مرتضی اسماعیل‌دوست: همچنان چراغ سالن‌های نمایش در تهران روشن است و هر چند کم‌سو و با غبار اما می‌توان به صحنه دید ترکیبی از نور و حرکت و صدا را در میزانسنی از خلاقیت. و بدین دیدگاه، پیشنهاداتی برای تماشای نمایش‌های ارزنده تئاتر برای مخاطبان بافرهنگ ایرانی ارائه می‌شود.
خواب‌آلودگی
نمایش «خواب‌آلودگی» نوشته احسان بیات‌‌فر و به کارگردانی سینا نورائی، ادای دینی است به جانبازان اعصاب و روان و از این رو عوامل نمایش 24 و26 مهرماه نمایشی ویژه را تقدیم به این عزیزان خواهند کرد.  این اثر نمایشی که به شیوه اجراخوانی طراحی شده است، چندی پیش در سومین جشنواره تئاتر شهر به صحنه رفت و توانست به‌عنوان نمایش برگزیده در بخش‌های بهترین کارگردانی، بهترین نمایشنامه، بهترین بازیگر مرد و بهترین طراح صحنه و لباس انتخاب شود. روایتی از زندگی جانبازان اعصاب و روان در یک آسایشگاه که تا 26 آبان‌ماه در تماشاخانه استاد مشایخی واقع در چهارراه ولی‌عصر(عج) روی صحنه خواهد رفت. دستمایه نمایش «خواب‌آلودگی» پرداختن به رنجورترین بازماندگان عرصه مقاومت و ایثار بوده و یک پرستار و 4 جانباز اعصاب و روان در آن نقش‌آفرینی می‌کنند. این اثر نمایشی با بهره‌مندی از دکور پرتابل و استفاده از بافت‌های متفاوت و بهره‌گیری از نشانه‌های دوران جنگ تلاش داشته با روایتی صریح و سرراست، حکایتی از مردانی فراموش‌شده را یادآوری کند.
 هرج و مرج منظم
بستر داستانی نمایش «هرج و مرج منظم» با جنگ ایران و عراق ارتباط دارد و بیشتر ماجراها در یک قهوه‌‌خانه عشیره‌‌ای عرب‌زبان واقع در یکی از روستاهای مرزی خوزستان رخ می‌دهد. تلفیقی از زندگی و جنگ در مسیری شناور از بودن که در آن می‌توان همچنان طعم انسان بودن را چشید. وحید آقاپور، کارگردان نمایش«هرج و مرج منظم» در این اثر به دنبال واکاوی زمینه‌های سیاسی آن دوران است. متن نمایشنامه در یک فرآیند کارگاهی توسط هادی اسلامی و سروش صدوقی و زیر نظر حسین فدایی ‌حسین نوشته شده و ۱۳ شخصیت با لهجه‌ جنوبی و عربی در آن حضور دارند و هر شب ساعت 20:30 در سالن استاد انتظامی خانه هنرمندان روی صحنه می‌روند.  نمایش در روایتی گفت‌وگومحور سعی دارد شرایط جنگ را از دریچه تازه‌ای دیده و نقش ستون پنجم دشمن و ابعاد شیطانی گروهک‌های سیاسی را در سوءاستفاده از مردمان عشیره‌ای مرزهای جنوب در ماه‌های منتهی به حمله ارتش بعث عراق را بررسی می‌کند.  نمایش «هرج و مرج منظم» هم مانند بسیاری از آثار داخلی از طراحی بصری و صحنه‌پردازی مناسبی برخوردار نیست و عدم همخوانی اثر در فضایی قابل بسط با شرایط جغرافیایی روایت یکی از موارد نقیصه در اجراست. با این حال «هرج و مرج منظم» می‌تواند در مسیری قابل تامل به دیده مخاطب درآید.
