گروه اقتصادی: 5 روز بعد از افشای موضوع برداشت پرابهام 12 میلیارد دلار از حساب صندوق توسعه ملی هنوز دولت موضع رسمی خود را در اینباره اعلام نکرده است. سیدصفدر حسینی، رئیس هیأت عامل صندوق توسعه ملی که طبق اعلام قبلی قرار بود اولین حضور خود را در نشست اعضای هیأت نمایندگان دوره هشتم اتاق بازرگانی داشته باشد، هفته گذشته در سخنان خود در این نشست اعلام کرد که دولت اخیرا 12 میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی به واسطه بانک مرکزی برداشت کرده است. اگرچه روز گذشته روابط عمومی صندوق توسعه ملی با فشاری که از سوی پاستور مواجه شده بود، این خبر را تکذیب کرد و آن را ناشی از برداشت غلط رسانهها دانست، اما بررسی دقیقتر بگومگوهای چند روز اخیر صفدر حسینی و مدیران بانک مرکزی نشان میدهد که این خبر حقیقت دارد و اختلافات سیف و رئیس هیأت عامل صندوق توسعه ملی بر سر مسائل مختلف مانند نوع مدیریت سیف بر بانک مرکزی که به افزایش 80 درصدی نقدینگی و رشد پایه پولی در 2 سال اخیر انجامیده است، باعث شده که وزیر اقتصاد دولت اصلاحات دست به یک افشاگری بزرگ علیه بانک مرکزی بزند. تحلیلگران معتقدند که مطمئنا بزودی شاهد اثرات برداشت 12 میلیارد دلاری از صندوق توسعه ملی بر پایه پولی و نقدینگی در کشور خواهیم بود و این احتمال وجود دارد بزرگترین دستاورد دولت یازدهم که مهار تورم بود هم طی ماههای آتی و با توجه به این بمب بزرگ اقتصادی از بین برود. برای اثبات احتمال صحت این بیانضباطی دولت و بانک مرکزی به بررسی صحبتهای سیف و مدیران بانک مرکزی در چند روز اخیر میپردازیم.
حمله تند صفدر حسینی به سیف
رئیس هیأت عامل صندوق توسعه ملی در اتاق بازرگانی تهران با افشاگری بیسابقهای علیه بانک مرکزی اعلام کرد بانک مرکزی برخلاف قانون روی منابع این صندوق مدیریت میکند و برای استفاده از منابع این صندوق توسط بخش خصوصی کارشکنی میکند. رئیس صندوق توسعه ملی تلقی مدیران ساختمان میرداماد را از منابع صندوق توسعه ملی به باد انتقاد گرفت و گفت که مدیران بانک مرکزی اعتقاد دارند منابع صندوق مشاع است و قصد سرمایهگذاری با این پولها را دارند. اما شاید مهمترین جمله صفدر حسینی در اتاق بازرگانی تهران این بود که از احکام بودجهای که درباره منابع صندوق توسعه ملی توسط دولتمردان داده میشود انتقاد کرد و گفت که امسال به دلیل کاهش قیمت نفت منابع ورودی صندوق
5 میلیارد دلار پیشبینی شده و سال گذشته هم تنها 12 میلیارد دلار به صندوق توسعه ملی وارد شده، اما با وجود همین منابع اندک تاکنون 12 میلیارد دلار حکم بودجهای برای مصرف این صندوق صادر شده است.
چرا سیف و صفدر حسینی اختلاف دارند؟
برای واکاوی ماجرا شاید بهتر باشد به 2 سال پیش و روزهای نخست فعالیت دولت تدبیر و امید بازگردیم. در آن روزها گزینههای زیادی برای ریاست بانک مرکزی مدنظر بودند و صفدر حسینی که از همان روزهای نخست در ستاد انتخاباتی روحانی فعالیت میکرد و از حلقه مشاوران وی برای تعیین کابینه بود، از میان 2 گزینه نهایی یعنی ولیالله سیف و عبدالناصر همتی، روی ریاست همتی بر بانک مرکزی تاکید داشت. همتی قبلا در حزب کارگزاران سازندگی حضور داشت و حسینی در شورای مرکزی حزب منحله مشارکت، به همین دلیل حسینی ترجیح میداد فردی با تفکرات نزدیکتر به خود بر صندلی ریاست ساختمان میرداماد بنشیند. اما ماجرای حضور سیف در دولت یازدهم که یک مدیر قدیمی بانکی بود و در چند بانک مهم دولتی کشور از جمله بانک ملی، صادرات و ملت سابقه فعالیت داشت، به حضور عجیب دوست قدیمیاش محمد نهاوندیان در دولت یازدهم گره خورد. محمد نهاوندیان رئیس کارگروه اقتصادی علیاکبر ولایتی در انتخابات یازدهم بود و در صورت پیروزی وی در انتخابات احتمال حضورش در یکی از پستهای مهم اقتصادی کشور وجود داشت، اما کمتر کسی گمان میکرد که وی در صورت ورود روحانی هم به پاستور تبدیل به رئیس دفتر رئیسجمهور یازدهم شود. اما نهاوندیان که سابقه همکاری با نوبخت و روحانی در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام در ماجرای پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی را داشت، در یکی از نخستین انتصابهای رئیسجمهور یازدهم راهی پاستور شد. سیف همشهری نهاوندیان و دوست قدیمی وی به شمار میرود، تا جایی که در کارنامه وی همکاری با نهاوندیان در کارگروه اقتصادی ولایتی برای انتخابات ریاستجمهوری یازدهم هم دیده میشود. به نظر میرسد در ماجرای انتخاب رئیس کل بانک مرکزی هم سمبه نهاوندیان بسیار پرزورتر از دوستان اصلاحطلب و کارگزارانی روحانی بوده و به همین دلیل در نهایت ولیالله سیف راهی ساختمان میرداماد شد. در این میان چند هفته بعد روحانی صفدرحسینی را که از حضور درکابینه یازدهم امتناع کرده بود، به سمت ریاست صندوق توسعه ملی برگزید تا صفدر حسینی که چندان دل خوشی از سیف نداشت در شرایطی قرار گیرد که مقدرات صندوق متبوعش را در اختیار طرف مقابلش، ولیالله سیف ببیند. شاید این مساله از اصلیترین انگیزههای صفدر حسینی از افشارگری درباره برداشتهای سیف از حساب صندوق توسعه ملی باشد. برداشتهایی که احتمالا به خواست دیگر مقامات دولت یازدهم از بانک مرکزی بوده و رئیس کل بانک مرکزی هم به دلیل اینکه نتوانسته نهاد متبوع خود را نسبت به دولت یازدهم مستقل نگه دارد، ناگزیر به انجام دستورات دیگر دولتمردان است. باید دید آشکار شدن اختلافات سیف و صفدر حسینی که شاید چندمین اختلاف آشکار در تیم اقتصادی روحانی در طول بیش از 700 روز اخیر باشد، در نهایت به کجا خواهد انجامید و به قیمت پیاده شدن کدامیک از اعضای دولت از قطار کابینه یازدهم تمام خواهد شد؟ همچنین در این
2 روز، این 2 نهاد اتهامات سنگینی را به هم وارد کردهاند، بنابراین مشخص شدن تکلیف این اتهامات هم میتواند حاشیههای زیادی را طی هفتههای آینده برای دولت تدبیر و امید ایجاد کند. درباره اثرات برداشت 12 میلیارد دلاری از صندوق توسعه ملی هم اخبار خوبی به گوش نمیرسد و احتمالا اقتصاد ایران باید منتظر یک بمب بزرگ در ماههای آتی باشد.