سینما فرصتی برای ابراز حضور اندیشه، بروز احساس و گشایش پویایی است. رازی در سودای چرایی بودن و چگونگی شدن و بخش فیلمخانه، محفلی برای معرفی و پیشنهاد آثاری به گستره جهان دیدنی‌ها و دنیای نامحدود دانستنی‌هاست که در صفحه سینمای جهان ضمیمه نقد و یادداشت این روز خواهد شد. با این پیش‌درآمد به موازات نگاهی که به فیلم مستند «شهروند شماره چهار» شده است، پیشنهاد تماشای آثاری مرتبط ارائه می‌شود.
 رویه استاندارد عملیات نظامی
 Standard Operating Procedure
فیلم «رویه استاندارد عملیات نظامی»، مستندی پیرامون جنایات آمریکا در زندان ابوغریب است. ساخته قابل تامل دیگری از فیلمساز کهنه‌کار، ارول موریس که به جسارت در پرداخت موضوعات پنهان سیاست‌های قدرت‌طلبانه آمریکا شهره است و با آثاری ماندنی چون «خط آبی باریک» و «مه جنگ» به انتشار داده‌هایی تصویری از جنایات بسیار غربی‌ها در گستره جهان پرداخته است. فیلم «رویه استاندارد عملیات نظامی» تصاویری ناب و پرداختی هنرمندانه به واقعه‌ای تلخ و شرم‌آور در ابعاد انسانی داشته و فیلمساز با دایره نگاهی وسیع و با کسب اطلاعات بسیار سعی در ارائه فضایی پرتنش برای مخاطب دارد. حکایتی غریب که در سال 2004 میلادی و پس از اشغال عراق توسط ایالات متحده آمریکا با انتشار تصاویری از زندان ابوغریب در برنامه 60 دقیقه شبکه تلویزیونی سی‌بی‌‌اس آمریکا و مقاله‌ای در مجله آمریکایی نیویورکر به قلم سیمور هرش درباره شکنجه و آزار زندانیان عراقی توسط نظامیان آمریکایی در زندان ابوغریب، مورد توجه بین‌المللی قرار گرفت و از آن پس انتقادات بسیاری از وزارت دفاع آمریکا به‌خصوص وزیر دفاع وقت، دونالد رامسفلد صورت گرفت. موریس در مستند هوشیارانه «رویه استاندارد عملیات نظامی» در پی اثبات جنایات سربازان آمریکایی در این زندان بوده و تصاویری دلهره‌آور را از دریچه دوربینی هدفمند دنبال می‌کند. این فیلم در سال 2008 به واسطه عکس‌هایی که نظامیان آمریکایی از زندانیان عراقی در ابوغریب گرفته‌اند، حاصل شد و تماشای آن بخشی مهم از تاریخ کشتار انسانی را هویدا می‌کند.
عمل کشتن  The Act of Killing
مستندی تاریخی به کارگردانی جاشوآ اپن ‌هیمر که در سال 2012 تولید شد و بازتاب‌های گسترده‌ای در سطح سینمای جهان یافت. اثری دلخراش و کوبنده با کارگردانی قابل توجهی که تعریفی دوباره به مفهوم سینمای مستند بخشید. انور کونگو و همدستانش، کسانی بودند که در دهه 60 میلادی، بعد از برکناری دولت توسط ارتش اندونزی، مخالفان ارتش را قتل‌عام می‌کردند. حالا بعد از سال‌ها، انور و همدستانش، هنوز مشغول زندگی هستند  اگرچه دیگر پیر شده‌اند و از تب و تاب قدرت‌طلبی گذشته افتاده‌اند، اما شرم کشتار بیرحمانه تاریخی بر وجودشان سنگینی می‌کند. اثری روانکاوانه که دوربینی جست‌وجوگر راهی به درونگاه وجود آدمی یافته و حکایتی غریب از انسانیت را بر پرده تماشا عیان می‌کند. انور کنگو در تمام این سال‌ها، با کابوس سیاهی دست به گریبان بوده و فیلمساز سعی می‌کند با شیوه‌ای فیلم در فیلم از تخیل و واقعیت، کابوس‌های انور کنگو را بازسازی کند و سوالاتی بسیار را از گذشته تا امروزِ زیستن بشر بر ذهن مخاطب بنشاند. این فیلم به مستندسازی قتل‌عام بیش از یک‌میلیون نفر در اندونزی پرداخته و با زبانی روایی و جهانی فلسفی و در عین حال ساده به موشکافی قتل‌عام‌های نیم‌قرن پیش دست می‌زند، جایی که فیلمساز، انور و دوستان و همدستانش را دعوت می‌کند تا کشتارها و بازجویی‌های گذشته را جلوی دوربین مشاهده‌گر امروزین بازآفرینی کنند. حال پرسشی شکل می‌گیرد که بازسازی رخدادهای دیروز در فیلتر نگاه امروز به چه شکلی درخواهد آمد و آیا باز هم می‌توان شوق کشتنی دوباره را از سر گذراند؟ فیلم «عمل کشتن» بر این اساس یکی از قابل تامل‌ترین آثار ساخته شده در سینمای مستند بوده و یکی از دلهره‌برانگیز‌ترین فیلم‌های ساخته شده است.