 مجالس تعزیه عاشورایی
تعزیه در بافت هنرهای نمایشی کشور، قالبی غیر قابل تفکیک دارد و در بسیاری از آثار مدرن نمایشی هم می‌توان رگه‌هایی از چینش و اجرایی برگرفته از هنر تعزیه را یافت. خبر مهم تئاتری در این روزها مربوط به اجرای مجالس تعزیه عاشورایی با حضور هنرمندان انجمن تعزیه شهرستان خوانسار بوده که همزمان با آغاز دهه اول ماه محرم در فرهنگسرای نیاوران برگزار می‌‌شود.  مجالس تعزیه با توجه به استقبال قابل توجه علاقه‌مندان به این هنر اصیل ایرانی از سال ۱۳۸۹ با حمایت بنیاد آفرینش‌های هنری نیاوران در دهه اول ماه محرم برگزار شده و امسال با حضور هنرمندان تعزیه شهرستان خوانسار که یکی از مراکز کهن و اصیل تعزیه در ایران به شمار می‌‌رود، از شامگاه پنجشنبه ۲۳ مهرماه در نخستین روز محرم ساعت ۱۹ در سالن اصلی فرهنگسرای نیاوران آغاز شده و به مدت 10 شب تا روز عاشورا دنبال خواهد شد. همچنین در حاشیه برگزاری این مراسم نمایشگاه نسخ و ادوات تعزیه خوانسار از ۲۶ تا ۳۰ مهرماه در گالری شماره ۲ فرهنگسرای نیاوران برگزار می‌‌شود.
 نمایشنامه «مرد کوچک»
وجود نمایشنامه‌های مناسب، بستری لازم برای به اجرا درآمدن آثاری ارزشمند بوده و نقشی اساسی در پایه‌گذاری نمایش‌هایی هویتمند دارد. از این رو مطالعه نمایشنامه‌های ارزنده برای اهالی تئاتر و دوستداران این رشته بسیار مفید خواهد بود. در این راستا نمایشنامه «مرد کوچک» شامل 4 نمایشنامه از جان گالزوورثی، نمایشنامه‌نویس و رمان‌‌نویس شهیر انگلیسی و از منادیان ادبیات مدرن در انگلستان به کوشش امیر لشکری و سجاد حسینی ترجمه شده و راهی بازار کتاب شده است.  نمایشنامه‌های گالزوورثی در پی آن بوده که کاستی‌های اجتماعی همچون برخورد دوگانه دستگاه قضایی در مواجهه با طبقات فرودست و بالادست جامعه، تقابل صاحبان سرمایه و قشر کارگر، حقوق و جایگاه زنان و نیز مباحث نقش فرد در اجتماع همچون اخلاقیات و موارد خاص رفتاری را محور قرار دهد. آثار گالزوورثی از شهرتی جهانی برخوردار است و فضای غالب آثار این نویسنده، رمانتیک بوده و رگه‌های شدیدی از سانتیمانتالیسم در نوشته‌‌های او هویداست؛ چنانکه می‌توان رد پای رمانتیسیسم قرن نوزدهمی را در گستره آثار او به وضوح مشاهد کرد. زبان و نثر شاعرانه همراه با فضاسازی‌‌های حسی زیبا و دلنشین که نه‌تنها دیالوگ، بلکه شرح صحنه‌ نمایشنامه‌‌های او را نیز در بر می‌‌گیرد، در کنار استفاده از تکنیک و ساختار درام‌‌نویسی جدید که از اوایل قرن بیستم شیوع پیدا کرد، گالزوورثی را تبدیل به نویسنده‌ای پیشگام کرده است.  آثار این نویسنده شهیر که مرز میان کلاسیک و مدرن قرار دارد، توسط انتشارات افراز به چاپ رسیده است؛  مجموعه‌ای از 4 نمایشنامه کوتاه از این نویسنده نامدار تئاتر انگلستان مشتمل بر عناوین «اولین و آخرین»، «شکست»، «مرد کوچک» و «خورشید» که در فاصله بین سال‌های 1915 تا 1922 به نگارش درآمده‌اند و حال برای اولین بار به زبان فارسی ترجمه شده‌‌اند.  امید آن می‌رود که در آینده‌‌ای نه‌‌چندان دور، دیگر نمایشنامه‌های این نویسنده قهار نیز به همت مترجمان و ناشران عرصه‌ تئاتر کشور، ترجمه شود و در دسترس علاقه‌مندان هنر تئاتر قرار گیرد.