این روزها بیست و هشتمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب مسکو در حالی برگزار میشود که ناشران و آثار برگزیده ایرانی در این جولانگاه مهم ادبی حضوری گسترده دارند و بازتاب فعالیتهایشان از محل برگزاری آن در پارک «ودن خواه» مسکو تا تهران مخابره میشود. شعار «ایران، گهواره فرهنگ و تمدن» از سوی ایران برای این دوره از نمایشگاه انتخاب شده که به زبان روسی در پوستر معرفی شده برای حضور در نمایشگاه عنوان شده است. در این رویداد مهم جدا از معرفی آثار ایرانی در حوزه نشر و برپایی غرفهها و تبادل اطلاعات، نامه گرانقدر مقام معظم رهبری به جوانان اروپا به زبان روسی ترجمه و در میان بازدیدکنندگان توزیع شد. همچنین 50 عنوان از آثار دفاعمقدس توسط مجمع ناشران دفاعمقدس در غرفه ایران به نمایش گذاشته شده که از معروفترین این آثار میتوان به اطلس دفاعمقدس به زبان روسی و کتابهایی چون «آن بیستوسه نفر»، «پایی که جا ماند»، «هنگ سوم»، «نورالدین پسر ایران» و... که مقام معظم رهبری در این کتابها تقریظ داشتهاند اشاره کرد. اما بحث کاهش مخاطبان کتاب که در ایران مورد بحث و انتقاد قرار گرفته است، معضلی است که میان مردمان روسیه هم میتوان سراغ گرفت، چنانکه به گزارش خبرنگار اعزامی تسنیم به نمایشگاه بینالمللی کتاب مسکو، شاخصهای کمی چاپ و نشر در روسیه نشان میدهد در سال2013 شمارگان متوسط هر کتاب به نسبت سال 2012 میلادی 8/2 درصد کاهش داشته است و اگر در بازه زمانی 2008 تا 2013 این آمار را بررسی میکنیم، شمارگان متوسط کتاب 1/27 درصد افت پیدا کرده است، اگر چه تعداد کتاب منتشره به ازای هر نفر در سال 2013 نسبت به سال پیش از آن تغییری نکرده است. با این حال بررسی این روند از سال 2008 تا 2013 نشان میدهد 30 درصد روند نزولی داشتهاست. آماری قابل توجه در سرزمین نامدارانی چون «لئو تولستوی» و «آنتوان چخوف» که براساس آمار تحقیقاتی مرکز مطالعات افکار عمومی فدراسیون روسیه از هر 10 نفر، یک نفر سراغ کتابخانههای عمومی میرود (8درصد در سال 2014 و 10درصد در سال 2009) و در این میان کمترین آمار به کتابخانههای دانشگاهی تعلق میگیرد که رقم 2درصد را نشان میدهد. در گهواره ادیبان روس تمام شواهد حکایت از کاهش تقاضا و مصرف در کتابخوانی دارد. بیماری واگیرداری که به روسیه کشیده شده و بر این منوال در سال 2009 آمار به دست آمده از گزینه «عملا کتاب نمیخوانم» 27درصد بود که این آمار امروز به 36درصد افزایش پیدا کرده است. طبق آمار منتشر شده در مراکز رسمی روسیه، به طور متوسط شهروندان روسیه در سنین بالای 16 سال، حدود 5/8 ساعت در شبانهروز به رسانهها اختصاص میدهند. از این بین، سهم کتابخوانی تنها 9/1درصد یعنی 10 دقیقه در روز است. مقایسه این آمار با آمار سال 2008 نشان میدهد در 4 سال گذشته، زمانی که افراد به کتابخوانی و مطالعه منابع چاپی اختصاص میدهند بشدت افت کرده و از طرف دیگر، در 5 سال گذشته، سهم تلویزیون، رادیو و بویژه اینترنت در زندگی مردم بالاتر رفته است. این در حالی است که به گفته آژانس چاپ و نشر و ارتباطات جمعی، روسیه از نظر حجم چاپ کتاب و بروشور در رتبهبندی جهانی نشر پس از چین، آمریکا و بریتانیا جایگاه چهارم را دارد.