حسین علوی: دولت بنا ندارد مجلس شورای اسلامی در روند رسیدگی قانونی به برجام نقش داشته باشد. آنها تا پیش از 12 شهریور بارها به صورت علنی این موضوع را اعلام کردند. هم حسن روحانی، هم عباس عراقچی و هم محمدباقر نوبخت بر مخالفت خود با ارائه لایحه برجام به مجلس تاکید کرده بودند.
به گزارش «وطن امروز»، با این وجود اما آنها پس از 12 شهریور هم نه تنها درباره این موضوع تغییر موضع نداده‌اند بلکه همچنان نظر قبلی خود را رسما اعلام می‌کنند. عباس عراقچی در جلسات کمیسیون برجام رسما با ارائه لایحه برجام به مجلس مخالفت کرده است و روز گذشته محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت نیز در پاسخ به این سوال که آیا دولت تصمیمی برای ارائه لایحه برجام به مجلس پس از سخنان مقام معظم رهبری مبنی براینکه مجلس در این اقدام نباید کنار گذاشته شود دارد، گفت: دولت نظر رسمی خود را مبنی بر اینکه نیازی به ارائه لایحه برجام به مجلس نیست اعلام کرد. وی افزود: مقام معظم رهبری در دیدار اعضای خبرگان اعلام کردند که مجلس از روند رسیدگی برجام کنار گذاشته نشود. بیانات ایشان برای دولت فصل‌الخطاب است بنابراین با توجه به بررسی برجام در مجلس، دولت اگر کمکی را در این‌باره مجلس بخواهد ارائه می‌دهد. ضمن اینکه طبق قانون مجلس در زمینه حفظ دستاوردهای هسته‌ای رسیدگی به این موارد به شورایعالی امنیت ملی واگذار شده است. رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گفت: شورایعالی امنیت ملی جلساتی را برای بررسی برجام برگزار کرد که در اولین فرصت و در آینده از سوی مسؤولان شورایعالی امنیت ملی اعلام می‌شود. نوبخت تصریح کرد: شورایعالی امنیت ملی به جد بر متن برجام تدقیق کافی داشته و مسؤولان آن بزودی نتایج جلسات شورا را اعلام می‌کنند و امیدواریم هر چیز که خیر ملت است تحقق یابد.
شورا هیچ تصمیمی نگرفته است
دولت آقای روحانی در مخالفت با ورود مجلس به بحث بررسی برجام می‌گوید شورایعالی امنیت ملی محل تصمیم‌گیری درباره برجام است. و با این استدلال به‌گونه‌ای موضع گرفته است که گویی شورایعالی امنیت ملی درباره برجام به تصمیمات و مصوبه رسیده است! این موضوع به هیچ وجه صحت ندارد. شورایعالی امنیت ملی تاکنون نسبت به برجام هیچ مصوبه‌ای نداشته است! و قطعا اگر چنین مصوبه‌ای موجود بود دولتی‌ها آن را اعلام می‌کردند البته دولت بر این موضوع واقف است که قطعا شورایعالی امنیت ملی به هیچ عنوان در دفاع از آنچه آنها از وین به تهران آورده‌اند مصوبه‌ای تصویب نخواهد کرد!  بنابراین مانور دولتی‌ها بر شورایعالی امنیت ملی یک مانور بی‌فایده خواهد بود. درباره موضوعات قابل ذکر درباره برجام و شرایط موجود هم باید چند نکته را مورد نظر داشت. در پاسخ به این سوال که چرا دولت از ارائه لایحه برجام به مجلس خودداری می‌کند؟ باید گفت دولت مخالف هر گونه «اصلاح» و همچنین«تفسیر» نسبت به برجام است.چرا؟ به خاطر اینکه برجام ایرادات شکلی و ماهوی مهمی دارد. بزرگ‌ترین ایراد که مهم‌ترین ایراد برجام هم هست؛ ماجرای لغو تحریم‌هاست. در برجام هیچ اشاره‌ای به «لغو تحریم‌ها» نشده است! و بدتر اینکه هر آنچه در برجام درباره تعهد طرف مقابل نسبت به تحریم‌ها ذکر شده، تنها و تنها در 2 قالب «تعلیق» و «تخفیف» آمده است! یعنی در مقابل تعهدات شفاف و محکم ایران که توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دائما مورد راستی‌آزمایی قرار می‌گیرد؛ طرف مقابل «لغو تحریم‌ها» را نپذیرفته است. این موضوع بارها مورد اشاره رئیس‌جمهور و وزیر خارجه آمریکا قرار گرفته است و آنها در دفاع از برجام به حفظ چارچوب سازمان تحریم‌ها اشاره کرده‌اند! ایرادات مهم دیگر، مانند مکانیسم بازگشت‌پذیری تحریم‌ها که ریسک سرمایه‌گذاری در کشور را افزایش داده و در نتیجه مانع ورود سرمایه خارجی به کشور می‌شود نیز در متن برجام موجود است با این حال بزرگ‌ترین مشکل برجام، محقق نشدن هدف اصلی مذاکرات یعنی «لغو تحریم‌ها» است. به زبان بسیار ساده، برجام هدف مردم ایران از مذاکرات هسته‌ای را محقق نکرده است! در دیدار اخیر رهبر انقلاب با اعضای مجلس خبرگان نیز این موضوع به صورت ویژه مطرح شد و ایشان درباره عدم محقق شدن هدف مذاکرات یعنی «لغو تحریم‌ها» ابراز نگرانی و تاکید کردند تا «لغو تحریم‌ها» در برجام محقق نشود، معامله‌ای در کار نخواهد بود.
