گروه اقتصادی: اجرای وعده تکنرخی شدن ارز با التهاب در بازار آزاد به سال آینده موکول شد تا موضوع ارز تکنرخی همچنان در هالهای از ابهام باقی بماند. افزایش نرخ ارز مبادلهای و دولتی برخیها را امیدوار کرده بود با کاهش فاصله قیمت دلار دولتی و آزاد، دولت به سوی تکنرخی شدن ارز پیش میرود اما بازار آزاد در این زمینه واکنش منفی نشان داد و قیمت ارز ناگهان افزایش یافت. بدینترتیب عملا تکنرخی شدن ارز به زمان دیگری موکول شد. بررسی تازهترین اظهارات ارزی دولتمردان از احتمال تعویق اجرای ارز تکنرخی از نیمه دوم امسال به سال ۱۳۹۵ حکایت دارد. در حالی که مسؤولان بانک مرکزی بارها بر تکنرخی شدن ارز تا پایان سال جاری (نیمه دوم سال ۹۴) تاکید کردهاند، این بار محمدرضا نعمتزاده، عضو شورای پول و اعتبار و وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد تکنرخی شدن ارز امسال اعمال نمیشود و با این اظهارنظر بازار ارز و آینده آن دوباره به ابهام فرو رفت. یکی از دستور کارهای مهم بانک مرکزی از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم، تکنرخی کردن ارز است که با گذشت بیش از 2 سال از عمر دولت هنوز بانک مرکزی موفق به اجرای این برنامه نشده است در حالی که وعده تکنرخی کردن ارز بارها و از سوی مسؤولان بانک مرکزی مطرح شده و هر بار هم به زمان دیگری موکول شده است اما این بار قرار بود تا پایان امسال نهایی شود. بر این اساس بازار آخرین ماههای انتظار را سپری میکرد اما ناگهان وزیر صنعت گفت بعید است یکسانسازی نرخ ارز در سال جاری اجرایی شود. نعمتزاده در روزهای اخیر گفته است: به افرادی که معاملات خود را بهزعم اینکه نرخ ارز در ماههای آینده تغییر میکند به آینده موکول کردهاند، پیشنهاد میشود به فعالیت خود ادامه دهند، زیرا نرخ واقعی ارز تقریبا در همین حدود است.
وعدههای سیف درباره ارز تکنرخی
این اظهارات در حالی مطرح میشود که پیش از این بانک مرکزی وعده اجرای یکسانسازی ارز را تا پایان سال ۹۳ اعلام کرده بود که در نهایت به نیمه دوم سال جاری کشیده شد. در واقع تیم اقتصادی دولت و در راس آنها رئیسکل بانک مرکزی پیش از این وعده داده بودند نرخ ارز در سال ۹۳ یکسانسازی خواهد شد اما با به نتیجه نرسیدن مذاکرات هستهای، آنها زمان تحقق وعده خود را تغییر دادند. در نهایت ولیالله سیف، رئیس کل بانک مرکزی در تابستان گذشته از تکنرخی شدن ارز در آینده نزدیک خبر داد و شرط این اقدام را «برقراری ارتباطات بانکی بینالمللی کافی و امکان مانور بانک مرکزی نسبت به جابهجایی منابع ارزی» عنوان کرد. اکبر کمیجانی، قائممقام سیف نیز چند هفته پیش در پاسخ به سوال مهر درباره آخرین برنامه بانک مرکزی برای یکسانسازی نرخ ارز (ارز تکنرخی) گفته بود: بانک مرکزی با استفاده از تجربه موفق ارز تکنرخی در سال ۸۱ در فرآیند یکسانسازی نرخ ارز، مسیری که طی میکند همان مسیر آزموده شده گذشته است. وی افزوده بود: در حال حاضر با یک نرخ ارز مبادلهای مواجه هستیم ولی از مدتها پیش این نرخ ارز مبادلهای با مدیریت و هدایت بانک مرکزی در جریان است و با تعدیلهای روزانه یا هفتگی، آرام آرام تغییر میکند و امیدواریم با این اقدامات در جریان، بسترسازی برای یکسانسازی نرخ ارز فراهم شود.
روایت وزیر اقتصاد از نرخ مناسب ارز
قائممقام بانک مرکزی گفته بود: قرار نیست شوک و جهشی در نرخ ارز ایجاد شود و تجربه یکسانسازی سال ۸۱ به ما آموخته برای اینکه هزینههای ناشی از گذر به نرخ ارز واحد و ارز بازار و ارزی را که با مکانیزم بازار عمل میکند پرداخت کنیم، باید راهها و بسترهای آن فراهم شود که اقداماتی در این زمینه در جریان است. با این وجود، بازار ارز در حال حاضر گرفتار ارز چندنرخی است؛ از نرخ ارز مبادلهای گرفته تا نرخ صرافیها و بازار آزاد. روز چهارشنبه هفته جاری که آخرین نرخ ارز دولتی توسط بانک مرکزی اعلام شد این نرخ حدود ۲۹۹۵ تومان قیمتگذاری شد و نرخ بازار آزاد هم به ۳۴۱۰ تومان رسید. بر این اساس اگرچه نرخ ارز دولتی و آزاد به مرور در حال نزدیک شدن به یکدیگر است اما باز هم فاصله زیادی با هم دارند. اما علی طیبنیا هم روایتی دیگر از نرخ مناسب ارز دارد و معتقد است فاصله بین نرخ ارز مبادلهای و آزاد محدود است و نرخ ارز در بازار در وضعیت نزدیک به تکنرخی قرار دارد و تفاوت موجود بیشتر به خاطر کیفیت ارز مبادلهای و آزاد است.
یکسانسازی نرخ ارز؛ شاید وقتی دیگر
البته وی با نعمتزاده همعقیده است و در همان جلسه چند شب پیش شورای گفتوگو اعلام کرد در حال حاضر به دلیل شرایط تحریم و انتظار بازار برای رفع آن در شرایط خاصی قرار داریم اما در آینده نزدیک و پس از رفع تحریمها، دولت قطعا سیاست ارز تکنرخی را اجرا خواهد کرد. با این سخنان مشخص شد دولت از وعدههایی که داده، عقبنشینی کرده و احتمال اینکه ارز را در سال جاری تکنرخی نکند و آن را به زمان دیگری موکول کند، بسیار زیاد است. این در حالی است که دولتمردان اواخر سال ۹۲ اعلام کرده بودند ارز تکنرخی را در نیمه دوم سال ۹۳ اجرایی خواهند کرد و اجرای این برنامه به تدریج خواهد بود. در عین حال، اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیسجمهوری در آخرین روزهای سال ۹۲ در همایشی به صراحت اعلام کرد قطعاً در سال آینده (سال ۹۳) نظام تکنرخی شدن ارز در کشور اجرا خواهد شد. براساس قانون برنامه پنجم توسعه نظام ارزی کشور باید شناور مدیریت شده باشد و نرخ ارز با توجه به حفظ دامنه رقابتپذیری در تجارت خارجی و با ملاحظه تورم داخلی و جهانی همچنین شرایط اقتصاد کلان از جمله تعیین حد مطلوبی از ذخایر خارجی تعیین شود.