گروه سیاسی: ایران در عزای فاجعه منا است. براساس گزارشات اعلام شده، بیشترین آمار قربانیان فاجعه بی‌کفایتی آل‌سعود در پذیرایی از زائران بیت‌الله‌الحرام متعلق به کشورهای مصر، ایران و هندوستان است. به گزارش «وطن امروز»، در ایران تمام مقامات نظام جمهوری اسلامی نسبت به فاجعه منا واکنش داده و با اشاره به بی‌کفایتی مسؤولان و مدیران حج امسال، دولت سعودی را عامل این فاجعه دانستند. مراجع تقلید نیز با صدور پیام‌های جداگانه با تاکید بر بی‌کفایتی آل‌سعود در مدیریت حج ابراهیمی، خواستار تدبیر سازمان همکاری اسلامی درباره مدیریت این فریضه مهم اسلامی شدند. در کنار این محکومیت‌ها، اقداماتی در ابعاد دیپلماتیک نیز صورت گرفت. روز پنجشنبه و پس از آشکار شدن بی‌تدبیری آل‌سعود در انسداد مسیر زوار در منا، کاردار سعودی در ایران به وزارت امور خارجه احضار و مراتب اعتراض جمهوری اسلامی ایران نسبت به این بی‌کفایتی که جان بیش از 130 زائر ایرانی را گرفت و تعداد زیادی از آنها را مصدوم و مجروح کرد، به او اعلام شد. یک ستاد ویژه برای بررسی این موضوع نیز در دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی تشکیل شد. دولت نیز کمیته‌ای برای بررسی و رسیدگی به فاجعه منا تشکیل داد. دیروز نیز خبر رسید یک کمیته از وزارت امور خارجه برای بررسی ماجرا عازم عربستان‌سعودی خواهد شد. دیروز نمازگزاران جمعه در سراسر کشور پس از اقامه نماز، در اعتراض به بی‌کفایتی آل‌سعود راهپیمایی کردند. کاربران ایرانی در شبکه‌های مجازی نیز در کنار سایر مسلمانان، اعتراض گسترده‌ای نسبت به بی‌کفایتی آل‌سعود در مدیریت حج ابراهیمی به راه انداختند. کاربران ایرانی با راه‌اندازی هشتگ‌هایی با محتوای سوءمدیریت آل‌سعود در برگزاری مراسم حج و کشته شدن هزاران نفر از حجاج بیت‌الله الحرام، اعتراض خود را به این موضوع نشان دادند. پس از پیام بسیار مهم رهبر انقلاب و تاکید ایشان بر این موضوع که آل‌سعود عامل فاجعه منا هستند؛ قوای سه‌گانه و نیز سایر نهادها با صدور پیام‌هایی، برای رسیدگی به این ماجرا دست به کار شدند. شامگاه پنجشنبه، دولت بیانیه‌ای صادر کرد و خواستار پاسخگویی سعودی‌ها نسبت به این فاجعه شد. به گزارش «وطن امروز»، در پیام دولت آمده است: هیات وزیران، دولت عربستان‌سعودی را مسؤول امنیت و حفاظت از جان حجاج بیت‌الله الحرام می‌داند و تاکید می‌کند که عواقب هرگونه اهمال و بی‌توجهی به این امر متوجه دولت عربستان خواهد بود. دولت عربستان می‌باید با شناسایی عوامل بروز این حادثه حداکثر مساعی خود را در انتقال سریع جانباختگان و رسیدگی همه‌جانبه به مجروحان و استفاده از نیروهای امدادی ایران و دیگر کشورها به کار گیرد». حسن روحانی نیز که عازم نیویورک شده است، با صدور پیامی با خانواده قربانیان و حادثه‌دیدگان ابراز همدردی کرد. در پیام روحانی تصریح شده است: «وزارت امور خارجه و سفیر ایران در عربستان موظفند ضمن بررسی چگونگی رخ دادن این فاجعه تمام اقدامات لازم جهت احقاق حقوق درگذشتگان و حادثه‌دیدگان را به عمل آورده و از دولت عربستان نیز می‌خواهم ضمن برعهده گرفتن مسؤولیت این فاجعه، به وظایف قانونی و اسلامی خود در این زمینه عمل نماید». رؤسای قوای مقننه و قضائیه هم در پیام‌های خود به مناسبت فاجعه منا، لحن صریح‌تری نسبت به بی‌کفایتی آل‌سعود به کار بردند. در پیام آیت‌الله صادق آملی‌لاریجانی، رئیس قوه قضائیه در این‌باره آمده است: «اینجانب این فاجعه بزرگ را به محضر حضرت بقیه00الله الاعظم(عج)، مقام معظم رهبری مدظله العالی و خانواده‌های این عزیزان تسلیت عرض نموده و ضمن همدردی از مسؤولان مربوط می‌خواهم با ادامه پیگیری‌ها و اقدامات خود در شناسایی و انتقال پیکرها و همچنین رسیدگی به امور مجروحان اقدام شایسته را معمول دارند. دولت سعودی باید مسؤولیت مدیریت غلط خود را که موجب بروز این فاجعه شد بپذیرد و پاسخگوی آن باشد. بار دیگر ضمن تسلیت این فاجعه مصیبت‌بار، از درگاه احدیت برای درگذشتگان آرزوی لطف و مرحمت داشته و شفای عاجل مجروحان و مصدومان را نیز مسالت دارم». علی لاریجانی، رئیس قوه مقننه نیز در پیامی به مناسبت وقوع فاجعه منا، دولت سعودی را مسؤول این فاجعه دانست. در پیام علی لاریجانی آمده است: «در این شرایط ضرورت دارد امت اسلامی با تدبیر به بررسی علل ناتوانی متولیان برگزاری این مراسم در انجام وظایف خود و قصور صورت گرفته بپردازد تا شاهد وقوع مجدد اینگونه حوادث دردناک نباشیم. لازم است چگونگی مدیریت این مراسم عظیم الهی از سوی تمام کشورهای مسلمان، سازمان همکاری اسلامی و بین‌المجالس اسلامی مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته و تمهیدات لازم برای برگزاری مراسم مطلوب حج اندیشیده شود. آنچه همه ملت‌های مسلمان انتظار دارند آن است که دولت سعودی به وظایف خود با تدبیر و تعهد عمل کرده، ضمن برخورد با مجرمین و خاطیان توضیحات قانع‌کننده‌ای در مورد آنچه بر میهمانان ضیافت الهی رفته است به امت اسلامی و جهانیان ارائه دهد».
