اریک تالماج: چنانکه امیدهایی وجود دارد که گشایش میان ایران و آمریکا برای جلوگیری از دستیابی ایران به ساخت تسلیحات هستهای، تغییراتی در پیونگیانگ ایجاد کند اما کرهشمالی تلاش بسیاری برای نقش بر آب کردن این امیدها کرده است. کرهشمالی از زمان توافق هستهای ایران در اظهاراتی علنی و بیپرده اعلام کرده است تسلیحات هستهای این کشور ابزار چانهزنی نیست، این کشور عضو باشگاه هستهای است و چنانچه واشنگتن خواهان گفتوگو است باید کرهشمالی را با موقعیت فعلی این کشور به رسمیت بشناسد یا به سیاستهای خصمانه خود در قبال پیونگیانگ پایان دهد. واضح است تفاوتهای بسیاری بین ایران و کرهشمالی وجود دارد. کرهشمالی از مسیر مذاکرات خارج و در مقابل به یک زرادخانه هستهای تهدیدآمیز کوچک و بالقوه تبدیل شده است. کره شمالی همچنان به لحاظ فنی درگیر جنگ با آمریکاست و رقیب قدرتمند و متحد آمریکا به نام کرهجنوبی را در کنار استقرار دهها هزار نظامی آمریکایی در سراسر منطقه غیرنظامی 2 کره پیشرو دارد.
آمریکا و کرهجنوبی هر سال رزمایشهای بزرگی با هدف آمادگی برای مقابله با تهاجم احتمالی کرهشمالی برگزار میکنند.
مهمترین مساله این است که مقامات کرهشمالی خواهان هیچگونه تغییری در رویکرد کنونی این کشور نیستند. تمایل پیونگیانگ برای دفاع هستهای در مقابل نیروهای آمریکایی به احتمال زیاد به زمان «کیم ایل سونگ» بنیانگذار این کشور بازمیگردد. رویگردانی «کیم جونگ اون» رهبر کنونی کرهشمالی از این مسیر به منزله سرپیچی از رویکرد گذشته این کشور و زیر سوال رفتن چهره لغزشناپذیر خاندان حاکم کیم خواهد بود.
هنگامیکه مقامات کرهشمالی گزینه توقف برنامه تسلیحات هستهای این کشور را بررسی میکنند- چنانچه به طور جدی این کار را انجام دهند - امتیازاتی که ایران احتمال میرود از توافق با آمریکا به دست آورد، در نظر آنها احتمالا بهترین امتیازات نخواهد بود.
آنها به احتمال زیاد سرنوشت «معمر قذافی» دیکتاتور سابق لیبی را به یاد خواهند آورد که برنامه هستهای خود را متوقف کرد و در نهایت از قدرت برکنار و پس از چند ماه توسط نیروهای شورشی کشته شد.
کیم جونگ اون بدون اشاره به گفتوگوهای ایران، خطاب به کهنهسربازانی که هفته گذشته در مراسم شصتودومین سال ترک مخاصمه 2 کره حضور داشتند، اعلام کرد هنوز در شبهجزیره کره صلح برقرار نشده است و همچون گذشته به شهروندان کرهشمالی هشدار داد باید برای رویارویی نهایی با آمریکا آماده باشند.
وی همچنین اعلام کرد دستیابی کرهشمالی به تسلیحات هستهای به میزان چشمگیری توازن قدرت را تغییر داده است.
کیم جونگ اون در سخنانی که بارها از تلویزیون کرهشمالی پخش و در رسانههای این کشور به طور کامل منتشر شد اعلام کرد: « نیروهای ما در حال حاضر همان نیروهای دهه 1950 نیستند؛ دههای که مجبور بودیم سلاح در دست با امپریالیسم آمریکا که تا بن دندان مسلح بود مقابله کنیم. اکنون نیروی کافی برای ممانعت آمریکا از راهاندازی جنگ هستهای و مقابله با هرگونه رویارویی این کشور در اختیار داریم.»
وزیر جدید دفاع کرهشمالی نیز در اظهاراتی جداگانه درباره نزدیک بودن دومین جنگ کره هشدار داد. وزارت خارجه کرهجنوبی هفته گذشته در بیانیهای اعلام کرد به نظر میرسد کرهشمالی در مقابل افزایش توجهات بینالمللی به برنامه هستهای این کشور در پی توافق هستهای ایران واکنش تدافعی در پیش گرفته است. این وزارتخانه از پیونگیانگ خواست با گفتوگوهای مقدماتی پیشنهادی سئول، واشنگتن و دیگر طرفها برای ازسرگیری مذاکرات ششجانبه بر سر برنامه هستهای این کشور موافقت کند.
