مهدی جابری: «مکه همینجاست حاجی کجا می‌روی؟ آیا تو می‌دانی که در همسایگی‌ات چه قدر انسان گرسنه وجود دارد؟ آیا می‌دانی چند نفر مشغول فروش کلیه و اعضای بدن هستند؟ چرا پولت را به اینها نمی‌دهی؟! چراغی که به منزل رواست به مسجد حرام است!»
این روزها برخی افراد و رسانه‌ها هر نیش و کنایه و متلکی که از دست و زبانشان برآید را نثار حجاج می‌کنند؛ حجاجی که با اشک و لبخند رفتند و با زخم و آه بازگشتند؛ حجاجی که در عید مسلمانان به قربانگاه رفتند تا نفس‌های خود را به سرزمین وحی بسپارند و ما امروز وظیفه داریم که رنج سفر را از دوش آنها برداریم. اما به نظر می‌رسد حرف‌های به ظاهر زیبایی که برخی افراد و رسانه‌ها درباره «احترام به عقیده» مطرح می‌کنند چیزی بیش از یک شعار توخالی نیست؛ چراکه برداشت آنها از روشنفکری فقط حمله به عقاید دینی است! یعنی فقط حمله به دین و عقاید دینی است که به روشنفکری این افراد معنا و وجود می‌بخشد.
آری! اینها می‌گویند «چرا حجاج به فکر گرسنه‌ها نیستند و پول خود را به مکه می‌برند؟» آنها از حجاج می‌پرسند که «مکه همین‌جاست حاجی کجا می‌روی؟» حال اما ابهام و سوالی که در ذهن ما ایجاد می‌شود این است که چرا فقط وقتی پای حج به میان می‌آید، صحبت از گرسنه‌ها و فقرا می‌شود؟ چرا وقتی همین افراد پول‌ها و ثروت خود را به آنتالیا، پاتایا و سواحل کشورهای مختلف می‌برند، گرسنه‌ها جایی در اخبار و تحلیل‌ها و اظهارنظرها ندارند؟  همین افراد که امروز به حجاج خرده می‌گیرند که چرا راهی کعبه شده‌اند، در طول سال میلیون‌ها تومان هزینه‌های زائد و درجه‌چندم دارند که می‌توانند با حذف آن هزینه‌ها به محرومان کمک کنند. ما در این نوشتار قصد نداریم که به سفرهای تفریحی مردم خرده بگیریم بلکه روی سخن‌مان با افرادی است که مبالغ هنگفتی برای هر نوع تفریح و گردشگری خود هزینه می‌کنند اما به راحتی به خودشان اجازه می‌دهند که درباره یک سفر اعتقادی اینگونه قضاوت کنند و از حجاج بخواهند که پول خود را به فقرا و گرسنگان بدهند! این افراد وقتی درباره سفر حجاج اینچنین قضاوت می‌کنند قطعا باید منتظر قضاوتی مشابه درباره خودشان باشند.
حال اگر همین حجاج از این افراد بخواهند که پول‌های خود را به جای هزینه کردن در پاتایا و آنتالیا به فقرا و محرومان بدهند، قطعا به خشکه‌مقدسی متهم خواهند شد.
قضاوت‌های نادرست و نابجا درباره سفر حج، ما را به این نتیجه تلخ می‌رساند که راه دور و درازی تا رسیدن به روشنفکری واقعی و احترام به عقاید و تفکرات دینی در پیش داریم. این در حالی است که مدعیان روشنفکری اظهار می‌دارند می‌خواهند به سبک و سیاق جوامع اروپایی نزدیک شوند اما غافل از این هستند که در کشورهای اروپایی نیز توهین به عقاید دین مسیحیت به هیچ‌وجه پذیرفتنی نیست و در آن کشورها برای تفکرات و اندیشه‌های دینی احترام قائل هستند. البته سیاست‌های خصمانه آل‌سعود در قبال ایران و حجاج ایرانی و نیز چگونگی مواجهه دولت و مردم ایران با این سیاست‌ها موضوع جداگانه‌ای است که باید به طور کارشناسی درباره آن بحث شود اما اگر می‌خواهیم به آل‌سعود ضربه اقتصادی بزنیم، راه‌حلش این نیست که زائران خانه خدا را با نیش و کنایه و توهین آزار دهیم. ما باید بیاموزیم که تناقض و تضاد را از رفتارها و گفتارهای خود حذف کنیم و از دیگران آن چیزی را انتظار داشته باشیم که از خودمان انتظار داریم. ما باید به این سطح از فرهنگ و درک و شعور برسیم که وقتی قصد قضاوت درباره دیگران را داریم، ابتدا نیم‌نگاهی به رفتارها و تفکرات خودمان داشته باشیم.