دیوید اسپو: وقتی سخن از توافق هستهای «باراک اوباما» رئیسجمهور آمریکا با ایران پیش میآید، جمهوریخواهان آمریکا به دو اردوگاه تقسیم میشوند. برخی جمهوریخواهان، مخالف این توافق هستهای هستند، در حالی که برخی دیگر پیش از اعلام مخالفت خود با این توافقتنامه، تمایل دارند آن را بخوانند. در هر دو صورت، جمهوریخواهان آمریکا در حال آماده شدن برای کارزارهای سال آینده با هدف سلطه بر کاخ سفید و به دست گرفتن کنترل کامل کنگره آمریکا هستند. جمهوریخواهان آمریکا، تاثیر توافق هستهای ایران را بر امنیت اسرائیل زیر سوال بردهاند و این پرسش را مطرح میکنند: چرا مردم آمریکا باید به اوباما اعتماد کنند، در حالی که وی با سادهدلی، به سخنان مقامات عالی جمهوری اسلامی ایران که مخالف اسرائیل هستند، گوش کرده است. اوباما در کنفرانس مطبوعاتی خود در کاخ سفید همه اتهامات وارده را تکذیب کرد. وی از خبرنگاران خواست اطمینان حاصل کنند هر انتقادی را که توسط جمهوریخواهان مطرح شده است، در این کنفرانس مطبوعاتی بازتاب خواهند داد تا بدین ترتیب وی بتواند به همه آنها پاسخ دهد. اوباما حتی پا را فراتر از این گذاشت و از منتقدان خود خواست «پیش از آنکه درباره این موافقتنامه اظهارنظر کنند، آن را مطالعه کنند». با توجه به موافقتنامه دیپلماتیک با ایران که سیاستمداران هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات بر تاریخی و مهم بودن آن تاکید میکنند، این درخواست اوباما یک درخواست ساده و آسان به نظر میرسید. نباید فراموش کرد سیاستمداران جمهوریخواه که سال 2010 در آمریکا به قدرت رسیدند، وعده داده بودند هر طرحی را که قرار است تصویب کنند، به دقت مورد مطالعه قرار دهند. شرایط اینگونه به نظر میرسید که همه جمهوریخواهان آمادگی دارند اوباما را درباره این موافقتنامه به چالش بکشند.
«اسکات واکر» (Scott Walker) فرماندار ایالت ویسکانسن آمریکا که از نامزدهای انتخابات ریاستجمهوری شمرده میشود، حتی پیش از تکمیل موافقتنامه هستهای ایران با آن مخالفت کرد. این در حالی است که در آن زمان، متن این موافقتنامه به صورت گسترده در دسترس قرار نگرفته بود تا بتوان آن را به راحتی مطالعه کرد. پیشتر اواسط هفته گذشته، وی وعده داد در نخستین روز خود در کاخسفید (در صورت پیروزی در انتخابات) «به این موافقتنامه بد با ایران پایان دهد». «تام کاتن» (Tom Cotton) سناتور جمهوریخواه ایالت آرکانزاس در این باره اعلام کرد این موافقتنامه، «یک اشتباه وحشتناک و خطرناک است. مردم آمریکا این موافقتنامه را نخواهند پذیرفت و به عقیده من، کنگره این موافقتنامه را نابود خواهد کرد». نخستین بخش این اظهارات که سرشار از اطمینان شمرده میشد، گویی نوعی پیشبینی درباره انتخابات سال 2016 بود. بخش دوم نیز به دشواری تلاشهای آینده جمهوریخواهان کنگره درباره تصویب قانونی اشاره میکرد که براساس آن، اوباما قادر نخواهد بود بسیاری از تحریمهای اقتصادی و سایر تحریمهای اعمالشده علیه ایران را کاهش دهد. لغو این تحریمها، بخشی از هسته اصلی توافق هستهای ایران شمرده میشود. البته به نظر میرسد مقامات ارشد جمهوریخواه، رویکرد بازتری نسبت به این موضوع داشته باشند.
