حسین علوی: با دعوت باب کورکر، سناتور جمهوری‌خواه ایالت تنسی و بن کاردین، سناتور دموکرات ایالت مریلند امروز یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سنا می‌رود تا درباره برجام و نیز جزئیات نقش آژانس در راستی‌آزمایی تعهدات ایران گزارش دهد. به گزارش «وطن امروز»، براساس اظهارنظرهایی که تاکنون مقامات مختلف آمریکایی مطرح کرده‌اند، به احتمال فراوان سنا درباره جزئیات توافق ایران و آژانس در وین که به «نقشه راه» موسوم شد، سوالاتی را از آمانو مطرح خواهد کرد. در این میان این نگرانی در ایران ایجاد شده است که آمانو درباره مفاد محرمانه مربوط به نقشه راه امانتدار نباشد. اما آنچه درباره حضور آمانو در سنا قابل تامل است، می‌تواند این نکته باشد که «آیا آمریکایی‌ها از مفاد محرمانه نقشه راه بی‌اطلاع هستند؟» منظور از آمریکایی‌ها البته تنها تیم مذاکره‌کننده و به طور کلی تیم اوباما نیست که قطعا نمی‌توان تصور کرد آنان درباره توافقی که به دنبال حل‌و‌فصل ماجرای PMD است بی‌اطلاع باشند. به عبارتی نقشه راه که همزمان با جمع‌بندی برجام در وین توافق شد، سندی است که براساس مطالبه آمریکایی‌ها برای پیگیری ماجرای ابعاد نظامی احتمالی تهیه شده است. به همین دلیل دور از انتظار است که آمریکایی‌ها نسبت به بازرسی‌های مربوط به PMD بی‌اطلاع باشند اما آنچه درباره آن سوال وجود دارد این است که آیا تاکنون سنا یا به طور کلی رؤسای کنگره از مفاد نقشه راه میان ایران و آژانس مطلع نشده‌اند؟ تاکنون درباره این موضوع اظهارنظرهایی از سوی مقامات آمریکایی مطرح شده که نشان می‌دهد اعضای ارشد کنگره چندان از مفاد نقشه راه بی‌اطلاع نیستند. هفته گذشته در نشست کمیته نیروهای مسلح کنگره آمریکا و جان کری و برخی دیگر از اعضای کابینه اوباما، موضوع مفاد نقشه راه مطرح شد. در این میان جیمز اینهاف، سناتور جمهوری‌خواه ایالت اوکلاهما خطاب به جان کری گفت: «سوزان رایس(مشاور امنیت ملی آمریکا) گفته است توافقنامه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را دیده است و او آن را در اختیار کنگره قرار خواهد داد». اما اظهارنظر دیگر حاکی از آن است که محتوای نقشه راه میان ایران و آژانس، در اختیار اعضای ارشد کنگره قرار گرفته است. مارک تونر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پنجشنبه هفته گذشته اعلام کرد وندی شرمن، در جلسه‌ای محرمانه با سران کنگره، سازوکار نحوه بازرسی‌ها از ایران را توضیح داده است! اما در اوج همه این اظهارنظرها، صحبت‌های سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید بود که از دسترسی سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل به اطلاعات مربوط به بازرسی‌های آژانس از ایران خبر داد. جاش ارنست ۱۷ جولای مدعی شد مقامات نظامی آمریکا یا اسرائیل با کسب اطلاعات از رژیم بازرسی‌های آژانس در سال‌های اجرای برجام توانایی‌های خود را بهبود می‌بخشند. این اظهارنظر ارنست با واکنش رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مواجه شد و وی نسبت به نشت مجدد اطلاعات محرمانه ایران در آژانس، هشدار داد. بنابراین آنچه امروز و با حضور آمانو در سنا اتفاق می‌افتد، شاید در واقع با هدف اطلاع یافتن سنا از جزئیات مفاد نقشه راه نباشد بلکه می‌تواند با این هدف انجام شده باشد که اطلاعات سنا از نحوه بازرسی‌ها با اظهارات آمانو تطبیق داده شود؛ به عبارت دیگر می‌تواند در راستای راستی‌آزمایی اظهارات مقامات دولت اوباما درباره نحوه بازرسی‌ها از ایران باشد!