 میدان The Square
مستند «میدان» در پی تصاویری شورانگیز و در عین حال سیاه از خلق حماسه بهار عربی توسط مردم مصر برای سرنگونی مبارک، دست‌نشانده آمریکایی‌ها بوده و این تصاویر ماندگار از انقلاب مصر با کارگردانی خلاقانه ژیان نوجیم که یکی از کارگردانان خلاق آمریکایی- مصری بوده و سابقه خلق آثار موفقی چون Independent Lens و Storm from the South را در کارنامه دارد، رنگ و بویی هنرمندانه به خود یافته است؛ تصویری توامان از قاب‌هایی هوشیارانه که آینه‌ای از قیام مردمی علیه ظلم است و فیلمساز با حضوری زنده در قیام‌های مردمی و تلفیق ابعادی دراماتیک به اثر، نگاهی فراتر از ثبت یکسری تصاویر را حاصل ساخته است. روایتی هدفمند که با انتخاب 6 مبارز، شامل یک جوان بیکار و جوانی فقیر، یک خواننده، یک اسلامگرا، یک دختر محصل، یک بازیگر سینما و تلویزیون (خالد عبدالله که قبلا در فیلم بادبادک باز مارک فورستر نقش اصلی را داشت) بوده و با تمرکز در روایتی واحد به نظم هندسی منسجمی در کلیت اثری سیاسی رسیده است البته شورش‌های سال 2013 به نحوی بوده که فیلم دیگری در همین سال و به همین نام براساس موج اعتراضات و ناآرامی‌های مردمی در میدان استقلال کی‌‌یف اوکراین توسط سرگئی لوزنیتسا هم ساخته شده بود که عمق درگیری‌های مردمی با نظامیان را پوشش می‌داد. فیلم «میدان» ساخته  ژیان نوجیم که نامزد دریافت جایزه اسکار برای کارگردانی را به همراه داشته است، درباره نهضت مردم مصر علیه نظام دیکتاتوری حسنی مبارک و سلسله جنبش‌هایی بوده که بعد از آن در مواجهه با سلطه ارتش و بنیادگرایان صورت گرفت. این فیلم در ابتدای انقلاب آغاز و با سقوط مبارک ادامه پیدا می‌کند.
2016: آمریکای اوباما
 2016: Obamas-America
مستند سیاسی «2016: آمریکای اوباما» توسط دینش دسوزا، نویسنده و مفسر محافظه‌کار هندی-آمریکایی کارگردانی شده است. تهیه‌کننده این فیلم جرالد مولتن است که با  استیون اسپیلبرگ، فیلمساز مطرح هالیوود همکاری داشته است. این اثر جسورانه در 87 دقیقه تلاش دارد نشان دهد با برنده شدن باراک اوباما در دور دوم ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۶ چه شرایطی رقم خواهد خورد. در آغاز فیلم دسوزا تجربیات خود را به‌عنوان یک دانش‌آموز هندی که به آمریکا مهاجرت کرده است روایت می‌کند و خود را با اوباما مقایسه می‌کند. ادامه فیلم در اندونزی روی می‌دهد، جایی که باراک اوباما کودکی‌اش را با مادر و ناپدری‌اش در آنجا گذرانده است. در این حین یک روانپزشک درباره اثرات مخرب غیبت پدر در زندگی یک کودک سخن می‌گوید. سپس اوباما به هاوایی بازمی‌گردد و ادامه‌ای بر زندگی اوبامای جوان را به تصویر درمی‌آورد. فیلم «2016: آمریکای اوباما» به بررسی افرادی از قبیل ادوارد سعید، شرق‌شناس معروف نیز پرداخته که در شکل‌گیری ذهنی اوباما تاثیر‌گذار بوده است. فیلمساز در پی طرح سوالاتی دوگانه از نگاه تحول‌خواهانه اوباما یا انگیزه‌های قدرت‌طلبانه چهل ‌و چهارمین رئیس‌جمهور آمریکا بوده و برای تحلیلی از آینده حضور وی دست به گفت‌وگوهایی با محافظه‌کاران مشهوری چون شلی استیل و دنیل پایپس که جبهه‌گیری‌های تندی هم علیه اسلام دارند، می‌زند. این فیلم در پایان به این هشدار می‌رسد که انتخاب مجدد اوباما به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا، عواقب جبران‌ناپذیری دربر خواهد داشت.