گروه اقتصادی: 7 ماه از سال گذشته است، اما هنوز آمار رسمی از نرخ رشد اقتصادی ماههای ابتدایی سال از سوی دولت اعلام نشده و در این میان بانک مرکزی یک رقمی را میگوید و سازمان مدیریت رقم دیگری را. آمار کدامیک مورد استناد است؟ گاهی اوقات ممکن است مساله یا اتفاقی به نفع ما نباشد و به همین دلیل مایل نباشیم درباره آن حرف بزنیم یا آن را تایید کنیم. در نقطه مقابل گاهی اوقات دوست داریم نقاط قوتمان را به همه اعلام کرده یا آنها را نزد دیگران برجسته کنیم. در واقع برخی از ما انسانها آنجایی که به نفعمان است، دوست داریم سکوت را بشکنیم و فریاد بزنیم و آنجایی که به نفعمان نیست دوست داریم ساکت باشیم. حکایت مواجهه دولتمردان تدبیر و امید با آمار و ارقام اقتصادی هم از همین قاعده تبعیت میکند. سال 93 دولتمردان تدبیر و امید با توجه به وضعیت خوب آمار اقتصادی بویژه شاخصهایی مثل رشد اقتصادی و مهار تورم در ارائه آمار و ارقام اقتصادی سر از پا نمیشناختند و در واقع سخنرانیای نبود که آنها در آن از شاخصهای اقتصادی کشور تعریف و تمجید نکنند و آن را به پای عملکرد خودشان ننویسند. اما سال 93 با بد شدن وضعیت شاخصهای مختلف اقتصادی از جمله نرخ رشد اقتصادی کشور، ادبیات دولت تغییر کرد و همه مسؤولان دولت یازدهم به یکباره تصمیم گرفتند یا درباره وضعیت رشد اقتصادی کشور سکوت کنند یا همچنان به آمار رشد اقتصادی سال 93 افتخار و آن را با وضعیت رشد اقتصاد کشور در دولت قبل مقایسه کنند.
پیام رشد منفی اقتصاد در بخش صنعت و معدن چه بود؟
اما بانک مرکزی و مسؤولان دولت یازدهم در 6 ماه اول سال آنقدر در قبال وضعیت رشد اقتصادی کشور سکوت کردند که در نهایت ارائه یک آمار اقتصادی از سوی مرکز آمار ایران، همان چیزی که همه از ابتدای سال درباره میزان رشد اقتصادی انتظار داشتند را بهخوبی نشان داد. رکود گسترده در اقتصاد کشور و پر بودن انبارها از ابتدای سال نشان میداد که امسال بهرغم پیشبینی دولتمردان، وضعیت اقتصاد کشور چندان مناسب نخواهد بود و نمیتوان انتظار داشت همانطور که مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رئیسجمهور در سال گذشته وعده داده بود، اقتصاد ایران در سال 94 رشد اقتصادی 5 یا 6 درصدی را تجربه کند. مرکز آمار ایران در جدیدترین گزارش خود اعلام کرد که شاخص مقدار تولید صنعت کشور در بهار 94 به رشد منفی
2 درصد رسیده و در بخش معدن هم این شاخص منفی 6 درصد است. با توجه به اینکه صنعت سهم بالایی در رشد اقتصادی کشور دارد به نظر میرسد حالا باید عدد رشد اقتصادی کشور در سال 94 را هم منفی یا در خوشبینانهترین حالت صفر در نظر بگیریم. با این تفاسیر باز هم دولتمردان درباره وضعیت رشد اقتصادی در سال 94 بویژه وضعیت رشد اقتصادی بهار امسال سکوت اختیار کردند تا اینکه این بار یک نهاد بینالمللی رسما رشد اقتصادی منفی در اقتصاد ایران را تایید کرد. صندوق بینالمللی پول در روزهای گذشته در گزارشی از وضعیت اقتصاد ایران در سال جاری رسما پیشبینی کرد که طبق آن این شاخص در سال 94 چیزی در حدود منفی 5/0 تا مثبت 5/0 باشد.
ادعای عجیب نوبخت درباره رشد اقتصادی
اما ماجرا به همین جا ختم نشد و با وجود این گزارش و نامهای که 4 تن از وزرای دولت یازدهم به رئیسجمهور درباره رکود نوشتند، هفته گذشته محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت در نشست هفتگی خود با خبرنگاران از وضعیت رشد اقتصادی کشور در فصل بهار دفاع کرده و ادعای عجیبی را در این زمینه مطرح کرد. رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی گفت: «گزارش مقدماتی سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور بر پایه مرکز آمار حاکی از رشد مثبت اقتصادی در 3 ماهه نخست امسال است!» این ادعا در شرایطی مطرح شد که مرکز آمار ایران تحت فشار دولت و به دلیل اختلاف با بانک مرکزی از سال 92 تاکنون درباره وضعیت رشد اقتصادی کشور هیچ اظهارنظری نکرده است. البته مردم و فعالان اقتصادی به این نوع ادبیات سخنگوی دولت در قبال مسائل و مشکلات اقتصادی کشور عادت کردهاند، زیرا نوبخت در اظهارات 2 سال اخیر خود درباره مسائل مختلف اقتصادی معمولا فستیوالی از حرفهای ضد و نقیض را به جامعه ارائه داده که در بسیاری از موارد خلاف آن اثبات شده است.
بانک مرکزی بالاخره رشد منفی اقتصاد ایران در بهار امسال را پذیرفت
اما چند روز پیش قائممقام سیف در مصاحبه با پایگاه اطلاعرسانی اقتصاد نیوز که وابسته به روزنامه حامی دولت - دنیای اقتصاد- است، حرف آخر را درباره رشد اقتصادی در سال جاری زد. اکبر کمیجانی پیشبینی کرد که رشد بهار امسال منفی باشد، اما ادعا کرد که در صورت اجرای برجام و رفع تحریمها، ممکن است شاهد رشد مثبت اقتصادی برای اقتصاد ایران باشیم. این اظهار نظر کمیجانی اگرچه موضع ساختمان میرداماد را درباره رشد منفی اقتصادی اعلام کرده و گفتههای نوبخت را نقض میکند، اما مثبت شدن رشد اقتصادی کشور را هم وابسته به اجرای توافق هستهای میکند که این مساله هم در نوع خود جالب و تاملبرانگیز است! به گزارش تسنیم با وجود موضع متفاوت قائممقام بانک مرکزی و رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی درباره رشد اقتصادی سال 94، نمیتوان تشخیص داد کدامیک آمار صحیحی در اینباره ارائه میدهند و باید به کدام آمار دولتمردان یازدهم درباره رشد اقتصادی امسال اعتنا کرد. شواهد نشان میدهد که رشد اقتصادی امسال به احتمال زیاد منفی است اما اینکه چرا آقای سخنگو زیر بار آن نمیرود نکتهای است که ریشه در همان بیعلاقگی دولتمردان یازدهم به بیان آمارهای ضعیف اقتصادی دارد. باید منتظر ماند و دید نوبخت چه زمانی آمار منفی رشد اقتصادی سال 94 را قبول میکند و دست از توجیه ناتوانی دولت در خارج کردن اقتصاد ایران از رکود برمیدارد؟