آنچه صالحی گفت
اما در ایران ماجرا به گونه‌ای کاملا متفاوت پیگیری می‌شود. درحالی‌که نگرانی محافل سیاسی و رسانه‌ای نسبت به عدم وفاداری آمانو نسبت به تعهدات قانونی آژانس و رعایت محرمانه ماندن برخی مفاد نقشه راه افزایش یافته، علی‌اکبر صالحی به نمایندگان مجلس گفته است موضوع محرمانه‌ای وجود ندارد که آمانو آن را در اختیار سناتورها قرار دهد! این را محمدحسن آصفری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت. آصفری درباره نگرانی‌ها از حضور آمانو در سنا به فارس گفت: «وقتی صحت این خبر را از آقای صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی جویا شدیم، وی به ما اعلام کرد توافق محرمانه‌ای بین ایران و آژانس وجود ندارد که آمانو بخواهد سناتورهای کنگره را از آن مطلع کند». این اظهارنظر صالحی (به فرض صحت روایت راوی) درحالی است که خود او اولین بار درباره مفاد محرمانه این توافق اظهارنظر کرد. به گزارش «وطن امروز»، علی اکبر صالحی 5 مرداد در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه 2 سیما درباره نقشه راه گفت: «آنچه بین ایران و آژانس در قالب تفاهم جدید محرمانه است مربوط به فرآیند پادمانی بازرسی‌ها و نحوه بازرسی‌هاست». اینها عین اظهارات آقای صالحی در این گفت‌وگوی زنده تلویزیونی است: «ما در وین تفاهم مجددی را با آمانو امضا کردیم که اعلام هم شد و اصل آنچه امضا کردیم محرمانه نیست فقط ما در بحث پادمانی وقتی که آژانس بازرسانش را به ایران می‌فرستد، برای چگونگی انجام بازرسی‌ها قراردادی مابین ایران و آژانس تعیین می‌شود که دوطرفه و محرمانه است و این همواره میان کشورهای عضو آژانس و آژانس برقرار بوده است. اگر محرمانه بودن اطلاعات، شیوه کار ما با آژانس است؛ این موضوع محرمانه است و امر ویژه‌ای هم نیست». بنابراین آنچه مشخص است این است که براساس اظهارات آقای صالحی، حداقل در تفاهم میان ایران و آژانس، «نحوه بازرسی‌ها» (همان موضوعی که شرمن درباره آن به اعضای ارشد کنگره گزارش داد) محرمانه است البته درباره اطلاعات مربوط به بازرسی‌ها، این موضوع صادق است چراکه هنوز بازرسی صورت نگرفته که نسبت به حراست از اطلاعات آن دغدغه وجود داشته باشد اما براساس اظهارات آقای صالحی شیوه انجام بازرسی‌ها که شامل میزان دخالت نیروی انسانی و نوع تجهیزات بازرسی است؛ محرمانه است و بر اساس قوانین پادمان، آژانس باید از آن حراست کند. در این میان البته نوشته اخیر ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا درباره بازرسی‌ها و ارتباط آن با ایالات متحده بسیار قابل تامل است. مونیز طی یادداشتی در پایگاه خبری «فوروارد» با عنوان «کشف تقلب» نوشت:
«آژانس، مواد تقلب و عدم پایبندی (ایران به مفاد توافقنامه هسته‌ای) را کشف خواهد کرد. آنها نمی‌توانند مواد هسته‌ای را با سیفون توالت از بین ببرند یا آن را در توالت قایم کنند». او در ادامه به نفوذ آمریکا بر بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم اعتراف کرد: «از سال ۱۹۸۰، ما تمام بازرسان آژانس را در آزمایشگاه ملی لس‌آلاموس تربیت کرده‌ایم. ما برای آنها ده‌ها دوره آموزشی برگزار کرده و اطمینان حاصل می‌کنیم که آنها از پیشرفته‌ترین تجهیزات و ابزارهای الکترونیکی برخوردار هستند که اکثر آنها هم ساخت خود ماست». این اظهارات مونیز نشان می‌دهد در حوزه نحوه بازرسی‌ها نیز چه نیروی انسانی آژانس یعنی همان بازرسان آژانس عامل اصلی بازرسی باشند و چه بازرسی‌ها متکی به تجهیزات و ماشین‌آلات باشد، باز هم نمی‌توان انتظار داشت موضوع یا اطلاعاتی از آمریکایی‌ها محرمانه نگاه داشته شود! به عبارت دقیق‌تر، نه آژانس و عوامل آن برای حفظ اسرار هسته‌ای و نظامی ایران محرمند! چراکه سابقه خونینی در این‌باره دارند و نه اینکه تجهیزات بازرسی یک تکنولوژی بیگانه برای آمریکایی‌هاست! اساسا ماجرای بازرسی‌ها و پذیرش انجام آن در قالب PMD باز کردن دروازه‌های اطلاعات بر روی آمریکاست! همان اطلاعاتی که اوباما اخیرا گفته است با دستیابی آمریکا به این اطلاعات تا 15 سال آینده، فرصت مناسب برای جنگ علیه ایران فراهم خواهد شد!