مرتضی اسماعیل‌دوست: فیلم «یحیی سکوت نکرد» به‌عنوان اولین تجربه کارگردانی کاوه ابراهیم‌پور چند روزی است اکران خود را در سینماها آغاز کرده است. فیلمی که در بستر اجتماعی به دنبال رسیدن به پژواک دانایی است و در این راه از طریق کودکی جست‌وجوگر با نام یحیی می‌خواهد به جهان، نگاهی دگرباره بیفکند؛ راهی به دروازه بلوغ ذهنی که کودک از طریق تماس با محیط بیرونی به‌دنبال رسیدن به آن است. به جهت رسیدن به لایه‌های زیرین این اثر با کاوه ابراهیم‌پور، کارگردان این فیلم به گفت‌وگو نشستم که ماحصل گفته‌ها، متنی است که در ادامه می‌آید.
  به چه دلیل در اولین ایستگاه فیلمسازی خود به سراغ یحیی رفتید؟ موضوع اولیه شما را وارد این جهان روایی کرد یا کنکاشی که این کودک برای درک و آگاهی دارد؟
برای من، یحیی مانند کودکی‌های خودم بود و وقتی ایده اولیه را از آقای حبیبی‌نیا شنیدم، بسیار استقبال کردم و آن را با خانم معتضدی مطرح کردم تا تبدیل به فیلمنامه «یحیی سکوت نکرد» شود. البته چند بار هم با کمک همدیگر آن را بازنویسی کردیم تا به شرایط ایده‌آل برسد. دوران جادویی کودکی برای من خیلی جالب بود و اتفاقاتی که در فضای کودکی می‌افتد تا ما را به دوران بلوغ برساند دوست داشتم در این فیلم به تصویر در بیاورم. شاید با توجه به محور بودن کودک در فیلم، برخی آن را در قالبی کودکانه در نظر بگیرند. به نظرم فیلم «یحیی سکوت نکرد» را می‌توان اثری جست‌وجو‌گرایانه در رسیدن به کشف و شهود دانست. من این فیلم را اصلا در گونه کودک قرار نمی‌دهم، هر چند بازیگر آن کودک باشد. به نظرم «یحیی سکوت نکرد» یک نوع ملودرام اجتماعی است که تنها مختص به زندگی کودک نیست، بلکه مجموعه‌ای از داستان آدم‌ها از زبان یک کودک روایت می‌شود و در این میان نمی‌توان گفت کدام یک از داستان‌ها مهم‌تر است، چرا که همه کاراکترهای آن دارند به نوعی شرایط زیستن را از دست می‌دهند.
  از این نظر یحیی می‌تواند همچون آینه‌ای بازنماینده برای افراد پیرامون محسوب شود؟
دقیقا ! روزی این کودک هم تبدیل می‌شود به تصوری که آدم‌های اطرافش دارند. یحیی می‌خواهد به بسیاری از موارد زندگی پی ببرد. او می‌خواهد با دنیای اطرافش ارتباط برقرار کند و همانطور که می‌دانید جنین هم از طریق صدا با محیط پیرامون ارتباط برقرار می‌کند. در این فیلم هم یحیی با گوشی به‌دنبال رسیدن به صدا است و اگر بخواهیم به‌عنوان نماد و استعاره به قضیه نگاه کنیم، یحیی را می‌توان به عنوان جنینی تصور کرد که می‌خواهد از زهدان مادرش بیرون آمده و دنیای اطرافش را بشناسد. ما با ورود به این دنیا به نوعی امنیت دوران جنین خود را از دست داده و به تدریج بسیاری از وجوه پاک فطری را گم می‌کنیم. آدم‌های اطراف یحیی هم به این شرایط رسیده‌اند.
  فیلم «یحیی سکوت نکرد» برخلاف آثار معمول تجربی، دارای فرم غیرمتعارفی در شیوه اجرای کارگردانی نیست و بیشتر متمرکز به شکل سرراستی در روایت‌پردازی است. خودتان این فیلم را در دسته آثار تجربی قرار می‌دهید؟
من کاملا سعی کردم به لحاظ کارگردانی هیچ‌گونه خودنمایی انجام ندهم و تنها به شکلی ساده و روان، داستان را پیش ببرم. یعنی تنها می‌خواستم به‌طور سرراست قصه بگویم، نه اینکه بخواهم با استفاده از تکنیک‌های عجیب کارگردانی، تماشاگر را مرعوب کنم. مهم‌ترین مسأله در ساخت این فیلم برایم داستان‌پردازی مناسبی بود که مورد پذیرش بیننده قرار بگیرد، به‌طوری که همه بتوانند فیلم را ببینند و با آن ارتباط برقرار کنند. از این نظر به دنبال تدوین خاص و دکوپاژ متفاوتی در اجرا نبودم و بیشتر از خودم دوست داشتم اثرم مورد توجه قرار گیرد. شاید از این لحاظ نتوانیم فیلم را تجربی بدانیم.
  نقش مادرانه بودن چه جایگاهی در این روایت دارد؟ عمه‌ای که با وجود مادر نشدن، به دنبال زایش تفکر جدیدی در بستر زندگی خود است؟
بله! دقیقا همینطور است. مادر شدن لزوما تعبیری از زایش فیزیکی نخواهد بود، بلکه با عشق ورزیدن هم می‌توان مادر شد، مانند عمه که در این فیلم ناخواسته به مادرانگی می‌رسد و جالب اینکه همان شخصی که به دلیل اتفاقات ناکام زندگی‌اش، همه را از مادر شدن منع می‌کرد، خود به مرحله پذیرش مادر شدن می‌رسد.
  انتخاب لوکیشن و نوع فضا‌سازی هم به خوبی در خدمت روایت قرار گرفته است؟
با توجه به اینکه لوکیشن فیلم در محله کودکی‌های من قرار داشت، کاملا خود را در آن فضا می‌دیدم و شناخت خیلی خوبی از محیط داشتم و در طول دکوپاژ خود را در شرایط یحیی می‌دیدم. این مسأله در اجرا خیلی به من کمک کرد. از طرفی فضای خانه عمه هم به ما در پرداخت قصه کمک کرد، چرا که طراحی آن به شکلی عقیم شده درآمده بود، به طوری که حتی گلدانی هم در این خانه رشد نمی‌کند و بچه‌ای نتوانسته در آن جا بزرگ شود. از این منظر می‌خواستم ناکامی را در آن محیط نشان دهم. در اجرا هم سعی کردم به جای خودنمایی‌های فرمی، خیلی ساده برخورد کنم و به جای نماهای بسته از نماهای لانگ ‌تیک و لانگ ‌شات استفاده کردم تا فرصتی برای رسیدن به جزئیات برای تماشاگر فراهم شود.
  فکر می‌کنید فیلم «یحیی سکوت نکرد» می‌تواند طیف مخاطبان عام را هم در بر بگیرد؟
به شرطی که در زمینه تبلیغات بتوانیم موفق عمل کنیم و به مخاطب درباره اکران فیلم، اطلاع‌رسانی کنیم این فیلم می‌تواند فروش خوبی داشته باشد. فعلا در حال انجام کارهایی هستیم و البته یکسری محدودیت‌ها در زمینه
تبلیغات داریم.