گروه اجتماعی: جمعی از اساتید دانشگاههای علوم پزشکی، پزشکان و پیراپزشکان کشور با ارسال نامهای خطاب به دبیرکل سازمان ملل متحد، رسیدگی فوری به فاجعه منا را خواستار شدند و ۴۲ کوتاهی سعودیها در فاجعه منا را تشریح کردند.
1- عدم وجود برنامه مشخص مدیریت خطر تجمعات فوق انبوه (Mega Mass Gatherings) برای پیشبینی، پیشگیری، کاهش اثرات، آمادگی در برابر این حادثه، پاسخ (Response) مناسب و بموقع و بازیابی (Recovery) شرایط پس از وقوع حادثه
2- عدم اجرای اقدامات لازم جهت پیشگیری (Prevention) و کاهش اثرات (Mitigation) این نوع حوادث؛ مواردی مانند نصب سایبان و سامانههای تهویهای برای جلوگیری از گرمازدگی
3- عدم مدیریت صحیح ازدحام و ناتوانی در برقراری جابهجایی و حرکت صحیح جمعیت و عدم وجود مأموران راهنما در داخل جمعیت
4- عدم اتخاذ تدابیر بموقع و طراحی و اجرای فوری برنامههای عملیاتی براساس صحنه حادثه (Incident Action Plans) جهت حل معضل پدید آمده
5- فقدان منابع کافی مورد نیاز متناسب با حجم انبوه جمعیت؛ بویژه آب آشامیدنی
6- عدم پیشبینی مکانهای استراحت برای حجاج سالخورده، معلول و بیمار در میان راه
7- عدم پیشبینی محل خاص عبور خودروها و تیمهای امدادی
8- عدم پیشبینی تیمهای امداد پزشکی بلایا (DMATs)
9- فقدان مکانهای استقرار پستهای امدادی سرپایی در طول مسیر
10- عدم تأمین کافی آمبولانس و اتوبوسآمبولانس جهت انتقال فوری مصدومان
11- عدم پیشبینی سامانه اورژانس هوایی و نبود بالگرد امدادی و ملزومات آن نظیر پد فرود
12- عدم پیشبینی پست امدادی پیشرفته
(Advanced Medical Post) و بیمارستان صحرایی
(Field Hospital) کارآمد و پاسخگو
13- نبود تعداد کافی نیروی انتظامی برای انجام تدابیر فوری و ضروری
14- عدم ارائه آموزشهای خاص به نیروهای انتظامات و پلیس مستقر در منطقه حادثه
15- عدم رفع انسداد بموقع مسیر پس از اطلاع از وسعت مشکلات پدید آمده
16- عدم پیشبینی راههای خروج اضطراری در طول مسیر
17- عدم پیشبینی و وجود نردهها و دیوارههای متحرک در کنارههای مسیر (بهجای دیوارههای ثابت فعلی)
18- عدم وجود برنامه تخلیه اضطراری
(Emergency Evacuation Plan)
19- وجود نداشتن امکانات اطلاعرسانی شرایط به حجاج در طول مسیر (مانند صفحات بزرگ تلویزیونی و سامانههای صوتی و هشدار دهنده)
20- برخورد خشن، امنیتی و پلیسی با حادثه بهجای برخورد مدیریتی و امدادمحور
21- عدم وجود عملیاتی سامانه هشدارسریع (Early Warning System) و نبود واکنش بموقع
22- فقدان یا بیکفایتی امکانات پایش
(Monitoring) مسیر مانند دوربینها و نبود سامانه مراقبتی (Surveillance System) برای جلوگیری از ایجاد یا گسترش ابعاد این نوع حوادث
23- وجود نداشتن سامانه فرماندهی حادثه
(Incident Command System) و به تبع آن عدم استقرار پست فرماندهی
(Incident Command Post)در محل برای مدیریت کارآمد، هماهنگ، صحیح و علمی
24- عدم پیشبینی تدابیر بهداشتی حداقلی برای جلوگیری از وقوع حوادث ثانویه بهداشتی نظیر اپیدمیهایی چون کروناویروس با توجه به استعداد این شرایط و حضور حجاج از 5 قاره جهان
