گروه اقتصادی: مصرف شیر در کشور روز به روز در حال کاهش است این در حالی است که وزارت جهاد کشاورزی با افتخار از افزایش صادرات این ماده غذایی که تاثیری مهم در سلامت مردم دارد، خبر می‌دهد اما واقعیت امر این است که کاهش سرانه مصرف شیر به مرز 60 لیتر در سال، سبب افزایش صادرات شده است. کاهش شدید مصرف شیر، صادرات را افزایش داد. با توجه به اینکه طی سال‌های گذشته شاهد افزایش قیمت شیر و کاهش مصرف آن بودیم و از سوی دیگر هیچ تدبیر و سیاست صحیحی از سوی مسؤولان امر برای جلوگیری از بروز چنین معضلی در نظر گرفته نشده است و وزارت جهاد کشاورزی دائما در حال افزایش قیمت است. حسن رکنی، معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی در جمع خبرنگاران از افزایش صادرات این محصول خبر داد. زمانی که کارخانه‌های صنایع لبنی با کاهش فروش مواجه شوند یا به عبارتی دیگر میزان مصرف محصولات لبنی در جامعه کاهش پیدا کند، مجبور می‌شوند میزان تولید شیرخشک را که ماندگاری و قیمت بالاتری دارد افزایش دهند. معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی گفت: از ابتدای خرید تضمینی شیرخام تاکنون 85 هزارتن شیرخام خریداری و به بیش از 9 هزارتن شیرخشک تبدیل شد و تاکنون 80 درصد شیرخشک تولید داخل به کشورهای هدف صادر شده است. رکنی گفت: سال گذشته 8 میلیون و 800 هزارتن شیرخام در کشور تولید شده است که میانگین سرانه مصرف آن برای هر ایرانی حدود 100 کیلوگرم محاسبه می‌شود و پیش‌بینی می‌شود امسال حدود 9 میلیون و 100 هزارتن شیرخام در کشور تولید و به بازار داخل و جهانی عرضه شود. در حالی رکنی، معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی از سرانه مصرف شیر 100 لیتری در ایران خبر می‌دهد که کارشناسان و تولیدکننده‌های صنایع لبنی از کاهش50درصدی این رقم خبر می‌دهند.
تداوم کاهش شدید سرانه مصرف شیر
سعید سلطانی‌سروستانی، مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران در گفت‌وگو با میزان، با اشاره به وضعیت نابسامان محصولات لبنی در کشور گفت: مصرف سرانه شیر در جامعه کاهش یافته است. وی همچنین درباره آمار سرانه مصرفی شیر ایرانیان تاکید کرد: این آمارها نشان می‌دهند سرانه مصرف شیر ایرانیان بسیار کم و حتی در میان کشورهای همسایه، جزو پایین ترین‌هاست. وی ادامه داد: این در حالی است که سرانه مصرف در سال‌های گذشته به حدود 100 لیتر هم رسیده بود ولی امروز بیشتر از 60 لیتر در سال نیست.
شیرهای بدون مشتری روی دست کارخانه‌ها
این در حالی است که طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با گران شدن محصولات لبنی مصرف شیر در جامعه کاهش یافته است. براساس این گزارش در ماه‌های ابتدایی سال 1390 شیر یارانه‌ای از دستور کار دولت خارج شد و عواملی مانند کاهش دسترسی اقتصادی، حمایت‌های نامناسب از صنایع شیر و کاهش تبلیغات، سرانه مصرف فرآورده‌های لبنی را تا سال 1392 حدود 14 درصد کاهش داد. از آنجا که رژیم غذایی ایرانی‌ها با فقر کلسیم مواجه است، کاهش مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی موجب کاهش آثار مثبت شیر شده و در صورت استمرار وضع موجود، نگرانی‌ها در حوزه سلامت درباره گسترش بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان و دیابت را تشدید می‌کند.  از زمان اعلام مصوبه صنایع لبنی شیرخام  را با قیمت متوسط حدود 1250 تومان از دامداران خریداری می‌کنند و دلیل این اقدام را عدم کشش بازار عنوان می‌کنند، از آن طرف هم دامداران خرید شیر به قیمت کمتر از 1440 تومان را احجاف در حق خود می‌دانند و بیان می‌کنند که با این روند ادامه فعالیت برای آنها امکانپذیر نیست. اوایل تیرماه بود که وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد به دلیل اینکه دولت نمی‌تواند یارانه این بخش را پرداخت کند، مقرر شده قیمت 3 قلم محصول لبنی شامل شیر، ماست و پنیر 10 درصد افزایش یابد که البته این موضوع در دولت تایید شده، ولی هنوز به تصویب ستاد تنظیم بازار نرسیده است. شیر یکی از مواد غذایی است که در تمام دنیا برای آن یارانه در نظر گرفته می‌شود. با توجه به اینکه شیر یک ماده حیاتی و مهم است و قیمت فعلی هم قیمتی نیست که صرفه اقتصادی داشته باشد قطعا باید با پرداخت یارانه این تفاوت قیمت جبران شود. باید در زنجیره تولید، از کشاورز و دامدار حمایت کنیم تا در این زمینه به نتیجه مطلوب برسیم، کشاورز و دامدار باید در هر مرحله از زنجیره تولید محصول خود احساس کند حمایت متولیان امر را در اختیار دارد تا با آسودگی خاطر فعالیت خود را دنبال کند.
دولت برنامه‌ای برای ساماندهی «شیر» ندارد
عضو انجمن صنایع لبنی کشور گفت: با وجودی که سرانه مصرف شیر کشور اکنون حدود نصف سرانه مصرف آن در دنیاست اما مسؤولان در چنین شرایطی هیچ برنامه‌ریزی اصولی نسبت به بالا بردن میزان تولید، قیمت‌گذاری مناسب یا چگونگی تامین آن ندارند. حسین چمنی درگفت‌وگو با «وطن امروز» با بیان اینکه موضوع شیر به‌عنوان غذایی مهم بدون جایگزین در کشور هنوز متولی خاصی  ندارد، افزود: تاکنون هیچ مسؤولی با برنامه‌ریزی درست آنگونه که اعلام کند میزان تولید شیر باید از این نقطه به نقطه دیگر برسد یا چه تعداد دامداری برای افزایش میزان تولید باید ایجاد شود یا زمینه‌های دسترسی اقشار کم‌درآمد به شیر ارزان‌قیمت باید چگونه باشد، در این زمینه اقدام نکرده است. وی با تاکید بر اینکه تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان نظام سلامت و اقتصادی کشور باید توجه ویژه‌ای به موضوع پیشگیری امراض داشته و در راستای سلامت جامعه سرمایه‌گذاری کنند، افزود: مسؤولان اکنون به مساله درمان و مکمل‌ها توجه می‌کنند و توجه خاصی به بحث پیشگیری امراض در آینده ندارند، چرا که بیشتر هزینه‌ها صرف درمان می‌شود. چمنی با بیان اینکه سونامی سالمندی کشور در راه است، افزود: 8 میلیون سالخورده بالای 60 سال در کشور وجود دارد که بیشتر آنها از پوکی استخوان رنج می‌برند اما در 30 سال آینده این رقم به 26 میلیون سالمند می‌رسد که سلامت آنها باید از هم‌اکنون در یک برنامه‌ریزی درست تامین شود تا سالخوردگان زمینگیر نشوند. وی افزود: گرانی شیر و لبنیات اکنون باعث شده روز به روز مصرف این کالا در کشور کم شود.