«جان بینر» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا و نماینده اوهایو در این باره به خبرنگاران اعلام کرد اوباما در ازای عقبنشینی برنامه هستهای تهران، از همه اهدافی که پیشتر درباره توافق اعلام کرده بود دست کشیده است. وی در کنفرانس مطبوعاتی خود در این باره گفت: «اگر در حقیقت، این موافقتنامه به همان اندازه که من در حال حاضر تصور میکنم بد باشد، ما هر آنچه بتوانیم انجام خواهیم داد تا آن را متوقف کنیم». در ساختمان کنگره آمریکا نیز «میچ مککانل» رهبر اکثریت سنا در این باره اعلام کرد وی نیز میخواهد این موافقتنامه را بخواند. او سپس سخنانی مطرح کرد که پیشبینی موضع وی را درباره این موافقتنامه بسیار آسان میکند. «مککانل» که سناتور جمهوریخواه ایالت کنتاکی است در این باره گفت اوباما به سختی تلاش خواهد کرد 34 رای لازم را برای مقابله با وتوی این قانون توسط کنگره کسب کند. کنگره آمریکا در حال حاضر توسط جمهوریخواهان کنترل میشود. به علاوه، مساله اسرائیل همواره یکی از پرسشهای مطرحشده درباره این توافق شمرده میشود. «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر اسرائیل در گفتوگوی خود با شبکه «انبیسی» در این باره گفت: «به عقیده ما، این موضوع [توافق هستهای ایران] تنها یک تهدید علیه ما نیست. به عقیده ما، این موضوع تهدیدی برای شما [آمریکا] نیز محسوب میشود». مخالفتهای نتانیاهو با توافق هستهای ایران، سابقه دارد. «بینر» نیز سال گذشته با دعوت از نتانیاهو برای اعلام نگرانیهایش درباره این موافقتنامه به قانونگذاران در مجلس نمایندگان، خشم کاخ سفید را برانگیخت. «کمیته امور عمومی آمریکا- اسرائیل (آیپک)» که خود را یک «لابی آمریکایی حامی اسرائیل» معرفی میکند، با انتشار بیانیهای اعلام کرد این موافقتنامه به جای آنکه مانع دستیابی ایران به سلاح هستهای شود، این اقدام را برای ایران بیش از پیش تسهیل خواهد کرد و باعث تقویت این کشور که سرکرده حمایت از تروریسم است خواهد شد.
این گروه، از نفوذ قابل توجهی در کنگره آمریکا و همچنین در میان رایدهندگان یهودی آمریکایی برخوردار است. نزدیک به 2 درصد آرا در انتخابات سال 2012 آمریکا مربوط به یهودیان این کشور بود. بدین ترتیب اوباما توانست با 69 درصد آرا، «میت رامنی» رقیب جمهوریخواه خود را شکست دهد. از دیگر مسائلی که پیشبینی آن دشوارتر است میتوان به تاثیر حمایت گروه اندکی از حامیان مالی یهودی، محافظهکار و بسیار ثروتمند از نامزدهای جمهوریخواهان در انتخابات ریاستجمهوری اشاره کرد. شدت این تاثیر را میتوان در رقابت نامزدها برای برخورداری از حمایت «شلدون آدلسون» (Sheldon Adelson) میلیاردر یهودی و حامی سرسخت نتانیاهو مشاهده کرد. در میان شخصیتهای دموکرات، «هیلاری کلینتون» وزیر پیشین خارجه آمریکا اعلام کرد وی نیز میخواهد این موافقتنامه را مطالعه کند.
کلینتون در بیانیه خود در این باره به نگرانیهای اسرائیل پرداخت. این موضوع شاید بتواند رویکرد دموکراتهای کنگره را در قبال حمایت از وتوی احتمالی اوباما روشن کند. کلینتون در این باره اعلام کرد تحکیم این موافقتنامه از اهمیت زیادی برخوردار است و اینکه اسرائیل باید بداند آمریکا، حمایتهای نظامی خود را در خاورمیانه تضمین خواهد کرد. وی افزود: «من به عنوان رئیسجمهور، مقامات ارشد اسرائیل را برای گفتوگوهای اولیه درباره تحکیم بیشتر اتحاد خود، به واشنگتن دعوت خواهم کرد».
آسوشیتدپرس