25- عدم وجود برنامه مشخص برای مدیریت اطلاعرسانی حادثه و نبود سامانه مشترک اطلاعرسانی (Joint Information Center) و بیخبری بستگان بسیاری از حجاج اعم از افراد سالم و حادثهدیدگان تا مدتها پس از وقوع حادثه
26- عدم وجود سامانه مدیریتی یکپارچه حج و عدم استفاده از ظرفیت سایر کشورهای اسلامی در مدیریت حادثه از جمله ممانعت از ورود اطبا و امدادگران هیأت مستقل پزشکی حج ایران وابسته به جمعیت هلالاحمر
27- فقدان مراکز بینالمللی و ملی هماهنگی فوریتها (International and National Emergency Coordination) در سطوح عالی و عدم وجود یا عملکرد مرکز هدایت عملیات فوریتها در سطوح عملیاتی
(Coordination Center)
28- عدم وجود تریاژ مناسب در صحنه حادثه برای اولویتبندی انتقال مصدومان حادثه
29- عدم استقرار سامانه اورژانس پیشبیمارستانی (Emergency Medical Services) کارآمد در صحنه که منجر به انتقال با تأخیر زیاد مصدومان حادثه و عدم رعایتهای استانداردهای درمانی حداقلی در حملونقل (Transfer) و نیز انتقال (Transport) مصدومان شد
30- وجود گزارشهای متعدد از بیتفاوتی برخی تیمهای امدادی حاضر در صحنه حادثه و عدم انجام اقدامات لازم برای عملیات احیای قلبی - ریوی (CPR) و نجات فوری جان مصدومان
31- فقدان برنامه صحیح و کارآمد برای مدیریت اجساد (Dead Body Management)
32- وجود گزارشهایی از انتقال همزمان مصدومان و اجساد به کامیونهای سردخانهدار که منجر به مرگ بسیاری از مصدومان شد
33- نبود مدیریت رسانهها و اظهارنظرهای متعدد و عجولانه مقامات سطح بالای سعودی که با فرافکنی به جای التیام آلام منجر به شایعهپراکنی، تشویش اذهان و افزایش نگرانیها شد
34- عدم اعلام بهنگام و صحیح آمار کشتهها و مصدومان و مفقودان و تفاوت جدی آمار رسمی با مشاهدات سایر منابع موثق خبری و در نتیجه رشد شایعات و اعلام آمارهای متعدد توسط منابع غیررسمی
35- عدم وجود برنامه مشخص برای توزیع مصدومان انبوه حادثه (Patients Distribution Plan) و توزیع بیبرنامه مصدومان در شهرهای مختلف که منجر به افزایش پیچیدگی حادثه بویژه در ابعاد روانشناختی شد
36- عدم وجود برنامه مشخص برای شناسایی و ردیابی (Tracking) افراد اعم از حجاج سالم، مصدوم و فوت شده با وجود تجربه صدها ساله در مدیریت این مراسم عظیم و در نتیجه بیخبری از سرنوشت تعداد قابل توجهی از حجاج با گذشت چندین روز از حادثه
37- آماده نبودن بیمارستانهای سعودی در مدیریت صحیح این حجم از مصدومان و عدم مشاهده اجرای برنامه آمادگی بیمارستانی
(Hospital Disaster Preparedness Plan)
38- عدم وجود برنامه فراظرفیت عظیم (Surge Capacity) در نظام سلامت برای پاسخ همهجانبه به این بحران
39- بیتوجهی به استفاده از ظرفیتهای تخصصی حجاج کشورهای مختلف (نظیر حجاج پزشک، پرستار و امدادگر) جهت مدیریت مردممحور در حوادثی از این دست
(Community Based Disaster Management)
40- بیتوجهی تمامعیار به حرمت و کرامت انسانی در ابعاد مختلف مدیریت حادثه
41- کارشکنی در سرکشی تیمهای پزشکی ایران به بیمارستانها جهت ردیابی بیماران
42- بیتوجهی به ابعاد روانشناختی حادثه و عدم وجود برنامه برای بازتوانی روانی حادثهدیدگان.
(Psychological Rehabilitation)