این بزرگ‌ترین حفره برجام است و با توجه به این ایراد بزرگ، می‌توان دلیل مخالفت دولت با بررسی و نظارت بر برجام را متوجه شد. واقعیت این است که دولت نتوانسته هدف و وعده خود درباره لغو تحریم‌ها را محقق کند و قاعدتا مذاکرات باید به بن بست می‌رسید، با این حال اما با توجه به اینکه آنها بارها نسبت به شکست مذاکرات و تبعات آن ابراز نگرانی کرده بودند، برجام منهای لغو تحریم‌ها پذیرفته شد! خب در چنین شرایطی آیا باید نظام و جامعه از هدف اصلی مذاکرات که همان «لغو تحریم‌ها» است چشمپوشی کنند تنها به این دلیل که منافع یک جریان سیاسی تامین شود؟! دولت چنین چیزی را می‌خواهد به همین دلیل لایجه برجام را به مجلس ارائه نمی‌دهد، چراکه ارائه لایجه برجام با توجه به ایرادات آن، قطعا یا با اصلاح  یا با ضمیمه شدن یک روایت صریح درباره حقوق مردم تصویب خواهد شد. یعنی اینکه مجلس برخلاف دولت، برجام را بدون تضمین شدن لغو تحریم‌ها تصویب نخواهد کرد و قطعا دولت را ملزم می‌کند لغو تحریم‌ها را در برجام بگنجاند که اساسا تیم مذاکره کننده دولت آقای روحانی به‌گونه‌ای عمل کرده که دیگر امکان اصلاح برجام وجود ندارد.
نکته دوم درباره ضمیمه‌ها یا روایت‌هایی است که مجلس شورای اسلامی ممکن است درباره مفاد مهم برجام وارد کند. در این حالت، برجام به همان حالت قبلی باقی می‌ماند اما آنچه مجلس، دولت را به آن موظف می‌کند؛ تضمین و تحقق تفسیر قانونی از حقوق هسته‌ای و خطوط قرمز مذاکرات است. یعنی اینکه براساس روایت خود مقامات دولتی، لغو تحریم‌ها باید به عینه مشاهده شود. در غیر این‌صورت عدم لغو به معنای نقض توافق و پایان تعهدات است! دولت این حالت را هم نخواهد پذیرفت! یعنی دولت تمایلی ندارد روایت خود از برجام و بویژه لغو تحریم‌ها به صورت مکتوب و در ضمیمه لایحه برجام تصویب شود! چراکه قاعدتا روایت‌ها هیچ الزام قانونی برای اجرا ندارند! اما وقتی این روایت‌ها تبدیل به قانون شوند باید اجرا شوند و در حالتی که روایت‌ها با واقعیت برجام در تضاد باشد، این یک تناقض خواهد بود بنابراین دولت به هیچ عنوان مایل به ارائه لایحه برجام به مجلس نیست، چراکه آنها به دنبال اجرای برجام با همین مختصات فعلی هستند؛ برجامی که در آن تحریم‌ها لغو نخواهد شد!
خطر دیکتاتوری!
پایتخت‌ها باید درباره برجام تصمیم بگیرند. این توافق ایران و 1+5  به معنای اجرای مراحل قانونی برجام در ایران و کشورهای 1+5 است تا ضمانت اجرایی برجام محقق شود! در آمریکا مسیر قانونی این ضمانت اجرایی مشخص شده است! کنگره درباره رد برجام تصمیم می‌گیرد و سرانجام آن مشخص می‌شود اما در ایران چه؟ شورایعالی امنیت ملی درباره برجام تصمیمی نگرفته است و قطعا تا «لغو تحریم‌ها» در برجام گنجانده نشود، اجرای برجام در شورا به تصویب نخواهد رسید. مجلس شورای اسلامی نیز به عنوان دیگر رکن تصمیم‌گیرنده درباره برجام، با اصرار و امتناع دولت، همچنان پشت در مذاکرات نگه داشته شده است! در واقع مسیر قانونی شدن برجام در ایران طی نشده و با این تفاسیر نخواهد شد، عامل آن نیز دولت است.این بن‌بستی است که دولت ایجاد کرده و خود در آن گرفتار شده است! این تصور هم که فشار افکار عمومی نهایتا منجر به عدول از قانون می‌شود، تصور باطلی است، چراکه جامعه‌ خواهان لغو تحریم‌هاست! و در اینجا دولت متهم است!  بنابراین دولت ناگزیر است فکری برای این بن‌بست بکند! در چنین حالتی اجرای برجام، یک اقدام غیرقانونی و یک بدعت خطرناک در کشور خواهد بود و قطعا نمایی از دیکتاتوری را به جامعه نشان خواهد داد!  اگر دولت بدون مصوبه شورایعالی امنیت ملی  یا مصوبه مجلس شورای اسلامی، اقدام به اجرای تعهدات خود در برجام کند؛ مصداق بارز همان ضرب‌المثل معروف «بر شاخه نشستن و بن بریدن» خواهد شد!
دولت البته راه‌های خوبی برای خارج کردن خود از بن‌بست ایجاد شده در اختیار دارد اما متاسفانه به هر دلیل که البته بر ما پوشیده نیست، آنها تمایلی به پیمودن دیگر مسیرها درباره بهبود وضعیت معیشت مردم ندارند. در جلسه اخیر رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری، رهبر انقلاب به موضوع اقتصاد مقاومتی اشاره و تصریح کردند از رئیس‌جمهور و دولت خواسته‌اند برای تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی یک برنامه جامع، عملیاتی و کاربردی تهیه شود. اما هنوز هیچ توضیحی درباره این مطالبه به افکار عمومی ارائه نشده است! چرا؟