هیأت ایرانی در راه عربستان
وزارت امور خارجه روز پنجشنبه کاردار سفارت سعودی در ایران را احضار کرد. سعودی‌ها که طی چند سال اخیر رفتارهای زننده‌ای در قبال ایران انجام داده‌اند، مدت‌هاست از معرفی سفیر در ایران خودداری کرده‌اند. در نبود سفیر، وزارت امور خارجه، کاردار سعودی‌ها را احضار کرد. در همین راستا معاون مدیر کل خلیج‌فارس وزارت امور خارجه ایران، کاردار عربستان در تهران را احضار و نسبت به رفتار غیرمسؤولانه دولت سعودی اعتراض کرد. حسین امیرعبداللهیان در این‌باره گفت: «در این احضار از کاردار عربستان خواسته شد دولت عربستان در اسرع وقت همکاری‌های لازم را برای انتقال کشته‌شدگان به کشور و انتقال و درمان مجروحین در مراکز درمانی صورت دهد». روز گذشته نیز اعلام شد هیاتی متشکل از مدیران ارشد وزارت امور خارجه و هلال‌احمر به سرپرستی حسن قشقاوی، معاون کنسولی این وزارتخانه بزودی عازم عربستان می‌شود. حسن قشقاوی از اعزام یک تیم ویژه متشکل از مدیران منطقه‌ای، کنسولی، هلال‌احمر و رسانه‌ای به عربستان پس از دریافت ویزا خبر داد. به گزارش تسنیم، وی با حضور در استودیوی خبر 14 با اعلام این خبر، گفت: حسب نظر وزیر امور خارجه و کمیته ویژه شورایعالی امنیت ملی که جلسه‌ای درباره فاجعه منا داشت این سفر صورت می‌گیرد.
نظر شمخانی درباره دلایل امنیتی فاجعه منا
در کنار اقدامات صورت گرفته، علی شمخانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی معتقد است تغییر اولویت‌های امنیتی، عامل اصلی بی‌کفایتی صورت گرفته در فاجعه منا بوده است. دبیر شورای امنیت ملی تغییر اولویت امنیتی عربستان و به‌کارگیری نیروهای امنیتی برای تجاوز به یمن و سرکوب مردم بحرین را عاملی تعیین‌کننده در بروز فاجعه منا دانست. نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورایعالی امنیت ملی در پایان جلسه کمیته ویژه رسیدگی به فاجعه منا گفت: ضعف مدیریت دولت عربستان‌سعودی و بی‌کفایتی عوامل اجرایی و انتظامی مسؤول برگزاری مراسم حج تمتع به طور قطع یکی از عوامل اصلی شکل‌گیری فاجعه غمبار منا بوده است. علی شمخانی با اشاره به پیام مقام معظم رهبری و دستور ریاست جمهوری درباره بهره‌گیری از مجموعه ظرفیت‌های کشور برای مدیریت ابعاد و تبعات این حادثه اظهار داشت: از اولین ساعات وقوع این حادثه ستاد ویژه‌ای در دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی با حضور مسؤولان دستگاه‌های ذی‌ر‌بط تشکیل شد. وی با ابراز تاسف نسبت به عدم توجه و تمرکز کافی دولت عربستان‌سعودی نسبت به برگزاری امنیت عظیم‌ترین کنگره جهان اسلام در ایام حج تمتع اظهار داشت: تغییر اولویت امنیتی عربستان‌سعودی و به‌کارگیری نیروهای امنیتی و انتظامی خبره برای تجاوز به کشور یمن و سرکوب مردم مسلمان بحرین همچنین کاهش کمی و کیفی عوامل انتظامی در حج تمتع نقش تعیین‌کننده‌ای در بروز این فاجعه داشته است. شمخانی همچنین بر حساسیت و پیگیری مجدانه این موضوع از سوی جمهوری اسلامی ایران تا دستیابی به نتیجه قطعی و همچنین بهره‌گیری از مجموعه ظرفیت‌های قانونی و حقوقی برای تبیین و تعیین عوامل شکل‌گیری و مسببان این فاجعه عظیم تاکید کرد.