تحلیلگران معتقدند تشدید نگرانیهای داخلی در کرهشمالی درباره تهدید قریبالوقوع آمریکا به لحاظ سیاسی مفید خواهد بود و به افزایش حمایت شهروندان کرهشمالی از مقامات این کشور در عین منحرف کردن توجه آنها از مشکلات اقتصادی و فقدان آزادیهای اجتماعی و حقوق فردی در کرهشمالی کمک خواهد کرد. در عین حال نشانههایی دال بر آن وجود دارد که کرهشمالی احتمالا در حال برنامهریزی برای پرتاب یک راکت همزمان با مراسم هفتادمین سالگرد تاسیس حزب حاکم این کشور در دهم ماه اکتبر است تا بیاعتنایی خود را نسبت به فشارهای آمریکا نشان دهد.
این کشور مدعی است از حق پرتاب راکت با قابلیت حمل ماهواره برخوردار است اما آمریکا و سازمان ملل این اقدام پیونگیانگ را مغایر تحریمهای بینالمللی میدانند که با هدف جلوگیری از دستیابی این کشور به فناوری موشک دوربرد اعمال شده است.
دهها دور گفتوگو و توافق با کرهشمالی با شکست مواجه شده است و منتقدان نگرانند ایران نیز ممکن است درصدد در پیش گرفتن بازی مشابهی برآید.
اکثر نمایندگان کنگره آمریکا که جمهوریخواهان بیشتر کرسیهای آن را در اختیار دارند با توافق هستهای ایران مخالفند و برخی از آنها این توافق را با گفتوگوهای کرهشمالی مقایسه میکنند که در چارچوب توافق حاصلشده در سال 1994 در دوره ریاستجمهوری «بیل کلینتون» آغاز شد.
مطابق این توافق، برنامه تسلیحات هستهای کرهشمالی در ازای تامین رآکتورهای برق هستهای این کشور و در نهایت عادی سازی مناسبات با آمریکا متوقف شد اما این توافق پایدار نماند و لغو شد.
«جان کری» وزیر خارجه آمریکا در نشست کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان این کشور درباره توافق هستهای ایران گفت توافق با ایران از هر توافق دیگری که تاکنون با کرهشمالی صورت گرفته است بسیار متفاوت است.
وی افزود: توافق ایران همه فعالیتهای هستهای احتمالی این کشور را شامل میشود حال آنکه توافق سال 1994 با کرهشمالی تنها برنامه تولید پلوتونیوم این کشور را در بر میگرفت.
کری همچنین اعلام کرد ایران با فرآیند بازرسیها از تاسیسات هستهای این کشور موافقت کرده که این مساله در ارتباط با کرهشمالی بسیار مشکلساز شده است.
اگرچه منتقدان ادعا میکنند آمریکا نتوانسته است به این هدف دست یابد که بازرسیها را در هر زمان و مکان تضمین میکند، برخی کارشناسان میگویند این توافق از فرآیند راستیآزمایی شدیدتری برای تضمین پایبندی ایران برخوردار است تا چارچوب توافقی که با کرهشمالی حاصل شده بود.
«سیدنی سیلر» نماینده ویژه آمریکا در گفتوگوهای ششجانبه کرهشمالی هفته گذشته در گفتوگو با خبرنگاران در سئول اعلام کرد توافق ایران نشان میدهد هنگامی که دو طرف مایل به همکاری باشند، چگونه گفتوگو میتواند کارآمد باشد.
وی افزود: توافق ایران انعطافپذیری ما را هنگامی که پیونگیانگ تصمیم میگیرد مسیری متفاوت را انتخاب کند نشان میدهد و ما همواره برای گفتوگو درباره این مساله آماده بودهایم.
سیلر در عین حال خاطرنشان کرد فشار همچنان بهعنوان یک ابزار کلیدی برای متقاعد ساختن پیونگیانگ برای بازگشت به گفتوگوها باقی خواهد ماند.
در همین حال نماینده کرهشمالی در سازمان ملل و سفیر این کشور در چین اعلام کرد این آمریکاست که در مسیر گفتوگوها مانعتراشی میکند.
«جی جائه ریونگ» اعلام کرد کشورش به هیچ وجه مایل به گفتوگو درباره مساله توقف یا خلع سلاح فعالیت هستهای این کشور به طور یکجانبه نیست.
آسوشیتدپرس