علیرضا اشرف: اقدامات شتابزدهای که از سوی نهادهای مرتبط و غیرمرتبط، تحت لوای «اخلاق» در فوتبال ایران رخ میدهد، تاکنون فقط به سلامت فضای فوتبال لطمه وارد کرده است. در فدراسیون فوتبال کمیتهای به نام «کمیته اخلاق» وجود دارد که وظیفه نظارت بر مسائل فرهنگی و اخلاقی را در خانواده فوتبال دارد. این کمیته باید با فرهنگسازی به منظور پیشگیری و با برخورد کردن با خاطیان به منظور جلوگیری از تکرار یک اشتباه، فضای اخلاقی فوتبال ایران را بیمه کند. با این حال اخبار و حاشیههای رسانهای این کمیته تاکنون فقط باعث ایجاد حاشیه و جنجال شده است تا حل معضلات ناهنجار در فوتبال کشور. کمیته اخلاق طبق وظیفه ذاتی خود مسائلی را که احتمال میرود به ساحت اخلاق حرفهای و عرفی لطمه وارد کند، بررسی میکند. در یکی از این پروندهها شائبهای از تخلف سرمربی پرتغالی تیمملی یا تعدی او از اخلاق حرفهای وجود دارد. هرچند این مساله هنوز به اثبات نرسیده اما اظهارنظرهای مطرح شده در این حوزه بار دیگر حاشیهها را پیرامون تیم ملی برانگیخته است. دور جدید این اتفاق در حالی رخ داده که تیم ملی فوتبال در اردو به سر میبرد و خود را برای بازی حساس با عمان در مرحله دوم انتخابی جامجهانی 2018 آماده میکند. همین مساله باعث شده کیروش، صحبتهای مطرح شده علیه خود را از چشم کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال ببیند و آنها را به «کمپینی» مربوط کند که به گفته خودش پیشتر برای ضربه زدن به او و تیم ملی تشکیل شده بود. جار و جنجال در هنگام اردوی تیم ملی در خارج از کشور بدون توجیه صورت گرفته است. کمیته اخلاق میتوانست این پرونده را بدون جنجال رسانهای بررسی کند و وقتی به نتیجه قطعی رسید، پس از بازگشت تیم ملی و کیروش به ایران با ارائه سند و مدرک متقن برخورد لازم را با تمام خاطیان انجام دهد. در آن صورت اخبار این اقدام هم به نحو شایسته در رسانهها مطرح میشد اما ورود افرادی خارج از مجموعه فدراسیون فوتبال به این پرونده باعث شد ابعاد آن بسیار گستردهتر شود. جنجال بر سر این موضوع تا جایی پیش رفت که علیاکبر محمدزاده در مصاحبهای ناچار شد صحبتهای منتشر شده از سوی خودش را اصلاح کند و از آنها تبری بجوید. او در تاریخ 28 شهریور در گفتوگویی اظهار کرده بود: «هیچگاه به یاد نمیآورم که گفته باشم به زندگی شخصی و خصوصی کیروش ورود میکنیم، آنچه در ذهن من است این است که خبرنگاری از من پرسید آبانگاه عنوان کرده فساد در تیم ملی فوتبال وجود دارد و آیا شما نسبت به تیم ملی به افراد خاصی منظور دارید یا خود شخص کیروش که من گفتم خود شخص کیروش!»
این نخستین بار نیست که چنین مسالهای پیرامون شرح وظایف کمیته اخلاق رخ میدهد. چندی پیش و بر سر ماجرای برخورد با چند ملیپوش که روی بازوان خود خالکوبی داشتند نیز ماجرای جنجالی رخ داد که البته در آن مساله اقدام کمیته اخلاق با واکنش صریح و شدید رئیس فدراسیون فوتبال همراه شد. کمیته اخلاق در آن ماجرا اعلام کرده بود با دو ملیپوش فوتبال ایران برخورد قاطع میکند ولی علی کفاشیان به خبرنگاران گفت این حرف رئیس کمیته اخلاق درست نبوده و این کمیته قبل از هر اقدامی باید با او هماهنگ میبود.
کفاشیان آن روز برابر خبرنگاران رسما تصمیم کمیته اخلاق را وتو کرد و از نحوه رسانهای کردن این مساله از سوی کمیته اخلاق هم بشدت انتقاد کرد. همین مساله هم باعث شده بود پس از استعفای اعضای کمیته اخلاق، این دو مساله با هم ارتباط داده شوند. محمدزاده درباره این مساله هم گفته بود: «تصور میشد استعفای ما به خاطر احضار دژاگه و سردار آزمون بود و عدهای میخواستند اذهان را به سمت و سویی با طرح این ادعاها ببرند اما رسانهها روشنگری کردند و روی این مساله کار کردند که استعفای دستهجمعی اعضای کمیته اخلاق به دلیل عدم اجرای حکم صادر شده بود.»
مساله اخلاق و رسیدگی به مسائل مرتبط با آن هم به عزم جدی نیاز دارد و هم پشتیبانی قوی میخواهد. اگر قرار باشد در هر مساله اخلاقی افرادی خارج از مجموعه فدراسیون فوتبال با دخالت بیموقع خود ماجرا را به جنجال رسانهای تبدیل کنند، یا کمیته اخلاق با بیتدبیری و شتاب، مسالهای را پیش از بررسی بزرگ کند و آن را به رسانهها بکشد و نیز اگر تصمیمهای کمیته اخلاق به دلایل مختلف اجرا نشوند، سنگ روی سنگ بند نمیشود و برگهای اخلاق یکی یکی از درخت فوتبال میریزند و بهار سلامتی و امنیت به پاییز بیاخلاقی و فساد تبدیل میشود.