علی الاحمد*: حادثه اخیر سقوط جرثقیل در مسجدالحرام به دلیل سهل‌انگاری و عدم رعایت استانداردهای لازم رخ داد. این جنایت نشان‌دهنده ناتوانی عربستان در اداره حرمین‌شریفین و مناسک حج است.در تمام اقدامات عربستان به دلیل عدم وجود سازوکار مناسب و همچنین فساد دولت، هرج و مرج و فساد فراوانی دیده می‌شود بویژه که پروژه‌های بزرگ همواره به افراد بانفوذ سپرده می‌شود و این افراد سعی می‌کنند تا جای ممکن از هزینه‌های خود بکاهند از این رو افرادی را به کار می‌گیرند که نه مهندس هستند و نه تجربه کاری در زمینه مهندسی دارند. با توجه به سابقه پژوهش‌های خود در زمینه حوادث مناسک حج و حرمین‌شریفین باید بگویم اگر تمام شهرهای مذهبی جهان را بررسی کنید متوجه می‌شوید که مکه خطرناک‌ترین شهر مقدس جهان است و طی ۳۰ سال گذشته بیش از ۷ هزار حاجی و زائر در حوادث مختلفی که می‌شد از وقوع آنها جلوگیری کرد، در این شهر جان باخته‌اند. در آخرین حوادث خونین در سال  ۲۰۰۶ شاهد جان باختن ۳۶۲ حاجی در پل جمرات و در سال  ۲۰۰۴ شاهد  کشته شدن ۲۵۱ نفر و مجروح شدن ۲۴۴ تن دیگر به دلیل ازدحام جمعیت در رمی‌جمرات بودیم. چندی پیش مقاله‌ای درباره حفظ امنیت در مراسم حج نوشتم و در آن به این نکته اشاره کردم که بزرگ‌ترین حادثه خونین در یک مراسم مذهبی در شهر مکه روی داده است به طوری که در یکی از تونل‌های مکه حدود ۳ هزار حاجی به دلیل ناتوانی مهندسان و عدم تعبیه سیستم تهویه در تونل همچنین بسته شدن انتهای تونل به دلیل عبور هیات وزیر کشور سعودی جان خود را بر اثر خفگی و فشار جمعیت از دست دادند. در تمام نقاط جهان به دلایل متعددی جرثقیل‌ها سقوط می‌کنند اما هیچ‌گاه تعداد قربانیان به اندازه حادثه سقوط جرثقیل در مکه نبوده است و این بیشتر آمار تلفات در حوادث مشابه است. این مساله نشان‌دهنده میزان جهل و ناآگاهی مسؤولان سعودی است، اگر یک مهندس ساده در محل حضور داشت متوجه می‌شد این جرثقیل باید تثبیت شود. اگر تصاویر حادثه را نگاه کنید متوجه می‌شوید که توفان عامل اصلی سقوط جرثقیل نبوده است بلکه تنها یک دلیل آن عدم وجود نگهدارنده و تجهیزاتی بود که جرثقیل را به زمین متصل کند.مسؤولان اهمال کرده و این جرثقیل را تثبیت نکردند. این یک جنایت است، در منطق قانونی نیز دو نوع سهل‌انگاری داریم که یکی از آنها سهل‌انگاری جنایتکارانه است، دولت عربستان از هیچ‌یک از حوادث گذشته درس نگرفته است. مشکل اصلی در عربستان سهل‌انگاری و سبک شمردن جان حجاج است، این حادثه نشان‌دهنده ناتوانی عربستان در اداره حرمین شریفین و مناسک حج است. ناتوانی عربستان بارها در نقاط مختلف به اثبات رسیده و این برای اولین بار نیست؛ حوادث مختلفی همچون سیل در جده در سال ۲۰۰۶ و تکرار این حادثه در سال ۲۰۰۹ که ۶۰۰ کشته برجای گذاشت، اتفاق افتاده است. عربستان به دلیل ناتوانی خود در پروژه‌های عمرانی می‌تواند با مهندسان کشورهای اسلامی مشاوره کرده یا آنان را به خدمت بگیرد، همچنین برای ساماندهی مراسم حج و حجاج از شرکت‌هایی که توانایی انجام این کار را دارند بهره بگیرد. مهم‌ترین و اولین گام در پیشگیری از اینگونه حوادث مسؤولیت‌پذیری مقامات سعودی است، آنان حتی مسؤولیت این حادثه را برعهده نگرفتند و اعلام کردند خداوند حجاج را کشته است و این قضا و قدر الهی بوده است. سهل‌انگاری صورت گرفته در این حادثه بسیار آشکار است و امیدوارم کشورهای اسلامی حتی با یک بیانیه‌ ساده از دولت عربستان بخواهند امنیت حجاج را تامین کند.
*مدیر عربستانی موسسه امور خلیج‌فارس و کارشناس خبرگزاری تسنیم