادامه داد: «حماس با وابستگان داعش در صحرای سینا برای دریافت تدارکات نظامی و آموزش همپیمان شده و تا جایی که به اسرائیل مربوط میشود حماس به اندازه گذشته مشکلساز است».
نیویورک تایمز