گروه بینالملل: واکنش جهان اسلام در قبال فاجعه منا، نشانگر توافق جمعی درباره برنامهریزی جدید برای نحوه مدیریت مناسک حج، از جمله واگذاری آن به سازمان همکاری اسلامی است. سوءمدیریت عربستان در برگزاری مناسک حج و سهلانگاری این کشور موجب ازدحام جمعیت نزدیک مکه مکرمه و وقوع فاجعه در منا شد. سازمان همکاری اسلامی درباره احتمال تکرار وقوع فاجعه در منا هشدار داده و از مسؤولان سعودی خواسته است به مسؤولیتهای خود عمل کنند. واقعه منا بسیار دردناک بود و تصاویر دردناک آن واکنشهای منطقهای و بینالمللی را به دنبال داشت. در همین زمینه حضرت آیتاللهالعظمی سیستانی، مرجع عالیقدر شیعیان عراق در پی فاجعه منا پیام تسلیتی صادر کرد و در این پیام با ابراز همدردی با خانوادههای داغدار ابراز امیدواری کردند تا در آینده با اجرای اقدامات مناسب از تکرار اینگونه حوادث تلخ و غمانگیز جلوگیری شود. عمار حکیم، رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق نیز در واکنش به فاجعه منا و جانباختن صدها تن از حجاج خانه خدا، از عربستان خواست تا تحقیقات فوری را در اینباره آغاز کرده و عاملان آن را مجازات کند. محمدعلی شاهین، نایبرئیس حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه با بیان این موضوع از کشورهای اسلامی خواست برای ارائه راهکاری در اینباره تشکیل جلسه دهند. همچنین شیخ محمد قورماز، رئیس امور دینی ترکیه، از جهان اسلام و سازمان همکاری اسلامی خواست نشستی را با هدف بررسی چگونگی تضمین سلامت حجاج تشکیل دهند. فاجعهای که در منا روی داد، همچنین با واکنش سیدمحسن الغریفی، روحانی بحرینی مواجه شد. ناصر قندیل، سردبیر روزنامه لبنانی البنا هم گفت: برای بار سوم و چهارم است که شاهد وقایعی از این نوع در جریان برگزاری و مدیریت مناسک حج هستیم و این مساله نشان میدهد طرف برگزارکننده مناسک حج، صلاحیت پذیرفتن مسؤولیتی به این خطیری را ندارد. این فاجعه ناقوس خطر را درباره تکرار حوادث مشابه درآینده به صدا در آورده است چرا که اتفاق جدیدی نیست بلکه در گذشته نیز شاهد چنین فجایع دردناکی در جریان برگزاری مناسک حج بودهایم و این موضوع نشان میدهد که خاندان حاکم سعودی به علت سوءمدیریت و ناتوانی در برگزاری مناسک حج، صلاحیت برگزاری این مراسم را ندارد. رسانههای غربی، از جمله آسوشیتدپرس، روزنامه دیلیمیل انگلیس و روزنامه والاستریتژورنال نیز به گفتوگو با منابع خبری مختلف درباره عوامل بروز این حادثه و دلایل شمار بالای تلفات پرداختهاند. همچنین به نظر میرسد اولویت دولت سعودی تغییر کرده و به جای تمرکز نیروها بر برقراری امنیت مراسم حج، بر سرکوب مردم در بحرین و کشتار در یمن متمرکز شدهاند. همچنین در مراسم امسال بیش از اینکه توجه به برقراری نظم و امنیت باشد بر مدیریت سیاسی و عدم اعتراض مردم از جمله حاجیان مصر و بحرین نسبت به حکومتهایشان و عدم شعار علیه آمریکا و رژیم صهیونیستی متمرکز شده بود.