مرتضی اسماعیلدوست: برای معرفی این هفته نمایشهای روی صحنه به دلیل همجواری با ایام حماسه و خون، در پی آثاری میرویم که رنگ معرفت بر ساختار رواییشان تجلی دارد و سیمایی از تابش حقیقت در اجرایشان قابل ردیابی است که در این فرصت نگاهی اجمالی بر ماهیت و مشخصات آنها خواهیم داشت.
«حلقه» با اجرای حمید ابراهیمی
نمایش «حلقه» بازخوانی نمایشنامه «آوایباد» است که سال 1380 از سوی حمید ابراهیمی نوشته و به چاپ رسید و این شبها در ساعت 18:30 در تماشاخانه مهر حوزه هنری به اجرا در میآید. این نمایش درباره زن و مردی است که بعد از حادثه عاشورا بر سر اینکه امام حسین(ع) در کربلا چگونه به شهادت رسید، بحث میکنند، چرا که زن عاشق امام و مرد مخالف است! در نمایش «حلقه» که در بخش میهمان بیست و چهارمین جشنواره سراسری تئاتر سوره ماه به روی صحنه رفته بود، عمار تفتی، ماریه ماشاءالهی، شیما داوودی، مهدی کازرانی، صابر کریمی، مجید ترکستانی، یزدان نظری و بهمن فکوری نقشآفرینی میکنند. نمایش «حلقه» درامى است عاشقانه و در راستای دلسپاری به مولای عشق که تماشای آن به دوستداران هنر تئاتر پیشنهاد میشود.
نمایش تعزیه در نیاوران
تعزیه از درون سوگواریهای مذهبی برآمده و خود نیز جزئی از سوگواری به شمار میرود اما به تدریج با پیمودن مسیر تکاملی، انواع تعزیهها به وجود آمد. مجالس تعزیه عاشورایی از نخستین روز ماه محرم با استقبال قابل توجه علاقهمندان در سالن اصلی فرهنگسرای نیاوران آغاز شده و تا روز عاشورا همه روزه ساعت 19 در این فرهنگسرا برگزار میشود. هنر تعزیه، در طول زمان تغییراتی را به خود دیده است اما هنوز هم جزو اصیلترین و پرسابقهترین هنرهای ایرانی و اسلامی مردمان ایران بوده و در استانهای مختلف ایران از شمالیترین شهرهای خراسان و آذربایجان تا جنوبیترین شهرهای سیستان و از پهنه کویر تا حاشیههای زاگرس و البرز و از دریای خزر تا خلیج همیشه فارس، صحنههایی از هنر تعزیه برپاست. در کنار اجرای تعزیه در فرهنگسرای نیاوران، نمایشگاه نسخ و ادوات تعزیه نیز با همکاری انجمن تعزیه شهرستان خوانسار و توسط بنیاد آفرینشهای هنری نیاوران میزبان علاقهمندان خواهد بود.
«عروس صفه» به کارگردانی حمید صفایی
در نمایش «عروس صفه» میتوان نگاهی دیگر به روایت دلدادگی در بستر تاریخ عاشورا داشت. در این نمایش که تا 30 مهر از ساعت 19:30 به مدت 60 دقیقه در سالن اصلی تالار محراب اجرا میشود، باز هم میتوان در برداشتی دراماتیزه به دشت مهربانیها رسید و نگاهی عاشقانه را بر فراز تبلور دانایی به نشان گرفت. این نمایش به نویسندگی و کارگردانی حمید صفایی به بخشی از زندگی یکی از اصحاب صفه بعد از بیعت با پیامبر(ص) میپردازد که تماشای آن در این روزهای حماسه و ایثار میتواند برای مخاطبان مناسب و ارزنده باشد. «عروس صفه» به زمانی از تاریخ اشاره دارد که پیامبر از مکه به مدینه هجرت کرده و این مساله باعث تحولاتی شده و عدهای را ترغیب به مسلمانی میکند. نمایش «عروس صفه» در نگرهای امروزین برای مخاطبان قابل برداشت است و نویسنده و کارگردان در روایتپردازی پیوندی میان ادوار تاریخی ایجاد کرده که تماشای آن برای نسل جوان هم قابل توجه است.
«جنایت و مکافات» با اجرای ایمان افشاریان
برخی منابع ادبی چنان ارزش والایی در خاطر مخاطبان یافته و چنان منزلتی دارند که مولفان آثار هنری هر چند وقت آنها را در فرم و اشکال مختلف به جریان درآورده و از زاویهای متمایز، نوری بر پیکر درخشان اثر مینهند. «جنایت و مکافات» داستایوفسکی هم در این جایگاه قرار میگیرد و با وجودی که بارها در کشورهای مختلف اقتباسهایی بر آن در سازههایی سینمایی، تلویزیونی یا نمایشی شده است اما همچنان محل تاملی بسیار برای تحلیل اثر در قالبهای مختلف فرمی و فکری وجود دارد. این شبها در تماشاخانه جدید مسعودیه شاهد اجرای اثری از این شاهکار ادبی توسط ایمان افشاریان هستیم که برداشتی ملهم از پدیدارشناسی بشر را در قالبی موزیکال ارائه میدهد. داستان شخصیتی مرموز با نام راسکولنیکف که دچار کابوسها و دلهرههای بسیار میشود. تمرکز کارگردان به این فضای ذهنی گاه در فضایی انتزاعی و گاه در فرآیندی تنشزا منجر به بروز نشانههایی از ژانر وحشت میشود، حسی دوگانه را برای مخاطب در میان خیال و واقعیت، ترس و انکار، کابوس و وحشت میسازد که فضای ذهنی راسکولنیکوف، تصورات شبحگونه مقتولین، جهانی وهمگونه و سیمایی مخوف در نمایش اجرا شده توسط افشاریان نمایان است؛ نمایشی که تنها به بخشی از ابعاد رمان ارزنده داستایوفسکی نظر افکنده اما با این وجود، لحظاتی تماشایی را برای مخاطب ایجاد میکند.